Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerde otistik özellikler, bağlanma, aleksitimi ve duygu tanıma becerilerinin incelenmesi
Investigation of autistic traits, attachment, alexithymia and emotion recognition skills in adolescents with self-harming behavior
- Tez No: 950995
- Danışmanlar: PROF. DR. EVRİM AKTEPE
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Kendine zarar verme davranışı (KZVD), ölüm niyeti olmaksızın gerçekleştirilen, tekrarlayıcı ve doğrudan vücut dokusuna zarar veren davranışları ifade etmektedir. Bu çalışmada, KZVD gösteren ergenlerde otistik özellikler, bağlanma örüntüleri, aleksitimi düzeyi ve duygu tanıma becerilerinin değerlendirildiği; bu psikososyal değişkenlerin KZVD ile olan ilişkilerinin çok boyutlu olarak incelendiği vaka-kontrol temelli bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya, 12–18 yaş aralığında olan ve son 1 yıl içinde en az bir kez KZVD öyküsü bildiren 40 ergen ile yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş 40 sağlıklı kontrol grubu olmak üzere toplam 80 kişi dahil edilmiştir. Katılımcılara; Otizm Spektrum Anketi (OSA), Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ), Ebeveyn ve Arkadaşlara Bağlanma Envanteri (EABE), Gözlerden Zihin Okuma Testi (GZOT), Yenilenmiş Çocuk Ergen Anksiyete Depresyon Ölçeği (ÇADÖ-Y) ve Kendine Zarar Verme Davranışı Değerlendirme Envanteri (KZVDDE) uygulanmıştır. Katılımcılara ait sosyodemografik bilgiler, araştırmacı tarafından oluşturulan bir veri formu aracılığıyla kaydedilmiştir. Olgu grubunun OSA, TAÖ ve EABE puanları kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek; GZOT puanları ise anlamlı düzeyde düşüktür. Kız ergenlerde KZVD başlangıç yaşı daha düşük ve uygulanan yöntem sayısı daha fazladır. Regresyon analizlerinde, KZVD çeşit sayısı otistik özellikler ve aleksitimi düzeyi tarafından anlamlı olarak yordanmıştır. Bağlanma puanları, KZVD'nin sosyal işlevleriyle; aleksitimi düzeyi ise otonom işlevleriyle anlamlı ilişkiler göstermiştir. Ayrıca duygu tanıma becerileri, hem bağlanma hem de aleksitimi düzeyi ile orta düzeyde ilişkili bulunmuştur. Bu bulgular, KZVD'nin sadece eşlik eden psikiyatrik tanılarla değil; sosyal biliş, gelişimsel eğilimler ve kişilerarası ilişkiler bağlamında da ele alınması gerektiğini göstermektedir. Bulgular, risk altındaki ergenlerin daha kapsamlı şekilde değerlendirilmesi ve önleyici müdahale programlarının bu alanlara yöneltilmesi açısından önemlidir.
Özet (Çeviri)
Non-suicidal self-injury (NSSI) refers to repetitive, direct behaviors that cause damage to one's body tissue without suicidal intent. This case-control study aimed to assess autistic traits, attachment patterns, alexithymia levels, and emotion recognition skills in adolescents exhibiting NSSI, and to examine the multidimensional relationships between these psychosocial variables and self-injurious behavior. The study included a total of 80 participants: 40 adolescents aged 12–18 years with at least one reported episode of NSSI in the past year, and 40 age- and gender-matched healthy controls. Participants completed the Autism Spectrum Quotient (AQ), the Toronto Alexithymia Scale (TAS-20), the Inventory of Parent and Peer Attachment (IPPA), the Reading the Mind in the Eyes Test (RMET), the Revised Child Anxiety and Depression Scale (RCADS), and the Inventory of Statements About Self-injury (ISAS). Sociodemographic data were collected using a structured data form developed by the researcher. The NSSI group scored significantly higher than controls on AQ, TAS-20, and IPPA, while their RMET scores were significantly lower. Among female adolescents, age of onset was earlier and the number of NSSI methods was higher. Regression analyses revealed that the number of NSSI methods was significantly predicted by autistic traits and alexithymia. Attachment scores were significantly associated with the social functions of NSSI, whereas alexithymia was related to its automatic functions. Additionally, emotion recognition was moderately correlated with both attachment and alexithymia levels. These findings suggest that NSSI should not be considered solely within the framework of comorbid psychiatric diagnoses, but also in the context of social cognition, developmental predispositions, and interpersonal functioning. The results underscore the importance of comprehensive assessment and the need for preventive interventions targeting these domains in at-risk adolescents.
Benzer Tezler
- Kendine zarar verici davranışı olan ergenlerde ebeveyn duygusal erişilebilirliğinin intihar olasılığı ile ilişkisi
The relationship between parental emotional availability and suicide risk in adolescents with nonsuicidal self-injury
YAĞMUR ÖZGÜR KARABIYIKOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİDEM BEHİCE ÖZTOP
- Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerde tükürük opiorphin düzeyi ve ağrı eşiği ile ilişkisi
The relationship between saliva opiorphin level and pain threshold in adolescents with non suicidal self injury
ERDAL GÖRKEM GAVCAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PsikiyatriPamukkale ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜRGE KABUKÇU BAŞAY
- Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerde serum BDNF düzeylerinin araştırılması
Serum BDNF levels in adolescents with self injury behavior
CANEM KAVURMA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA VAROL TAŞ
- Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerde aile tutumu ile depresif belirtiler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi
Evaluation of the relationship between family attitudes and depressive symptoms in adolescents with self-harm behavior
BERŞAN BODUR KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN ERDOĞAN
- Kendine zarar verme davranışı olan ergenlerde bağlanma stilleri
Attachment styles of the adolescents with self mutilation
ORÇUN AYKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
PsikiyatriAnkara ÜniversitesiDisiplinlerarası Sosyal Psikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEDRİYE ÖNCÜ