The representation of nontraditional gender roles in translated and indigenous children's literature in Türkiye
Türkiye'de çocuk edebiyatında geleneksel olmayan toplumsal cinsiyet rollerinin çeviri ve özgün eserlerde temsili
- Tez No: 950196
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİNEM BOZKURT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mütercim Tercümanlık (İngilizce) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Çocuk edebiyatı, çocuklara kişilik gelişimleri sürecinde toplumsal normları öğretme araçlarından biri olarak görülebilir. Bu yaklaşım bazen çocuklara basmakalıp cinsiyet rollerini öğretmek ve cinsiyet ayrımcılığını teşvik etmek için kullanılsa da feminist teorilerin ve toplumsal cinsiyet farkındalığının yükselişi, çocuk edebiyatında cinsiyet rollerini ve bunların temsilini etkilemiştir. Özellikle 2000'li yıllarda, toplumsal cinsiyet rollerini yapıbozuma uğratan kitapların dünya genelinde arttığı görülmüş ve bazı özgün kitaplar Türkiye'de de ortaya çıkmıştır. Kurgu ve kurgu dışı olmak üzere neredeyse her türde bu geleneksel olmayan cinsiyet rollerini gözlemlemek mümkündür. Dolayısıyla bu çalışma, söz konusu çocuk kitaplarının Türk kültür repertuarındaki ortaya çıkışını ve gelişimini açıklamayı ve bu gelişimde çeviri edebiyatın etkisini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla, Türkiye'deki çeviri ve yerli çocuk edebiyatını kapsayan bir bibliyografik araştırma yürütülmüştür. Bu tür eserlerin 2000'li yıllarda önemli ölçüde arttığı tespit edildiğinden, bibliyografik listeler 2000-2022 yılları arasındaki döneme odaklanmıştır. Çalışmanın bir diğer amacı ise, çeviri ve özgün eserlerde geleneksel olmayan cinsiyet rolleri temsilindeki paralellikleri analiz etmektir. Bu doğrultuda, Brugeilles, Cromer ve Cromer (2002) ile Kortenhaus ve Demarest'in (1993) çalışmalarından esinlenilerek oluşturulan kodlama tablosu ile tematik analiz gerçekleştirilmiş ve belirli örüntüler ya da farklılıklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Son olarak, çalışma toplumsal cinsiyet rollerinin temsilinin İngilizce kaynak metinlerde ve Türkçe erek metinlerde farklılaşıp farklılaşmadığını ortaya koymaktır. Bu amaçla, İngilizce çocuk kitapları ile çevirileri arasındaki farkları ve benzerlikleri tespit etmek üzere Kaniklidou ve House'un (2018) belirlediği yedi metinsel ve ideolojik kategori doğrultusunda karşılaştırmalı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın bulguları, çeviri edebiyatın, özgün eşitlikçi çocuk kitaplarının ortaya çıkışı ve gelişimi üzerinde etkisi olduğunu göstermiştir. Gelecek araştırmalarda, farklı dillerin de dahil edildiği daha geniş bir kitap yelpazesiyle birlikte, çocuk edebiyatındaki geleneksel olmayan cinsiyet rollerinin zaman içindeki evrimi de incelenebilir.
Özet (Çeviri)
Children's literature might be regarded as one of the tools for teaching social norms to children as part of their personality development. While this approach may sometimes be used for teaching children stereotypical gender roles and encouraging gender discrimination, the rise of feminist theories and gender awareness have affected gender roles and their representation in children's literature. Especially in the 2000s, the abundance of books deconstructing gender roles can be recognized worldwide, and some indigenous books have also been introduced in Türkiye. It is possible to observe those nontraditional gender roles in almost every genre, both fiction and non-fiction. Therefore, this study aims to explain the emergence and development of these children's books in the Turkish culture repertoire to discuss the influence of translated literature in this development. To this end, a bibliographical research study, including translated and indigenous children's literature in Türkiye, was carried out. Since such works were found to have increased significantly in the 2000s, the lists of books focused on the years between 2000 and 2022. Another aim of the study is to analyze the parallelism in the representation of nontraditional gender roles in translated and indigenous books. Therefore, the thematic analysis, for which a coding table was created influenced by the frameworks of Brugeilles, Cromer, and Cromer (2002) and Kortenhaus and Demarest (1993), was carried out to detect certain patterns or differences. Lastly, the study aims to show whether the representation of gender roles has differed in English source texts and Turkish target texts. For this purpose, the comparative analysis of English books for children and their translations was also carried out by applying the seven dimensions of textual and ideological modifications outlined by Kaniklidou and House (2018) to detect the differences and similarities between them. The findings of the study implied that translated literature has influenced the emergence and development of indigenous egalitarian children's books. Future research can analyze both a broader range of books, including additional languages and also the evolution of nontraditional roles in children's literature over time.
Benzer Tezler
- Mimarlığın dilinde beden: Bir leksikon denemesi
The body in the language of architecture: A lexical study
ÖZGE ÜSTÜNDAĞ GANİÇ
- The role of gender role perceptions in career success: Female business leaders in Turkish society
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM ADA
Doktora
İngilizce
2018
SosyolojiUniversity of LeicesterYrd. DOÇ. Dr. GLYNNE WILLIAMS
Prof. Dr. DANIELA RUDLOFF
- Gusül konusunda popüler alandaki uygulamaların rivâyetler ekseninde tahlil ve tenkidi
Analysis and criticism of popular practices in the field of ghusl on the axis of riwayah
BEYTULLAH ÇİÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VELİ ABA
- Türk Hukuku ve Karşılaştırmalı Hukukta renk markaları
Color marks within Turkish and Comparative Law
ELNUR KARİMOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HukukMarmara ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RABİA EDA GİRAY
- Popüler kültür ve pop art'ta yazı-imge birlikteliği
Popular culture and the harmony of text and image in pop art
AYLİN AKAD
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Güzel SanatlarMustafa Kemal ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEHER KURT