Hemodiyaliz tedavisi gören bireylerde hastalık algısı ve öz yönetiminin tedaviye uyum ile ilişkisi
The relationship between disease perception and self-management and adherence to treatment in individuals undergoing hemodialysis treatment
- Tez No: 949652
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜLAY KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Hemodiyaliz, Hastalık Algısı, Öz Yönetim, Tedaviye Uyum, Hemşirelik, Hemodialysis, Disease Perception, Self-Management, Compliance with Treatment, Nursing
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Gülhane Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Hastalıkları Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
HEMODİYALİZ TEDAVİSİ GÖREN BİREYLERDE HASTALIK ALGISI VE ÖZ YÖNETİMİNİN TEDAVİYE UYUM İLE İLİŞKİSİ Amaç: Bu araştırma, hemodiyaliz tedavisi gören bireylerde hastalık algısı, öz yönetimin tedaviye uyum ile arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılan bu araştırma Aralık 2023-Haziran 2024 tarihleri arasında Pursaklar Devlet Hastanesi Hasköy Semt Polikliniği Diyaliz Merkezinde yürütülmüştür. Araştırmaya 187 diyaliz hastası dahil edilmiştir. Araştırma verileri, sosyodemografik veri formu, hastalık algısı ölçeği, kronik hastalıklarda öz yönetim ölçeği ve son dönem böbrek hastalarının tedaviye uyumu ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler SPSS 24.0 paket programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan hastaların yaş ortalaması 60,93±13,17 olup %56,7'si erkektir. %45,5'inin diyaliz süresi 24 ay ve üzeridir. Son dönem böbrek yetmezliği uyum ölçeği toplam puan ortalaması 945,58±153,92'dır. Ölçeğin hemodiyalize katılım alt boyutunun puan ortalaması 529,27±92,82, ilaç tedavisine uyum alt boyutunun puan ortalaması 174,87±36,43, diyet kısıtlamasına uyum alt boyutunun puan ortalaması 117,64±47,33 ve sıvı kısıtlamasına uyum alt boyutunun puan ortalaması 125,40±49,56 olarak bulunmuştur. Regresyon analiz sonucuna göre hemodiyalize katılım düzeyindeki toplam değişim %8,2 oranında kronik hastalık öz yönetim ölçeği alt boyutu kendini damgalama ve tedaviye uyum tarafından açıklanmaktadır (R2=0,082). Kendini damgalama hemodiyalize katılım davranışlarını azaltmaktadır (ß=- 3,147). Tedaviye uyum hemodiyalize katılım davranışlarını artırmaktadır (ß= 3,196). İlaç kullanımındaki toplam değişim %17,4 oranında kronik hastalık öz yönetim ölçeği alt boyutu damgalama ile baş etme ve medeni durum tarafından açıklanmaktadır (R2=0,174). Damgalama ile baş etme ilaç kullanımına uyum davranışını artırmaktadır (ß=0,162). Medeni durum (bekar olma) ilaç kullanımına uyum davranışını azaltmaktadır (ß=-16,27). İlaç kullanımındaki toplam değişim %2,5 oranında damgalama ile baş etme tarafından açıklanmaktadır (R2=0,025). Hastalığı anlayabilme algısı sıvı kısıtlamasına uyum davranışını azaltmaktadır (ß=-0,159). Sonuç: Bu çalışma sonucuna göre hastaların hemodiyalize katılım ve ilaç tedavisine uyum puanlarının yüksek olduğu, diyet kısıtlamasına uyum ve sıvı kısıtlamasına uyum puanlarının ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Bekar olmanın, kendini damgalamanın, tedaviye uyumun, damgalamayla baş etmenin ve hastalığı anlayabilme algısının hemodiyaliz tedavisi gören bireylerin tedaviye uyumu etkilediği bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
THE RELATIONSHIP BETWEEN DISEASE PERCEPTION AND SELF-MANAGEMENT AND ADHERENCE TO TREATMENT IN INDIVIDUALS UNDERGOING HEMODIALYSIS TREATMENT Purpose: This study was conducted to determine the relationship between disease perception, self-management and treatment adherence in individuals undergoing hemodialysis treatment. Materials and Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted between December 2023 and June 2024 at the Pursaklar State Hospital Hasköy District Polyclinic Dialysis Center. 187 dialysis patients were included in the study. The study data were collected using the sociodemographic data form, disease perception scale, self-management scale in chronic diseases and treatment adherence scale in end-stage renal disease patients. The data were evaluated using the SPSS 24.0 package program. Results:The mean age of the patients participating in the study was 60.93±13.17 and 56.7% were male. 45.5% of them have a dialysis duration of 24 months or more. The total mean score of the end-stage renal disease compliance scale is 945.58±153.92. The mean score of the hemodialysis participation sub-dimension of the scale was 529.27±92.82, the mean score of the medication compliance sub-dimension was 174.87±36.43, the mean score of the dietary restriction compliance sub-dimension was 117.64±47.33 and the mean score of the fluid restriction compliance sub-dimension was 125.40±49.56. According to the regression analysis results, 8.2% of the total change in the hemodialysis participation level was explained by the chronic disease self-management scale sub-dimensions self-stigma and treatment compliance (R2=0.082). Self-stigma decreases hemodialysis participation behaviors (ß=-3.147). Treatment compliance increases hemodialysis participation behaviors (ß= 3.196). The total change in medication use is explained by 17.4% of the chronic disease self-management scale sub-dimension coping with stigma and marital status (R2=0.174). Coping with stigma increases medication compliance behavior (ß=0.162). Marital status (being single) decreases medication compliance behavior (ß=-16.27). The total change in medication use is explained by 2.5% of the coping with stigma (R2=0.025). The perception of understanding the disease decreases fluid restriction compliance behavior (ß=-0.159). Conclusion: According to the results of this study, it was determined that the patients' hemodialysis participation and medication compliance scores were high, while the scores of compliance with dietary restriction and fluid restriction were moderate. It was found that being single, self-stigmatization, compliance with treatment, coping with stigma and the perception of understanding the disease affected the treatment compliance of individuals receiving hemodialysis treatment.
Benzer Tezler
- Hemodiyaliz tedavisi alan bireylerde sıvı kontrolüne uyum ile hastalık semptomları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between adaptation toliquid control and disease symptoms in individuals takinghemodialysis
SEDA NUR ABATAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
HemşirelikEge Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE AKYOL
- Hemodiyaliz hastalarının beslenme durumu ve beslenme bilgi düzeylerinin saptanması
Measuring the nutritional status and nutritional knowledge levels of hemodialysis patients
İREM SERAY KUTLU GÜRKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Bilgi ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Bilim Dalı
PROF. DR. ZUHAL AYDAN SAĞLAM
- Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda deri bulguları ve demodeks follikulorum yoğunluğunun kontrol grubu ile karşılaştırılması
Dermatologic manifestations in hemodialysis patients and comparison of demodex folliculorum density in hemodialysis patients with control group
ÖZGÜR YAĞDIRAN DÜZGÜN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2004
DermatolojiDicle ÜniversitesiDermatoloji Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SEMA AYTEKİN
- Sosyal desteki sosyal ağ, yaşam kalitesi ve yaşam doyumu: Duygu-durum ve anksiyete bozukluğu tanısı alan kişiler ve düzenli hemodiyaliz tedavisi gören hastalar açısından bir karşılaştırma
Social support, social network, life quality and life satisfaction: A comparison among people diagnosed mood disorders, anxiety disorders and hemodialysis patients
BİNAY BİLGE ANNAK
- Hemodiyaliz tedavisi alan hastalara uygulanan akupresin üst ekstremite ağrı şiddeti ve yaşam kalitesine etkisi
The effect of acupres applied in patients receiving hemodialysis treatment on upper extremity pain severity and quality of life
BANU ÇEVİK