Patates ekim alanlarında zararlı leptinotarsa decemlineata say. (coleoptera: chrysomelidae)'nın insektisitlere direnç durumu ve direnç yönetiminde diatom toprağı ile zeolitin kullanım olanakları üzerinde araştırmalar.
Investigations on the resistance status to some insecticides of leptinotarsa decemlineata say. (coleoptera: chrysomelidae) in patato cultivation areas and the possibilities of using diatomaceous earth and zeolite in resistance management.
- Tez No: 947266
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜSEYİN ÇETİN, YRD. DOÇ. DR. ASLI DAĞERİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Entomoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Bu çalışmada, patatesin önemli zararlılarından Leptinotarsa decemlineata Say.'ın Türkiye'de patates üretiminin yoğun olduğu Afyonkarahisar, Niğde ve Konya illerindeki popülasyonlarında acetamiprid, deltamethrin ve spinosad etken maddelerine karşı direnç düzeyleri belirlenmiştir. Ayrıca dirençli popülasyonlarda karboksilesteraz ve glutatyon-S-transferaz (GST) enzim aktiviteleri ölçülerek biyokimyasal direnç mekanizmaları incelenmiştir. Bunun yanı sıra, diatom toprağı ve zeolitin bu insektisitlerle kombinasyon halinde sinerjistik etkileri araştırılmıştır. Zararlının larva ve erginleri Afyonkarahisar (Sandıklı, Şuhut), Niğde (Konaklı, Çiftlik) ve Konya (Çumra, Selçuklu) illeri patates ekim alanlarındaki ikişer farklı lokasyondan 2023 yılı haziran ayından itibaren toplanmıştır. Acetamiprid uygulamasında 24 saat maruz bırakma süresi sonunda direnç oranları (RR50) Sandıklı popülasyonunda 74.30, Şuhut popülasyonunda 59.47, Konaklı popülasyonunda 54.40, Çiftlik popülasyonunda 48.81, Çumra popülasyonunda 25.26, Selçuklu popülasyonunda 31.46 kat olarak tespit edilmiştir. Deltamethrin uygulamasında RR50 Sandıklı popülasyonunda 19.04, Şuhut popülasyonunda 14.68, Konaklı popülasyonunda 10.84, Çiftlik popülasyonunda 14.34, Çumra popülasyonunda 7.41, Selçuklu popülasyonunda 8.10 kat olarak tespit edilmiştir. Spinosad uygulamasında RR50 Sandıklı popülasyonunda 22.00, Şuhut popülasyonunda 20.35, Konaklı popülasyonunda 14.82, Çiftlik popülasyonunda 13.54, Çumra popülasyonunda 12.00, Selçuklu popülasyonunda 7.94 kat olarak tespit edilmiştir. Biyotestler sonucunda Afyonkarahisar ve Niğde popülasyonlarında yüksek, Konya popülasyonlarında ise orta düzeyde direnç saptanmıştır. Acetamiprid+diatom(%2 w/v) toprağı uygulamasında elde edilen sinerjizm oranları (SR50 değerleri) Sandıklı popülasyonunda 3.21, Konaklı popülasyonunda 5.19, Çumra popülasyonunda 2.60, Selçuklu popülasyonunda 3.72 olarak belirlenmiştir. Deltamethrin + diatom (%2 w/v) toprağı uygulamasında SR50 Sandıklı popülasyonunda 3.74, Konaklı popülasyonunda 4.28, Çumra popülasyonunda 2.47, Selçuklu popülasyonunda 3.10 olarak belirlenmiştir. Spinosad + diatom (%2 w/v) toprağı uygulamasında SR50 Sandıklı popülasyonunda 2.91, Konaklı popülasyonunda 4.27, Çumra popülasyonunda 4.67, Selçuklu popülasyonunda 2.39 olarak belirlenmiştir. Zeolit, insektisitlerle karışımında sinerjistik değil, antagonist etki göstermiştir. Hassas popülasyon üzerinde yapılan çalışmalarda Acetamiprid+zeolit(%2 w/v) uygulamasından elde edilen SR50 48 saat maruz bırakma süresinde 0.52, deltamethrin+zeolit(%2 w/v) uygulamasında 0.41, spinosad + zeolit(%2 w/v) uygulamasında 0.39 olarak tespit edilmiştir. Diatom toprağı ile yapılan uygulamalarda belirgin sinerjistik etkiler elde edilirken, zeolitin antagonist etkiler gösterdiği belirlenmiştir. Leptinotarsa decemlineata popülasyonlarında mikroplaka hücrelerinde kinetik okuma sonucu belirlenen toplam karboksilesteraz enzim aktivite sonuçlarına göre hassas popülasyon ile karşılaştırıldığında Sandıklı popülasyonunda 3.62, Selçuklu popülasyonunda 2.35 Çumra popülasyonunda 2.28, Çiftlik popülasyonunda 2.15, Şuhut popülasyonunda 1.34 kat enzim aktivite artışı belirlenmiştir. Glutatyon-transferaz (GST) enzim aktivite oranları Sandıklı'da 1,29, Şuhut'ta 2,59, Çiftlik'te 1,46 ve Selçuklu popülasyonunda 1,66 kat olarak belirlenmiştir. Elde edilen bulgular, Leptinotarsa decemlineata ile mücadelede direnç yönetimi stratejilerinin geliştirilmesi açısından önemli katkılar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, the resistance levels of the Colorado potato beetle (Leptinotarsa decemlineata Say.) to the insecticides acetamiprid, deltamethrin, and spinosad were determined in populations from the major potato-producing provinces of Afyonkarahisar, Niğde, and Konya in Türkiye. In addition, the biochemical resistance mechanisms were investigated by measuring carboxylesterase and glutathione S-transferase (GST) enzyme activities in resistant populations. The synergistic effects of diatomaceous earth and zeolite in combination with these insecticides were also evaluated. Larvae and adults of the pest were collected from two different locations in potato cultivation areas of Afyonkarahisar (Sandıklı, Şuhut), Niğde (Konaklı, Çiftlik) and Konya (Çumra, Selçuklu) provinces, starting from June 2023. In acetamiprid application, after 24 hours exposure period, the resistance rates (RR50) were determined as 74.30 in Sandıklı, 59.47 in Şuhut, 54.40 in Konaklı, 48.81 in Çiftlik, 25.26 in Çumra, and 31.46 fold in Selçuklu population. In deltamethrin application, the RR50 were determined as 19.04 in Sandıklı, 14.68 in Şuhut, 10.84 in Konaklı, 14.34 in Çiftlik, 7.41 in Çumra, and 8.10 fold in Selçuklu population. In spinosad application, RR50 were determined as 22.00 in Sandıklı, 20.35 in Şuhut, 14.82 in Konaklı, 13.54 in Çiftlik, 12.00 in Çumra and 7.94 fold in Selçuklu population. Bioassay results revealed high resistance levels in the Afyonkarahisar and Niğde populations and moderate resistance in the Konya populations. Synergism rates (SR50 values) obtained in Acetamiprid+ diatomaceous earth (2% w/v) application were determined as 3.21 in Sandıklı, 5.19 in Konaklı, 2.60 in Çumra and 3.72 in Selçuklu population. In deltamethrin + diatomaceous earth (%2 w/v) application SR50 was determined as 3.74 in Sandıklı, 4.28 in Konaklı, 2.47 in Çumra, 3.10 in Selçuklu population. In spinosad + diatomaceous earth (%2 w/v) application SR50 was determined as 2.91 in Sandıklı, 4.27 in Konaklı, 4.67 in Çumra, 2.39 in Selçuklu population. Zeolite showed an antagonistic effect rather than a synergistic effect when mixed with insecticides. In studies conducted on susceptible population, the synergism ratio (SR50 values) obtained from Acetamiprid + zeolite (2% w/v) application was determined as 0.52 in 48-hour exposure period, 0.41 in deltamethrin + zeolite (2% w/v) application, and 0.39 in spinosad + zeolite (2% w/v) application. Diatomaceous earth showed significant synergistic effects when combined with insecticides, whereas zeolite exhibited antagonistic interactions. According to the total carboxylesterase enzyme activity results determined as a result of kinetic reading in microplate cells in Leptinotarsa decemlineata populations, when compared to the susceptible population, an increase of 3.62 in Sandıklı, 2.35 in Selçuklu, 2.28 in Çumra, 2.15 in Çiftlik and 1.34-fold in Şuhut population was determined. Glutathione-s transferase (GST) enzyme activity rates were determined as 1.29 in Sandıklı, 2.59 in Şuhut, 1.46 in Çiftlik and 1.66-fold in Selçuklu population. These findings provide valuable insights for the development of resistance management strategies against L. decemlineata.
Benzer Tezler
- Afyonkarahisar ili merkez ilçesinde yetiştirilen endüstri bitkilerinde yabancı ot sorununun ortaya konulması
Exposing the weed problem in industrial plants in the central district of Afyonkarahisar province
İSA AKŞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ZiraatIğdır ÜniversitesiTarım Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN GÜRBÜZ
- Kapadokya bölgesi Derinkuyu ilçesi tarımsal alanlar ve çevrelerinde Insecta (Arthropoda) taksonlarının biyotaksonomik, ekolojik ve faunistik bakımdan araştırılması
Biotaxonomic, ecological and faunistic investigation of Insecta (Arthropoda) taxa in agricultural areas and surroundings of Derinkuyu district in Cappadocia region
ÖMER EREN BOSTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYSEL KEKİLLİOĞLU
- Afyonkarahisar ili Dinar ilçesi patates ekim alanlarında toprakların verimliliği ve bitkilerin beslenme durumlarının belirlenmesi
Determination of soil fertility and nutritional status of patato plants grown in Dinar district of Afyonkarahisar
ERDEM ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatSüleyman Demirel ÜniversitesiToprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİGEN ERASLAN
- Konya ve Karaman illerindeki önemli patates ekim alanlarında karşılaşılan fungal ve bakteriyel hastalıkların belirlenmesi
Determination of fungal and bacterial diseases encountered in major potato fields in Konya and Karaman provinces
OSMAN TOKETTİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER SOYLU
- Niğde ili patates ekim alanlarında ağır metal (Cd, Pb, Ni, Cu, Zn) kirliliğinin belirlenmesi
Determination of heavy metal pollution in sowing region of potato in Niğde city
UĞUR PIRLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Çevre MühendisliğiNiğde ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ERMAN KARA