Üçağızlı I ve Üçağızlı II mağaralarında ele geçen alageyik (Dama Mesopotamica) aşık kemiklerinden geometrik morfometri analizi yöntemiyle morfolojik değişimi anlamak
Understandıng morphological changes in fallow deer (Dama Mesopotamica) astragalus bone from Üçağızlı I and Üçağızlı II caves using geometric morphometry analysis
- Tez No: 950643
- Danışmanlar: DOÇ. DR. DERYA SİLİBOLATLAZ BAYKARA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Archeology, Archaeometry
- Anahtar Kelimeler: Levant, Üçağızlı I Mağarası, Üçağızlı II Mağarası, Geometrik Morfoloji, Zooarkeoloji, Levant, Üçağızlı I Cave, Üçağızlı II Cave, Geometric Morphology, Zooarchaeology
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
Bu çalışma, Orta Paleolitik'e tarihlenen Üçağızlı II ve Erken Üst Paleolitik'e tarihlenen Üçağızlı I Mağaraları'nda ele geçen alageyik (Dama mesopotamica) aşık kemiklerinin morfolojik değişimini incelemektedir. Çalışmada Geometrik Morfometri (GM) yöntemiyle kemiklerin şekil özellikleri analiz edilmiş, Logaritmik Boyut Endeksi (LSI) ile metrik ölçümler değerlendirilmiştir. Materyaller, 1999–2024 yılları arasında gerçekleştirilen kazılarda elde edilmiştir. Üçağızlı II Mağarası'nda Orta Paleolitik Döneme ait üç tabaka (B1, B2, B3); Üçağızlı I Mağarası'nda ise Ahmarian, Ahmarian Gelenekli Geçiş ve Öncül Üst Paleolitik dönemlere ait dokuz tabaka tanımlanmıştır. GM analizleri genel olarak istatistiksel anlamlı farklılık göstermemekle birlikte, birey düzeyinde eklem yüzeylerinde şekil varyasyonları tespit edilmiştir. Bu varyasyonlar, belirli dönem ve tabakalara tarihlenen sekiz örnekte yoğunlaşmaktadır. LSI analizleri, küçük boyutlu bireylerin Ahmarian ve Ahmarian Gelenekli Geçiş evrelerinde; iri bireylerin ise Geç Orta Paleolitik ve Öncül Üst Paleolitik dönemlerde tercih edildiğini göstermektedir. Bulgular, alageyiklerin sadece çevresel değişimlerle değil, aynı zamanda insan topluluklarının avcılık stratejileriyle de şekillendiğini düşündürmektedir. Bu stratejiler, alageyik popülasyonlarının morfolojik yapısında evrimsel etkiler yaratmış olabilir.
Özet (Çeviri)
This study investigates the morphological variation of Persian fallow deer (Dama mesopotamica) astragalus recovered from Üçağızlı II Cave, dated to the Middle Paleolithic, and Üçağızlı I Cave, dated to the Early Upper Paleolithic. Geometric Morphometric (GM) methods were used to analyze shape characteristics of the bones, while Log Size Index (LSI) was applied to evaluate metric dimensions. The material was collected during excavations conducted between 1999 and 2024. Üçağızlı II Cave comprises three cultural sublayers (B1, B2, B3), while Üçağızlı I contains nine layers associated with the Ahmarian, Transitional Ahmarian, and Initial Upper Paleolithic periods. While GM analyses revealed no statistically significant differences at the group level, individual-level examination identified shape variations, particularly in the articular surfaces of eight specimens from specific layers and periods. LSI results show that smaller individuals were more frequently hunted during the Ahmarian and Transitional Ahmarian phases, while larger individuals were predominant during the Late Middle Paleolithic and Initial Upper Paleolithic periods. The findings suggest that the morphology of Persian fallow deer was influenced not only by environmental factors but also by human hunting strategies. These strategies may have exerted evolutionary pressure on the species, with hunter-gatherer groups possibly selecting larger-bodied individuals, leading to morphological shifts within the population.
Benzer Tezler
- Anadolu ve yakın çevresinde orta paleolitik'ten üst paleolitik'e geçiş evresi sorunları
The middle to upper paleolithic transition period problems of Anatolia and it's neighbouring regions
GÖKHAN MUSTAFAOĞLU
- Üçağızlı Mağarası (Hatay) kemik aletlerinin teknolojik ve tipolojik analizi
Üçağızlı Cave technological and typological analysis of the bone tools uncovered in
SERDAL TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
AntropolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DERYA SİLİBOLATLAZ BAYKARA
- Üçağızlı Mağarası insanlarına ait dişlerin paleoantropolojik analizi
Paleoanthropological analysis of human teeth from Üçağizli Cave
İSMAİL BAYKARA
- Nomex kompozit malzemelerin işlenebilirliğinin araştırılması
Investigation of machinability of nomex composite materials
FATİH ERGENÇİÇEĞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Makine MühendisliğiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET UYUMAZ
DOÇ. DR. GÜLTEKİN BASMACI
- Hidrokarbon reçinelerin terpen polimerlerinin eldesinde kullanımı
The Production of terpene polymers from hydrocarbon resins
ZELİHA ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Kimya MühendisliğiAnkara ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ Y. BİLGESU