Stratejik yönetim muhasebesi araçları ve bu araçların mali performansa etkisi: Üretim işletmelerinde karma yöntem araştırması
Strategic management accounting tools and their effects on financial performance: A mixed method research in manufacturing enterprises
- Tez No: 947757
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET DEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bankacılık, Banking
- Anahtar Kelimeler: Strateji, Stratejik Kararlar, Yönetim Muhasebesi, Stratejik Yönetim Muhasebesi, Strategy, Strategic Decisions, Management Accounting, Strategic Management Accounting
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Muhasebe, Finans ve Bankacılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 185
Özet
Müşteri memnuniyeti sağlamak, kaliteli üretim yapmak, maliyet liderliğine sahip olmak işletmelerin sürdürülebilirliklerinde etkili olan faktörlerdendir. Bu hedeflere ulaşmanın yollarından birisi üretim sürecini kalite, emek, zaman ve maliyet olarak planlamak ve bu plana uygun hareket etmektir. Bu kapsamda özellikle üretim işletmelerinde uygulama sahası bulan stratejik yönetim muhasebesi araçları sadece ürün maliyetinin doğru bir şekilde tespitine değil aynı zamanda emek ve zaman tasarrufuna, kaliteli üretime, müşteri taleplerini optimal düzeyde karşılamaya ve üretim maliyetleri ve süreci konusunda personel farkındalığını artırmaya da odaklanmaktadır. Bu araştırmada, üretim işletmelerindeki yöneticilerin, muhasebe/finansman yetkililerinin ve fabrika müdürlerinin stratejik kararlar, stratejik yönetim muhasebesi araçları ve bu araçların işletmelerin mali performanslarına etkilerine yönelik görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaca ulaşmak için hem nitel hem de nicel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Anket formları, Sivas'taki iki organize sanayi bölgesinde faaliyet gösteren üretim işletmelerinde görevli 145 yetkili üzerinde 1 Temmuz - 26 Eylül 2024 tarihleri arasında uygulanmıştır. Bu araştırmada elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 27.0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. Mülakat formundaki sorular, üretim işletmelerinde çalışan 10 yetkiliye 2025 yılı Ocak ve Şubat aylarında sorulmuştur. Araştırma sonucunda katılımcılar açısından stratejik yönetim muhasebesi araçlarının genel olarak olumlu bir şekilde değerlendirildiği ve bu araçların iş süreçlerine katkı sağladığı konusunda güçlü bir algının/desteğin varlığı tespit edilmiştir. Katılımcılar, kendilerine yöneltilen stratejik karar örneklerinden kapasite azaltma, yeni ürün üretme/geliştirme, bir ürünün üretimini durdurma ve üretimde kullanılacak hammaddenin işletmede üretilerek veya dışarıdan tedarik edilerek yapılması kararlarını yüksek katılımla stratejik karar olarak görmüşlerdir. Makine, teçhizat vb. yenileme, kapasite artırma ve ürün satış fiyatını belirleme kararlarını ise düşük katılımla stratejik karar olarak görmüşlerdir. Ayrıca, muhasebe meslek mensuplarının stratejik karar alma süreçlerine dâhil edilmesine yönelik güçlü bir eğilim tespit edilmiştir. Nitel ve nicel analiz sonuçları genel olarak değerlendirildiğinde stratejik yönetim muhasebesi araçlarına, bu araçların mali performansa ve stratejik kararlara ait hem nitel hem de nicel analiz sonuçlarının birbirine yakın çıktığı tespit edilmiştir. Ancak özellikle stratejik kararlarla ilgili olarak anket verilerinin mülakat verilerine kıyasla düşük doğruluk içerdiği belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Ensuring customer satisfaction, producing quality products and having cost leadership are the factors that are effective in the sustainability of businesses. One of the ways to achieve these goals is to plan the production process in terms of quality, labor, time and cost and to act in accordance with this plan. In this context, strategic management accounting tools, especially applied in manufacturing businesses, focus not only on the accurate determination of product costs, but also on labor and time savings, quality production, meeting customer demands at an optimum level and increasing the awareness of personnel about production costs and processes. In this study, the views of managers, accounting/finance officials and plant managers in manufacturing enterprises on strategic decisions, strategic management accounting tools and the effects of these tools on the financial performance of enterprises were tried to be determined. To achieve this objective, both qualitative and quantitative research methods were applied. The questionnaire forms were applied to 145 officials working in production enterprises operating in two organized industrial zones in Sivas between July 1 and September 26, 2024. SPSS 27.0 statistical package program was used to analyze the data obtained in this research. The questions in the interview form were asked to 10 officials working in production enterprises in January and February 2025. As a result of the research, it was determined that the participants generally evaluated strategic management accounting tools positively and that there was a strong perception/support that these tools contributed to business processes. Among the strategic decision examples directed to them, the participants saw the decisions of reducing capacity, producing/developing new products, stopping the production of a product and producing the raw materials to be used in production in the enterprise or supplying them from outside as strategic decisions with high participation. They saw the decisions of renewing machinery, equipment etc., increasing capacity and determining the product sales price as strategic decisions with low participation. In addition, a strong tendency was determined to include accounting professionals in strategic decision-making processes. When the qualitative and quantitative analysis results were evaluated in general, it was determined that both the qualitative and quantitative analysis results of strategic management accounting tools, financial performance of these tools and strategic decisions were close to each other. However, it was determined that the survey data contained low accuracy compared to the interview data, especially regarding strategic decisions.
Benzer Tezler
- Türkiye'de program bazlı performans bütçe uygulaması
Program-based performance budgeted implementation in Türkiye
NEVZAT USTAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MaliyeAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYDAR LÜTFÜ EJDER
- Performans esaslı bütçeleme sistemi ve Türkiye'de uygulanabilirliği
Performance-based budgeting system and its practicability in Turkey
FATİH YARDIMCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Kamu YönetimiSakarya ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NURULLAH ALTUN
- Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin işletme yönetimine etkileri, yönetim bilişim sistemleri geliştirme ve bir uygulama örneği
Effects of the evoluation of information systems on management, management information systems development and an example of its application
ZUHAL TANRIKULU
Doktora
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Les applications des algorithmes genetiques dans les modüles d'Optimisation des prologiciels de Gestion integre
İşletme kaynakları planlaması yazılımlarının optimizasyon modüllerinde genetik algoritma uygulamaları
MELİKE ORHON
Yüksek Lisans
Fransızca
2001
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF. DR. ETHEM TOLGA
- Marketing and application in large retail organizations
Büyük perakende organizasyonlarda pazarlama faaliyetleri ve uygulaması
GÜLŞEN ÖZALTAY (DEMİREL)
