Adölesanların yeme davranışında sosyal medyanın rolü: Üsküdar, İstanbul örneği
The role of social media in eating behavior of adolescents: The case of Üskudar, İstanbul
- Tez No: 949244
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HATİCE İKİIŞIK
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Sosyal medyanın erişim alanı ve etkisi küresel ölçekte artarken, bunun sağlık ve beslenme üzerindeki olumsuz etkileri de büyümektedir. Özellikle adölesanlarda artan sosyal medya kullanımı ve ekran süresi, sağlıksız beslenme davranışları, öğün atlama ve obezite riskini yükseltmektedir. Sosyal medya, bireysel, sosyal ve toplumsal faktörlerle etkileşerek yeme alışkanlıklarını doğrudan ve dolaylı şekilde etkileyen önemli bir faktördür. Bu çalışmada sosyal medyanın yeme davranışı üzerindeki etkileri ile ekran süresi, beslenme alışkanlıkları ve beden kütle indeksi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kesitsel/tanımlayıcı tipte olan bu çalışmaya 309 ortaöğretim öğrencisi katılmıştır. Çalışma Üsküdar ilçesindeki özel ve resmî liselerde yürütülmüştür. Veriler araştırmacı tarafından literatür taranarak oluşturulan anket formu ve Sosyal Medyanın Yeme Davranışı Üzerine Etkileri Ölçeği (SMYDE) kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizler SPSS 29.0 programı kullanılarak gerçekleştirilmiş ve sonuçlar %95 güven aralığında, anlamlılık düzeyi ise p < 0.05 olarak değerlendirilmiştir. Araştırmaya katılanlan öğrencilerin yaş ortalaması 15.7±1 yıldır. Beden kütle indeksi Z-skoruna göre fazla kilolu ve obez kategorisinde değerlendirilen katılımcıların oranı yaklaşık %40'tır. Katılımcıların %23'ü son 1 hafta içinde hiç kahvaltı yapmadığını belirtirken %91.3'inin son bir hafta içinde 5–7 gün boyunca akşam yemeği tükettiği kaydedilmiştir. Katılımcıların yaklaşık üçte biri, son üç ay içerisinde çoğunlukla sağlıklı beslendiğini belirtmiştir. Araştırmaya katılanlar gıda seçiminde en çok önem verdikleri ilk üç kriteri; gıdanın lezzeti (%86.7), gıdanın fiyatı (%49.8) ve gıdanın üretiminde kullanılan malzemelerin kalitesi (%47.2) olarak belirtmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin akıllı telefonda geçirdiği günlük ortalama ekran süresi 4.1± 2.2 saat iken tüm cihazlarda geçirilen günlük ortalama ekran süresi 5.5± 2.9 saattir. Tüm cihazlarda geçirilen günlük ortalama süresi 2 saatten fazla olanların oranı %92.9 olarak kaydedilmiştir. Araştırmaya katılanların akıllı telefonda ve tüm cihazlarda geçirdiği günlük ortalama ekran süresi ile SMYDE puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p=0.029; p=0.014). Sosyal medyada önerilen herhangi bir diyeti uygulama, çevrim içi bir uygulama aracılığıyla gıda siparişi verme ve daha önce hiç gidilmemiş kafe, restoran veya market gibi gıda ürünü satılan işletmelere sosyal medyada karşılaşıldıktan sonra gitme durumları ile SMYDE puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p
Özet (Çeviri)
As the reach and impact of social media increases globally, its negative effects on health and nutrition are also growing. Increasing social media use and screen time, especially among adolescents, increases the risk of unhealthy eating behaviors, skipping meals and obesity. Social media is an important factor that directly and indirectly affects eating habits by interacting with individual, social and societal factors. The aim of this study was to evaluate the relationship between the effects of social media on eating behavior and screen time, eating habits and body mass index. In this cross-sectional/descriptive study, 309 high school students participated. The study was conducted in private and public high schools in Üsküdar district. Data were collected using a questionnaire form developed by the researcher by reviewing the literature and the Scale of the Effects of Social Media on Eating Behavior (SESMEB). Statistical analyses were performed using SPSS 29.0 program and the results were evaluated at 95% confidence interval and significance level was p < 0.05. The mean age of the students participating in the study was 15.7±1 years. According to the body mass index Z-score, approximately 40% of the participants were categorized as overweight and obese. While 23% of the participants stated that they had never eaten breakfast in the last 1 week, 91.3% of them consumed dinner for 5-7 days in the last week. About one-third of the respondents reported eating mostly healthy in the last three months. The top three most important criteria for food choice were taste of food (86.7%), price of food (49.8%) and quality of ingredients used in food production (47.2%). The average daily screen time spent on smartphones was 4.1± 2.2 hours, while the average daily screen time spent on all devices was 5.5± 2.9 hours. The rate of those whose average daily screen time spent on all devices was more than 2 hours was recorded as 92.9%. A statistically significant correlation was found between the average daily screen time spent on smartphones and all devices and the SESMEB score (p=0.029; p=0.014). A statistically significant correlation was found between the SESMEB score and following any diet recommended on social media, ordering food through an online application, and visiting establishments that sell food products such as cafes, restaurants or markets that have never been visited before after encountering them on social media (p
Benzer Tezler
- Adölesanların dikkat, iştah ve beslenme durumlarının incelenmesi
Examination of adolescents' attention, appetite and nutritional status
FATMA NUR ÇELEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Beslenme ve DiyetetikBaşkent ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNEM BAYRAM
- Tip 1 diyabetli ergenlerde bozulmuş yeme davranışının incelenmesi: Beden saygısı, duygusal yeme, sosyal medya kullanımı ve psikopatoloji ile ilişkisi
Investigation of disordered eating behavior in adolescents with type 1 diabetes: Its relationship with body esteem, emotional eating, social media use, and psychopathology
NIMTAC ABDULLLAYEVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Psikiyatriİstanbul Medeniyet ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALPEREN BIKMAZER
DOÇ. DR. HAMDİ CİHAN EMEKSİZ
- Adolesanların yeme davranışı ve beslenme bilgilerini saptamaya yönelik ölçek geliştirme çalışması
Scale development practice: Eating behaviour and nutritional knowledge of adolescents
YAHYA ÖZDOĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Beslenme ve DiyetetikAnkara ÜniversitesiEv Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÖZFER ÖZÇELİK
- Kırıkkale Üniversitesi Tıp fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları anabilim dalına başvuran adolesanların beslenme okuryazarlığı ve yeme davranışına etki eden faktörler arasındaki ilişki
Adolecent's applying Kirikkale University Medical School, depertmant of pediatrics realationship between nutritional literacy and factors affecting eating behavior
AYŞENUR ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Beslenme ve DiyetetikNuh Naci Yazgan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERİMAN İNANÇ
PROF. DR. SELDA FATMA BÜLBÜL
- Adölesanlarda beslenme egzersiz davranışları ile internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between nutrition exercise behavior and internet addiction in adolescents
ÖZNUR ÇELTEK ORHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GONCA KARAYAĞIZ MUSLU