Vergi aflarının mükelleflerin vergi bilinci ve vergi ahlakı üzerine etkileri: Van ili örneği
The effects of tax amnesties on taxpayers' tax awareness and tax ethics: The case of Van province
- Tez No: 948762
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE SEVİMLİ ÖRGÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Bu çalışma, vergi aflarının mükelleflerin vergi bilinci ve vergi ahlakı üzerindeki etkilerini Van ili özelinde incelemeyi amaçlamaktadır. Vergi afları, devletin belirli dönemlerde vergi borçlularına yönelik uyguladığı ve temel olarak vergi aslı, vergi cezası, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi alacaklarının bir kısmından veya tamamından vazgeçmesi şeklinde ortaya çıkan uygulamalardır. Türkiye'de sıklıkla uygulanan vergi afları, kısa vadede vergi gelirlerini artırsa da uzun vadede mükelleflerin vergi ödeme motivasyonlarını, vergi bilincini ve vergi ahlakını olumsuz etkilediği tartışılmaktadır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Van ilinde faaliyet gösteren 400 mükelleften toplanan veriler istatistiksel yöntemlerle analiz edilmiştir. Anket, demografik bilgiler, vergi affından yararlanma durumu ve vergi aflarına ilişkin görüşleri ölçen 15 maddelik 5'li Likert tipi ölçekten oluşmaktadır. Araştırma sonucunda, Van ilinde faaliyet gösteren mükelleflerin çoğunluğunun vergi aflarının olumsuz etkilerine ilişkin ifadelere katıldıkları belirlenmiştir. Faktör analizi sonucunda, mükelleflerin vergi aflarına ilişkin görüşlerinin“Vergi Aflarının Olumsuz Etkileri”,“Uygulama Tercihleri”,“Sistemsel Etkiler”ve“Adalet Algısı”olmak üzere dört faktör altında toplandığı tespit edilmiştir. Demografik özellikler ve vergi affından yararlanma durumu ile faktörler arasındaki ilişkiler incelendiğinde, cinsiyet, yaş, eğitim durumu ve vergi affından yararlanma durumunun mükelleflerin görüşlerini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Kadın mükellefler, 31-40 yaş grubundaki mükellefler, eğitim düzeyi yüksek mükellefler ve vergi affından yararlanmayan mükellefler, vergi aflarının olumsuz etkilerine daha fazla katıldıkları, ayrıca eğitim düzeyi düşük mükellefler ve vergi affından yararlanan mükellefler, vergi sisteminin adaletine dair daha olumlu görüşlere sahip olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçları, cinsiyet, eğitim durumu ve vergi affından yararlanma durumunun vergi aflarının olumsuz etkilerine ilişkin görüşleri ve vergi adaleti algısını anlamlı düzeyde etkilediğini göstermiştir. Bu bulgular, demografik özelliklerin ve vergi affından yararlanma durumunun mükelleflerin vergi aflarına ilişkin görüşlerinin oluşmasında önemli faktörler olduğunu ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda, vergi aflarının sık aralıklarla uygulanmaması, vergi sisteminin daha adil hale getirilmesi, vergi denetimlerinin etkinleştirilmesi, vergi eğitiminin geliştirilmesi ve vergi sisteminde köklü reformlar yapılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the effects of tax amnesties on taxpayers' tax awareness and tax ethics in Van province. Tax amnesties are implementations applied by the government in certain periods toward tax debtors, essentially involving the waiving of a portion or all of claims such as tax principal, tax penalties, late interest, and late fees. While tax amnesties, frequently implemented in Turkey, increase tax revenues in the short term, it is argued that they negatively affect taxpayers' tax payment motivations, tax awareness, and tax ethics in the long term. The research was conducted using the survey technique, one of the quantitative research methods. Data collected from 400 taxpayers operating in Van province were analyzed using statistical methods such as factor analysis, correlation analysis, t-test, ANOVA, and regression analysis. The survey consists of demographic information, tax amnesty utilization status, and a 5-point Likert-type scale with 15 items measuring opinions on tax amnesties. As a result of the research, it was determined that the majority of taxpayers operating in Van province agree with statements regarding the negative effects of tax amnesties. Factor analysis revealed that taxpayers' opinions on tax amnesties are grouped under four factors:“Negative Effects of Tax Amnesties,”“Implementation Preferences,”“Systemic Effects,”and“Perception of Justice.”When examining the relationships between demographic characteristics, tax amnesty utilization status, and factors, it was found that gender, age, education level, and tax amnesty utilization status affect taxpayers' opinions. Female taxpayers, taxpayers in the 31-40 age group, highly educated taxpayers, and those who have not utilized tax amnesty agree more with the negative effects of tax amnesties. Additionally, taxpayers with lower education levels and those who have utilized tax amnesty have more positive views on the fairness of the tax system. Regression analysis results showed that gender, education level, and tax amnesty utilization status significantly affect opinions on the negative effects of tax amnesties and perceptions of tax justice. These findings reveal that demographic characteristics and tax amnesty utilization status are important factors in the formation of taxpayers' opinions on tax amnesties. Accordingly, it is recommended that tax amnesties not be implemented at frequent intervals, the tax system be made fairer, tax audits be made more effective, tax education be improved, and fundamental reforms be made in the tax system.
Benzer Tezler
- Vergi aflarının mükelleflerin vergi bilinci ve vergi ahlakı üzerine etkileri: Antalya ili örneği
Tax awareness and tax ethics of tax liabilities effects on: Antalya province
NAZİF DENİZ ERSÖZ
- Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana ili örneği
The role of professional accountants in the formation of tax awareness and tax morale: A case study in Adana
BAKİ YEGEN
- Basit usule tabi olma ile vergi bilinci ve ahlakı arasındaki ilişki: Çorum ili örneği
The relationship between simple procedure and tax awareness and ethics: The case of Çorum province
NURCAN İGNECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MaliyeTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KÜBRA GÖZEN BOZDOĞAN
- Türkiye'de vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesi açısından vergi suç ve cezalarının değerlendirilmesi: Antalya ili örneği
Evaluation of the tax crimes and penalties from the point of prevention of tax losses and tax evasion in Turkey, sample of Antalya city
HATİCE HEREK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
HukukSüleyman Demirel ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜÇLÜ ÇİÇEK
- Vergi ahlakı ve vergi ahlakının gelişmesinde maliye bölümü eğitiminin rolü: Dumlupınar Üniversitesi örneği
Tax morale and the role of public finance department education in the development of tax morale: The case of Dumlupınar Üniversity
UMMAHAN YİĞİT ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKütahya Dumlupınar ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERNA HIZARCI BEŞER