Türkiye'de iletişim fakültelerindeki medya okuryazarlığı dersinin eleştirel pedagoji bağlamında analizi
An analysis of media literacy courses in communication faculties in turkey within the context of critical pedagogy
- Tez No: 948697
- Danışmanlar: PROF. DR. OYA ŞAKI AYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Medya Okuryazarlığı, Medya Okuryazarlığı Dersi, Eleştirel Medya Okuryazarlığı, Eleştirel Pedagoji, Dijital Okuryazarlık, Türkiye'de İletişim Fakülteleri, İçerik Analizi, Media Literacy, Media Literacy Course, Critical Media Literacy, Critical Pedagogy, Digital Literacy, Communication Faculties in Turkey, Content Analysis
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Ticaret Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Medya Ve İletişim Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Medya ve İletişim Çalışmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 334
Özet
Bu tez, iletişim fakültelerindeki medya okuryazarlığı ders izlencelerini eleştirel bir bakışla inceleyerek, derslerin tasarımında yapılan tercihleri ve eleştirellik düzeyini analiz etmektedir. Egemen, politik ve ideolojik söylemlerin ne ölçüde sorgulandığı araştırılmakta; elde edilen bulguların, derslerin gelecekte daha eleştirel ve toplumsal güç ilişkilerine duyarlı biçimde yapılandırılmasına katkı sunması amaçlanmaktadır. Bu araştırma, medya okuryazarlığı ders içeriklerini yalnızca metinsel olarak sınıflandırmakla kalmayıp, bu içeriklerin sunulduğu eğitim ortamlarını da eleştirel ve yapısal bir bakışla analiz etmesi bakımından özgündür. Medya okuryazarlığı yalnızca bir ders değil, eleştirel düşünmeyi teşvik eden zihinsel bir çerçeve ve toplumsal bir okuryazarlık biçimi olarak değerlendirilmektedir. İletişim fakültelerinde verilen eğitimin temel niteliği, toplumsal süreçleri ve iletişim ortamını sorgulayacak ve eleştirel bakabilecek öğrencileri yetiştirmeye yönelik olmasıdır. Bu tez çalışması kapsamında yapılan niteliksel ve niceliksel içerik analizinin temel çıkış noktası, eleştirelliğin medya okuryazarlığı dersleri bağlamında ne şekilde müfredatlara yerleştirildiğini sorunsallaştırmaktadır. Bu çerçeveden hareketle Freire, Giroux ve Kellner'ın yaklaşımları ele alınarak, Türkiye'de 66 İletişim Fakültesinin 21 lisans programındaki medya okuryazarlığı ve benzer nitelikteki 8-14 haftalık ders izlenceleri, araştırma soruları ekseninde ele alınmış ve MAXQDA programı ile analizleri yapılmıştır. Medya içeriklerinin eleştirel, kültürel, toplumsal ve politik bağlamlarda çözümlenmesini mümkün kılan bütüncül bir eleştirel pedagojik yaklaşım olarak değerlendirilmesi, medya okuryazarlığının çok katmanlı bir eğitim alanı olarak anlaşılması,“teori”ve“uygulama”dengesinin kurularak yeniden yapılandırılması gerektiği düşünülmektedir. Çalışma özellikle,“eleştirel medya okuryazarlığı”,“dijital dönüşüm”ve“toplumsal temsiller”üzerine odaklanan eğitim modellerinin yaygınlaştırılmasını önermektedir.
Özet (Çeviri)
This thesis critically examines the course syllabi of media literacy courses offered in communication faculties, analyzing the design preferences and levels of critical engagement embedded within these curricula. It investigates the extent to which dominant, political, and ideological discourses are problematized, aiming to contribute to the future structuring of these courses in ways that are more critically engaged and sensitive to social power relations. The originality of this research lies not only in the textual classification of media literacy course content but also in the critical and structural analysis of the educational environments in which these contents are delivered. Media literacy is regarded not merely as a course, but as a cognitive framework that encourages critical thinking and as a form of social literacy. The core mission of education in communication faculties is to cultivate students capable of critically analyzing social processes and communication environments. The qualitative and quantitative content analysis conducted within the scope of this thesis is grounded in questioning how criticality is integrated into the curricula of media literacy courses. Within this framework, the approaches of Freire, Giroux, and Kellner are utilized to examine the syllabi of media literacy and related courses spanning 8 to 14 weeks in 21 undergraduate programs across 66 communication faculties in Turkey. The analyses were carried out using the MAXQDA software in alignment with the research questions. It is argued that media literacy should be understood as a multi-layered field of education, evaluated through a comprehensive critical pedagogical approach that enables the analysis of media content in cultural, social, and political contexts. The study emphasizes the need to restructure media literacy education by balancing“theory”and“practice”and recommends the widespread adoption of educational models focusing on“critical media literacy,”“digital transformation,”and“social representations.”
Benzer Tezler
- E-itibar yönetimi: Doğrulama işaretlerinin itibara katkısı
E-reputation management: The contribution of verification badges on reputation
CAN ALPER BALİBEYOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesiİletişim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİME YÜCEL BOURSE
- Öğretmen adaylarının medya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi ve eğitim fakültelerine yönelik bir 'medya okuryazarlığı' eğitim programı tasarısı
Determining teacher candidates' media literacy levels and a media literacy training programme for faculties of education
ADEM KARATAŞ
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET AKİF SÖZER
- Afet okuryazarlığı bağlamında gazeteci-okur pratikleri: Geliştirilmesi gereken bir uzmanlık alanı olarak afet gazeteciliği
Journalist-reader practices in the context of disaster literacy: Disaster journalism as a field of expertise that needs development
TOLGA ŞAHİN
- Toplumsal cinsiyet perspektifinden bilgi-iktidar ilişkisi: Türkiye'deki iletişim fakültelerinde görev yapan kadın akademisyenler örneği
The relationship between knowledge and power from a gender perspecti̇ve: The case of academicians for positions in communication faculties in Turkey
HANİFE NUR KÖROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SosyolojiOndokuz Mayıs Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN TURGUT
- Medya çalışanlarının sosyo-ekonomik, iş tatmini, sendikalılaşamama sorunu bağlamında İstanbul'da çalışan polis-adliye-ring muhabirleri üzerine bir çalışma
A study on the problematic of media workers and crime, police, ring reporters working in Istanbul in the context of socioeconomic, job satisfaction
İLYAS KAÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Gazetecilikİstanbul ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASLI GÖNENÇ