Bigadiç (Balıkesir) borat havzası ayana sahasındaki birimlerin mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi
Mineralogical and geochemical investigation of the units in ayana area of bigadiç (Balikesir) borate basin, Turkey
- Tez No: 948719
- Danışmanlar: PROF. DR. ABİDİN TEMEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 295
Özet
Bigadiç Borat Havzası Ayana Ovası'nda yer alan birimlerin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal özelliklerinin saptanması ile neoformasyon minerallerinin (borat, kil, karbonat, zeolit ve sülfat) yanal ve dikey dağılımlarını belirlenmesi ve havzanın paleocoğrafik gelişiminin yorumlanması amaçlanmıştır. Ayana Ovası'nda yapılan 4 farklı sondajdan (20BM – 613, 20BM – 619, 20BM – 632 ve 20BM – 644) Bigadiç Formasyonuna ait Değirmenli Tüf Üyesi, Uzun Tepe Üyesi, Emirler Üyesi ve İskele Üyesi'nden toplam 363 adet karot örneği alınmıştır. Bu örnekler üzerinde mineralojik – petrografik incelemeler kapsamında, XRD (tüm kayaç ve kil fraksiyonu), optik mikroskop ve SEM – EDS; jeokimyasal analizler kapsamında ana ve iz element analizleri ile bor izotopu analizi gerçekleştirilmiştir. Sondajlardan alınan örneklerin tümünün XRD – tüm kayaç analizi yapılmış ve sonucunda illit/mika, amfibol, kil, kuvars, opal – CT, feldispat, kalsit, dolomit, aragonit, analsim, klinoptilolit / höylandit, pirit, jips ve anhidrit mineralleri ile borat mineralleri (kolemanit, üleksit, probertit ve havlit) tespit edilmiştir. Seçilen 128 örnek üzerinde XRD – kil fraksiyonu analizi yapılmış ve analizler sonucunda simektit, illit, kaolinit, klorit ve serpantin minerallerinin bulunduğu ortaya konulmuştur. SEM – EDS analizleri kapsamında, XRD -Tüm kayaç analizlerinden saptanan minerallere ek olarak apatit, kromit, zirkon, allanit, galenit ve torit mineralleri saptanmıştır. 30 adet örnek üzerinde major ve iz element analizleri gerçekleştirilmiştir. Tüm kayaç analiz sonuçlarına göre, Li değeri bakımından en yüksek değerler sırasıyla, Emirler Tüf Üyesi'nde 60 ppm, Değirmenli Tüf Üyesi'nde 90 ppm, İskele Üyesi'nde 1210 ppm ve Uzun Tepe Üyesi'nde 1900 ppm olarak saptanmıştır. Sadece simektit içeren kil fraksiyonu örneklerinin jeokimyasal analiz sonuçlarından itibaren hesaplanan yapısal formüllerine göre hektorit minerali olduğu saptanmıştır. Simektit içeriği yüksek olan örneklerin Li değerlerinin de yüksek olduğu belirlenmiştir. Li içeriği açısından en yüksek değer, Uzun Tepe Üyesi boratlı zondan alınan örneğin sadece simektit içeren kil fraksiyonunda 2720 ppm olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre Li zenginleşmesinin Mg açısından zengin simektit mineralleri ile ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle, borat yataklarının lityum potansiyeli açısından önemli olduğu ortaya koyulmuştur. Bor izotopu analizleri üleksit (δ¹¹B: - 4.3 ‰ ve - 4.9 ‰), probertit (δ¹¹B: - 4.0‰), kolemanit (δ¹¹B: - 9.1‰) ve havlit (δ¹¹B: - 15.1 ve δ¹¹B: - 14.7 ‰) mineralleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bor izotop verilerine göre, boratların kökeni denizel olmayan evaporit olarak saptanmıştır. 20BM-619 ve 20BM-644 sondajlarında Uzun Tepe Üyesi'nde analsim mineralinin gözlenmiş olması, bu sondajların yapıldığı Ayana Ovası'nın bu kesiminde Uzun Tepe Üyesi'nin çökelimi sırasında tuzluluk, alkalinite ve pH'ın yüksek olduğunu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
It is aimed to determine the mineralogical, petrographic and geochemical properties of the units in the Ayana Plain of the Bigadiç Borate Basin, to determine the lateral and vertical distribution of neoformation minerals (borate, clay, carbonate, zeolite and sulfate) and to interpret the paleogeographic development of the basin. A total of 363 core samples were taken from 4 different drillings (20BM - 613, 20BM - 619, 20BM - 632 and 20BM - 644) in Ayana Plain from Değirmenli Tuff Member, Uzun Tepe Member, Emirler Member and İskele Member of Bigadiç Formation. On these samples, mineralogical-petrographic examinations were conducted, including XRD (whole rock and clay fraction), optical microscopy, and SEM-EDS; geochemical analyses were performed, including major and trace element analyses as well as boron isotope analysis. XRD - whole rock analysis of all samples was performed and as a result, illite / mica, amphibole, clay, quartz, opal - CT, feldspar, calcite, dolomite, aragonite, analcime, clinoptilolite / heulandite, pyrite, gypsum and anhydrite minerals and borate minerals (colemanite, ulexite, probertite and howlite) were identified. XRD - clay fraction analysis was performed on 128 selected samples and the analysis revealed the presence of smectite, illite, kaolinite, chlorite and serpentine minerals. Within the scope of SEM - EDS analysis, apatite, chromite, zircon, allanite, galenite and torite minerals were determined in addition to the minerals determined from XRD - Whole rock analysis. 30 samples were analyzed for major and trace elements. According to the results of whole rock analyses, the highest Li values were found to be 60 ppm in Emirler Tuff Member, 90 ppm in Değirmenli Tuff Member, 1210 ppm in İskele Member and 1900 ppm in Uzun Tepe Member. It has been determined that the clay fraction samples containing only smectite are hectorite minerals according to the structural formulas calculated from the geochemical analysis results. It has been determined that samples with high smectite content also have high Li values. The highest value in terms of Li content was determined as 2720 ppm in the clay fraction containing only smectite in the sample taken from the borated zone of Uzun Tepe Member. According to these results, Li enrichment is associated with Mg-rich smectite minerals. Therefore, it was revealed that borate deposits are important in terms of lithium potential. Boron isotope analyses were performed on the minerals ulexite (δ¹¹B: - 4.3‰ and - 4.9‰), probertite (δ¹¹B: - 4.0‰), colemanite (δ¹¹B: - 9.1‰) and howlite (δ¹¹B: - 15.1‰ and δ¹¹B: - 14.7‰). According to boron isotope data, the origin of the borates was determined as non-marine evaporite. The observation of analcime mineral in the Uzun Tepe Member in drillings 20BM-619 and 20BM-644 indicates that salinity, alkalinity and pH were high during the deposition of the Uzun Tepe Member in this part of the Ayana Plain.
Benzer Tezler
- Yeniköy (Bigadiç/Balıkesir) yöresinin üleksit yataklarının ekonomik jeolojisi
Economic geology of the ulexite deposits in the vicinity of Yeniköy (Bigadiç/Balıkesir)
ETHEM TOZLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1987
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN SONEL
- Bigadiç (Balıkesir) yöresi neojen çökellerindeki yumuşak sediment deformasyon yapılarının özellikleri
Characteristical features of the soft sediment deformation structures of Bigadi̇ç (Balıkesi̇r) basin
CANSU DİNİZ AKARCA
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Jeoloji MühendisliğiBalıkesir ÜniversitesiGenel Jeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM TÜRKMEN
- Bigadiç (Balıkesir) çevresi borat yataklarının mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi
Mineralogical and geochemical investigations of borate deposits around Bigadiç (Balikesir)
İSMAİL KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ KOÇ
- Preparation of cross-linked poly (styrene) based resin amidated by staudinger reaction, modification with iminopropylene glycole and removal of the boron from aqueous solutions
Staudinger reaksiyonu ile aminlenmiş çapraz bağlı poli (stiren) esaslı reçinenin hazırlanması iminopropilen glikol ile modifikasyonu ve borun sulu çözeltilerden giderilmesinde kullanılması
ALEYNA BUĞÇE MASACI
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Polimer Bilim ve Teknolojisiİstanbul Teknik ÜniversitesiPolimer Bilim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHİRE FİLİZ ŞENKAL
- Mangan sülfat monohidrat ve borik asitten hidrotermal ve katı hal kombine yöntemi ile susuz mangan borat üretimi ve karakterizasyonu
Anhydrous manganese borate synthesis and characterization using the raw materials of mangan sulfate monohydrate and boric acid by the combine method of liquid-state and solid-state
EBRU FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Kimya MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURCAN TUĞRUL