Türkiye'de iklim değişikliğinin yağışların eroziv gücüne etkisi ve salınımlarla ilişkisi
The effect of climate variability on the rainfall erosivity power and its relationship with oscillations in Türkiye
- Tez No: 949989
- Danışmanlar: PROF. DR. TEVFİK ERKAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 188
Özet
Erozyon oluşumuna etki eden faktörlerden biri yağış miktarı ve şiddetidir. Yağış miktarını etkileyen faktörlerin başında periyodik olarak tekrarlanan atmosfer salınımları gelmektedir. Atmosfer salınımlarının kuvvetli ve zayıf evreleri yağış miktarında artışa veya azalışa neden olabilmektedir. Bu nedenle çalışma, atmosfer salınımlarının Türkiye'deki yağışın aşındırma gücüne etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma için, Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nden (MGM) 1970-2021 döneminde aylık yağış verileri, Erpul ve diğerleri (2009) tarafından hesaplanan 1993-2007 yüzey akışının erozyon oluşturma gücü (R) değerleri ve El Nino Güneyli Salınımı'nı temsil eden Nino3, Nino3.4 ve Nino4 indisleri ile Kuzey Atlantik Salınımı'nı temsil eden NAOI kullanılmıştır. Öncelikle geçmiş dönemlere ait R değerlerini bulabilmek için R ve yağış değerleri arasında lineer ve lineer olmayan regresyon analizi uygulanarak, her bir istasyon için tahmin denklemleri oluşturulmuştur. Regresyon analizleri sonucunda, Türkiye için üstel modellerin kullanımının uygun olduğu tespit edilmiştir. Oluşturulan bu denklemler ile 1970-2021 döneminde yeni R değerleri (Ry) hesaplanmıştır. Hesaplanan bu değerlerin ve yağışın eğilimini anlamak amacıyla Mann Kendall trend analizi uygulanmıştır. Son olarak, Ry değerleri ve yağış değerleri ile salınımlar arasındaki ilişkiyi belirlemek için korelasyon katsayısı analizi uygulanmıştır. Korelasyon analizi sonucunda istatistiksel açıdan %95 güven aralığında anlamlı ilişkiler bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
One of the factors affecting erosion is the amount and intensity of rainfall. Periodic repeated atmospheric oscillations are one of the leading cause of factors affecting rainfall. Strong and weak phases of atmospheric oscillations can cause an increase or decrease in the amounts of precipitation. Therefore, the study was conducted in order to determine the effect of atmospheric oscillations on the erosive power of precipitation in Türkiye. For the study, monthly precipitation data from the General Directorate of Meteorology for the years 1970-2021, the rainfall erosivity factor (R) values of the 1993-2007 calculated by Erpul et al. (2009), and Nino3, Nino3.4 and Nino4 indices representing the El Nino Southern Oscillation and NAOI representing the North Atlantic Oscillation were used. Firstly, in order to calculate the R values of the past periods, linear and nonlinear regression analysis was applied between R and precipitation values and the prediction equations were created for each station. As a result of regression analysis, it was determined that the use of exponential model was suitable for Türkiye. With these equations, new R values (Ry) were calculated between 1970 and 2021. Mann Kendall trend analysis was used to determined the trend of these calculated values and rainfall. Finally, correlation coefficient analysis was applied to determine the relationship between Ry values, rainfall and oscillations. As a result of the correlation analysis, statistically significant 95% confidence interval relationships were found.
Benzer Tezler
- The impact of climate change on future extreme precipitation in Turkey
Türkiye'de iklim değişikliğinin gelecek ekstrem yağışlara etkisi
DERYA ALBAYRAK
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER LÜTFİ ŞEN
- Türkiye'de iklim değişikliğinin yağış-sıcaklığa etkisi ve kuraklık analizi: Akarcay örneği
Climate change impact on precipitation-temperature in Turkey and drought analysis: Akarcay case study
İSMAİL DABANLI
Doktora
Türkçe
2017
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKAİ ŞEN
- Türkiye'de iklim değişikliğinin tarımsal ürün verimliliğine etkilerinin bölgesel olarak değerlendirilmesi
Regional assessment of climate change effects on agricultural crop productivity in Turkey
FATMA SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİYE AHU AKGÜN
- Urmia lake desiccation as a new source of dust in themiddle east: Investigation of the anthropogenic impactsand climatic factors on drying up of urmia lake
Ortadoğu'da yeni bir toz kaynağı olarak tanınan Urmiyegölü: Urmiye gölünün kurumasına neden olan insan veiklim faktörlerin incelenmesi
YUSUF ALIZADE GOVARCHIN GHALE
Doktora
İngilizce
2020
Deniz Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALPER ÜNAL
- Türkiye'de yağış rejim bölgelerindeki dönemsel değişkenliğin (1961-1990/1991-2020) faktör analizi ile belirlenmesi
Determination of periodic variability in precipitation regime regions in Turkey (1961-1990/1991-2020) by factor analysis
ŞULE MUTAR