Mutfak kültüründe gastromilliyetçi söylemin Türkiye medyası üzerinden analizi
Analyzing gastronationalist discourse in culinary culture through Turkish media
- Tez No: 947018
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞEYDA BARLAS BOZKUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Radyo Televizyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 396
Özet
Gastronomi, günümüzde sadece beslenme biçimlerini içermekle kalmayan, daha da önemli bir biçimde ulusal kimliklerin inşasını, kültürel temsili ve uluslararası ilişkileri etkileyen önemli bir alan haline gelmiştir. Medya ise bu sürecin en önemli aktörlerinden biri olarak mutfak kültürlerini belirli söylemsel yapılar içinde sunmakta; geçmişe referanslar, gelenek vurguları ve yerel olanın yüceltilmesi gibi stratejilerle bu kültürleri milli aidiyetle ilişkilendirmektedir. Mutfak kültürlerinin bu şekilde ele alınışı, içe dönük bir kimlik inşasıyla birlikte kültür diplomasisi politikaları kapsamında uluslararası tanıtım faaliyetlerinde de etkili olmaktadır. Bu bağlamda, Türk mutfağı da hem yerel medyada hem de uluslararası platformlarda tarihsel, kültürel ve coğrafi unsurlarla birlikte milli kimliğin bir temsilcisi olarak sunulmaktadır. Bu çalışmada Türk mutfak kültürünün gastromilliyetçi bir yaklaşımla nasıl yeniden kurgulandığı, bu kurguların medya aracılığıyla nasıl dolaşıma sokulduğu ve bu söylemlerin kültürel temsiliyet açısından ne tür anlamlar taşıdığı analiz edilmiştir. Ayrıca, Türk mutfağının kültür diplomasisi politikaları kapsamında stratejik bir unsur hâline gelmesi ve gastrodiplomasi bağlamında kullanımı tartışılmıştır. Bu bağlamda, Türk Hava Yolları'nın uçak içi dergisi Skylife'ta yayımlanan ve amaçlı örneklem dahilinde seçilen 20 adet Türk mutfağına yönelik makale Norman Fairclough'un Eleştirel Söylem Çözümlemesi yöntemiyle; Sarayın Lezzetleri adlı televizyon belgeselinin Edirne, Bursa ve İstanbul bölümleri ise nitel içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bu analizler sonucunda, Türk mutfağının Türkiye'nin kültür politikaları bağlamında Osmanlı saray mutfağının ön plana çıkarıldığı bir gastromilliyetçi söylem ile medya içeriklerinde sunulduğu görülmektedir. Bu söylemde, tarihsel süreklilik vurgusu öne çıkarılarak Osmanlı saray mutfağına ait geleneksel unsurlar, günümüz mutfak kimliğiyle bütünleştirilmiş, bu sayede geçmişin kültürel mirası, Türk mutfak anlatısının önemli bir figürü haline getirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Gastronomy has become a significant field that not only encompasses dietary practices but also plays a crucial role in the construction of national identities, cultural representation, and international relations. The media, as one of the key actors in this process, presents culinary cultures through specific discursive frameworks. By employing strategies such as references to the past, emphasis on tradition, and glorification of the local, the media associates these culinary narratives with national belonging. The representation of culinary cultures in this manner is not limited to an inward-facing construction of identity; it also serves as an effective tool in international promotional activities within the scope of cultural diplomacy policies. In this context, Turkish cuisine is portrayed in both local media and international platforms as a representation of national identity, enriched with historical, cultural, and geographical elements. This study analyzes how Turkish culinary culture is reconstructed through a gastronationalist perspective, how these constructions are circulated via the media, and what kinds of meanings these discourses carry in terms of cultural representation. Additionally, the study discusses the strategic positioning of Turkish cuisine within cultural diplomacy policies and its use in the context of gastrodiplomacy. Accordingly, twenty articles on Turkish cuisine, published in Turkish Airlines' in-flight magazine Skylife and selected through purposive sampling, were analyzed using Norman Fairclough's Critical Discourse Analysis method. Meanwhile, the Edirne, Bursa, and Istanbul episodes of the television documentary Sarayın Lezzetleri were examined through qualitative content analysis. The findings reveal that Turkish cuisine is presented in media content through a gastronationalist discourse in which the Ottoman palace cuisine is foregrounded within the framework of Turkey's cultural policy. In this discourse, an emphasis on historical continuity brings together traditional elements of Ottoman cuisine with contemporary culinary identity, thereby positioning the cultural heritage of the past as a central figure in the narrative of Turkish cuisine.
Benzer Tezler
- Türk aşçıların gastromilliyetçilik tutumlarının araştırılması
Research on Turkish chefs' gastronationalist attitudes
SERKAN ZARO
Doktora
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİ BUYRUK
- Türk mutfak kültüründe yemekli ritüeller: Kayseri örneği
Dining rituals in turkish kitchen culture: Kayseri example
BÜŞRA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SARIIŞIK
- Türk mutfak kültüründe helva'nın yeri ve önemi
The place and importance of halva in Turkish culinary culture
ELİF KAYMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Beslenme ve DiyetetikGazi ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAİME KÜÇÜKKÖMÜRLER
- Türk mutfak kültüründe ekmek: Ege bölgesine ilişkin bir araştırma
Bread in Turkish culinary culture: a study on the Aegean region
SERDAR EGELİ
Doktora
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR KIZILDEMİR
- Kastamonu mutfak kültüründe tören yemeklerinin yeri ve yöresel tören yemeklerinin duyusal kalite özelliklerinin belirlenmesi
The role of ceremonial foods in Kastamonu's culinary culture and the determination of sensory quality characteristics of local ceremonial dishes
SÜMEYYE MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıKastamonu ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKKI ÇILGINOĞLU