Emevî Devleti Irak genel valilerinin yönetim anlayışı
The understanding of administration of the Umayyad Satate's Iraq viceroys
- Tez No: 949567
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ŞAMİL BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 302
Özet
Emevîler hilâfeti ele geçirme yöntemleri, idarede takip ettikleri politikaları, gerçekleştirdikleri fetih hareketleri ve dönemlerinde meydana gelen pek çok siyasî olayla İslâm Tarihi'nde yerini almış güçlü bir devlettir. Bu devleti ön plana çıkaran önemli bir etken de eyaletlerini yöneten kudretli valileridir. Bunlar arasında en meşhur olanları ise hiç şüphesiz Irak genel valileridir. Irak bölgesi stratejik önemi, doğu bölgesi fetih hareketlerinin merkez üssü olması ve ekonomik açıdan hazine için ciddi bir gelir kapısı oluşu nedeniyle devlet için çok önemli konumdaydı. Buna karşın bölge Emevî muhaliflerinin de en yoğun olduğu yerdi. Tüm bu nedenlere bağlı olarak Emevî Devleti siyasî olarak istikrarı sağlamak ve muhalif hareketleri kontrol altında tutabilmek adına Irak'ı geniş yetkilere sahip güçlü valiler eliyle yönetmeye çalışmıştır. Ziyâd b. Ebîh'in, Irak'ın iki merkezî şehri Basra ve Kûfe'yi şiddetvari yöntemlerle kontrol altına almasından sonra oğlu Ubeydullah'ın da benzer tarzdaki idarî anlayışı, bölgede sertlik yanlısı yönetim anlayışının yerleşmesine neden oldu. Haccâc b. Yûsuf'un Irak bölgesinin tamamına daha geniş yetkilerle idareci olarak atanmasıyla başlatılan genel valilik uygulaması Ömer b. Abdülazîz döneminde kesintiye uğrasa da ondan sonra devletin yıkılışına kadar devam etti. Merkezî otoritenin bölgedeki temsilcileri olan valiler başkentteki halifeye sadakatle bağlı olarak sert yöntemlerle bölgeyi idare ettiler. Kuruluş ve yükseliş dönemlerinde dirayetli duruşları ve sert yönetim anlayışlarıyla bölgede devlet otoritesini kesin biçimde sağlayan Irak genel valileri, merkezî otoritenin zayıflaması ve kabile dengelerinin bozulmasıyla bölgeyi idare etmekte zorlandılar. Uyguladıkları sertlik yanlısı idarî anlayış ufak isyan hareketlerinin bile taraftar bulmasına zemin hazırladı. Devletin mevâli politikasının bölgedeki uygulayıcıları olan idareciler, İslâm'ın adalet ve eşitlik ilkelerini tatbik ettikleri dönemlerde fetihlerle birlikte İslamiyetin yayılmasında etkili oldular. Ancak devlet politikası, kişisel yönetim anlayışı, kabilecilik ve ekonomik kaygılar nedeniyle uygulanan politikalar neticesinde özellikle Türkler arasında İslamın yayılması yavaş oldu. Emevîlerin Irak genel valilerinin güzel uygulamaları sonraki dönemlere örnek olurken kaba ve sert yönetim anlayışları ile bu tutumun bölgedeki etkileri devletin yıkılış nedenleri arasında sayılır.
Özet (Çeviri)
The Umayyads were a powerful state that secured their place in Islamic history through their method of seizing the caliphate, the policies they pursued in governance, their conquests, and numerous political events that occurred during their reign. One of the key factors that brought this state to prominence was the strong governors who ruled their provinces. Among them, the most renowned were undoubtedly the general governors of Iraq. The Iraq region held significant strategic importance as the headquarters for eastern conquests and served as a major source of revenue for the state treasury. However, it was also the center of opposition to Umayyad rule. Due to these factors, the Umayyad state sought to ensure political stability and control opposition movements by appointing powerful governors with extensive authority over Iraq. After Ziyad ibn Abih brought the two central cities of Iraq, Basra and Kufa, under control through harsh methods, his son, Ubaydullah, continued a similar administrative approach, solidifying the region's tradition of strict governance. This practice of appointing general governors with broad powers began with the assignment of Al-Hajjaj ibn Yusuf to govern the entire Iraq region. Although it was interrupted during the reign of Umar ibn Abd al-Aziz, it continued until the fall of the state. These governors, as representatives of central authority, ruled the region with strict measures while maintaining loyalty to the caliph in the capital. During the establishment and rise of the Umayyads, the Iraq general governors ensured firm state control through their strong stance and strict rule. However, as central authority weakened and tribal balances deteriorated, they struggled to govern the region. Their harsh policies created an environment where even small rebellions could gain support. As the enforcers of the state's policies toward non-Arab Muslims (mawali), these administrators contributed to the spread of Islam when they upheld the religion's principles of justice and equality alongside their conquests. However, due to state policies, personal administrative styles, tribalism, and economic concerns, the spread of Islam—particularly among the Turks—was slow. While the positive practices of the Umayyad governors in Iraq set examples for later periods, their harsh and oppressive rule, along with its effects on the region, is considered one of the factors that led to the downfall of the state.
Benzer Tezler
- Yûsuf Bin Ömer es-Sekafî'nin hayatı ve siyasi faaliyetleri
Yûsuf Bin Omar at-Thakafî Life and political activities
HAMZA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BiyografiSivas Cumhuriyet Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ AKSU
- القضاء في الدولة الأموية منطقة العراق القديمة نموذجا
Emevî Devletinin İslam Yargı Teşkilatı: Yapısı ve işleyişi (Erken dönem Irak örneği) / The institution of Umayyad Judment System (The example of early Iraq)
REBAZ HASAN QADER
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinKarabük ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AIITMAMAT KARIEV
- Körfez Savaşı sonrası Irak Türkleri
Iraqi Turkmens after the Gulf War
MURAT EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
HukukHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. AYTEN SEZER
- Politik psikolojik bir inceleme: Irak özelinde DEAŞ örneği
A political psychological study: The case of DAESH in Iraq
EBRU ÇAVDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerİstanbul Aydın ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAGIP KUTAY KARACA