Nart destanlarındaki kadın kahramanların karakteristik özellikleri ve Çerkes toplumundaki izleri
Characteristic features of the female heroes in the Nart epics and their traces in the Circassian society
- Tez No: 947375
- Danışmanlar: PROF. DR. MIRA KHACHEMIZOVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Adıge, Çerkes, Destan, Kadın, Mitoloji, Nart, Adyghe, Circassian, Epic, Woman, Mythology, Nart
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Düzce Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çerkez Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
ÖZET NART DESTANLARINDAKİ KADIN KAHRAMANLARIN KARAKTERİSTİK ÖZELLİKLERİ VE ÇERKES TOPLUMUNDAKİ İZLERİ Berrin GÜNDOĞDU Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çerkes Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Danışman: Prof. Dr. Mira KHACHEMIZOVA Mayıs 2025, 125 sayfa Kendilerine“Adıge”diyen, Kafkasya'nın kadim halklarından olan Çerkesler, geçmişte çok uzun yıllar yazı diline sahip olmadıklarından dolayı tarihsel ve kültürel varlıklarını gelecek kuşaklara sözlü edebiyat ürünleri ile aktarabilmişlerdir. Aktarılan bu kültürel mirasın en büyük eserlerinden biri olan Adıge Nart Destanları, Hadeğal'e Asker öncülüğünde başlatılan derleme çalışmaları sonucunda yedi ciltlik bir külliyat olarak Rusya Federasyonu'na bağlı Adıge Cumhuriyeti'nde yayımlanmıştır. Dili Çerkesçe olan Destanın derleme çalışmaları sırasında, anlatıcıların lehçeleri aynen korunarak yazıya geçirilmiştir. Bu bağlamda, dil ve üslup olarak diğer destanlardan farklıdır. Öte yandan Nart Destanları üzerine yapılan çalışmalar artış göstermekle birlikte, özellikle Türkçe literatürde yeterli düzeyde değildir. Dolayısıyla Adıge Nart Destanlarında yer alan kadın kahramanlardan tespit edilebilenlerin tamamının ele alındığı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle literatüre katkı sağlayacağı düşünülerek bu çalışmanın yapılmasına karar verilmiştir. Destanlar, bir halkın geleneklerini, yaşam biçimini, dünyaya bakış açısını ve değerlerini yansıtan eserlerdir. Bu çerçevede Adıge Nart Destanlarında yer alan kadın kahramanların karakteristik özellikleri analiz edilerek Çerkes toplumundaki sosyal ve kültürel izlerinin saptanması bu araştırmanın amacını oluşturmuştur. Çalışmada tarama modeli ve doküman analizi kullanılmıştır. Kadın kahramanların karakteristik özellikleri tek tek ortaya konulmuştur. Bununla birlikte Adıge Nart Destanlarında yer alan gelenekler, atasözleri, coğrafi yer adları, yemekler, baladlar, ulusal kimliği yansıtan öğeler gibi kültürel değerler birlikte ele alınarak değerlendirilmiş, bunlardan pek çoğunun günümüz Çerkes toplumunun kültürel kodlarında halen yaşadığı saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT CHARACTERISTIC FEATURES OF THE FEMALE HEROES IN THE NART EPICS AND THEIR TRACES IN THE CIRCASSIAN SOCIETY Berrin GÜNDOĞDU Düzce University Graduate School, Department of the Adyghe Language and Literature Master's Thesis Supervisor: Prof. Dr. Mira Khachemizova May 2025, 125 pages The Circassians, who call themselves“Adyghe”and are one of the ancient peoples of the Caucasus, have been able to pass on their historical and cultural heritage to future generations through oral literature products since they did not have a written language for many years in the past. One of the greatest works of this cultural heritage, the Adyghe Nart Epics, was published in the Republic of Adygea, a part of the Russian Federation, as a seven-volume collection as a result of the compilation work initiated under the leadership of Hadeğal'e Asker. During the compilation work of the Epic, whose language is Circassian, the dialects of the narrators were preserved and put into writing. In this respect, it is different from other epics in terms of language and style. The number of studies on the Nart Epics has been on the rise; however, studies in Turkish are limited. No study has been found that looked at all the female heroes that can be identified in the Adyghe Nart Epics. Therefore, it was decided to conduct this study considering that it would contribute to the literature. Epics are works that reflect the traditions, lifestyle, worldview and values of a people. In this regard, the purpose of this research is to analyze the characteristic features of the female heroes in the Adyghe Nart Epics and to determine their social and cultural traces in the Circassian society. Systematic review model and document analysis were used in the study. The characteristic features of the female heroes were examined one by one. In addition, the cultural values such as traditions, proverbs, geographical place names, dishes, ballads, elements reflecting national identity in the Adyghe Nart Epics were evaluated together, and it was determined that many of these still exist in the cultural codes of today's Circassian society.
Benzer Tezler
- Karaçay-Malkar Nart destanlarında mitolojik kahramanların ve varlıkların incelenmesi
Examination of mythological heroes and beings in Karaçay-Malkar Nart epics
SÜMEYYE KÜBRA GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- 1964-1980 arası TRT radyo yayın politikaları (Toplumsal ve politik süreçte radyonun tarihsel ve kurumsal gelişimi)
Nart,sibel, TRT radio broadcasting policies between 1964-1980, (institutional and historical development of radio at the social and political process in Turkey between years 1964 and 1980)
SİBEL NART
Doktora
Türkçe
2009
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
PROF. DR. KORKMAZ ALEMDAR
- İletişim becerilerinin kurumsal bağlılığa etkisinde algılanan örgütsel adaletin aracı rolü: Hizmet sektöründe bir araştırma
The effect of communication skills on organizational commitment and mediating role of perceived organizational justice: A research on service sector
NART KULA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halkla İlişkilerSakarya ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Reklamcılık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA KARACA
- Koroner arter hastalığı açısından yüksek risk taşıyan hastalarda aerobik egzersiz programının, efor kapasitesi, kan lipit profili, inflamatuar parametreler ve vücut kitle indeksi üzerine etkisi
The effect of an aerobic exercise program on exercise capacity, blood lipid profile, inflammatory parameters, and body mass index in patients at high risk for coronary artery disease
NART ZAFER BAYTUĞAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2006
KardiyolojiKocaeli ÜniversitesiKardiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLİZ KOZDAĞ
- 'Nart Jırla Bla Tauruhla' adlı derleme kitabındaki dilin eski Kıpçakçı ile ilişkisi üzerine bir inceleme (giriş-inceleme-metinler-sözlük)
A Research on the relation between the language in the compilation book named 'Nart Jırla Bla Tauruhla' and old Kipcakhs Turkish (introduction-research-texts-dictionary)
EMİNE TOPAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiYRD. DOÇ. DR. CAN ÖZGÜR