Sosyal hizmet uzmanlarının perspektifinden madde bağımlısı kadınlar
Substance addicted women from the perspective of social workers
- Tez No: 951124
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MELİHA FUNDA AFYONOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyal Hizmet, Social Work
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Bu araştırma madde bağımlısı kadınların yaşadıkları süreçleri sosyal hizmet uzmanlarının perspektifinden anlamayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda nitel yöntem ve tekniklerinden olan yorumlayıcı fenomenolojik yöntemden yararlanılmıştır. Katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiş; bu kapsamda, madde bağımlılığı alanında kadınlarla çalışan sosyal hizmet uzmanları tercih edilmiştir. Ulaşılması güç katılımcılara erişimde ise kar topu yöntemi kullanılmıştır. Araştırma Konya ve Ankara il merkezleri ve ilçelerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya madde bağımlısı kadınlarla en az bir yıl çalışmış sosyal hizmet uzmanları dahil edilmiştir. Araştırmaya dâhil edilme kriterlerine uygun 17 araştırma öznesi ile yarı-yapılandırılmış görüşme yönergesinden yararlanılarak derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri MAXQDA 2024 programı kullanılarak tematik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucunda“kadın bağımlıların madde kullanım süreçleri”,“kadın bağımlıların tedavi süreçleri”,“bağımlılıkla baş etme mekanizmaları”,“kadın madde bağımlılığına ilişkin öneriler”olmak üzere dört ana tema ortaya çıkmıştır. Araştırma bulguları, kadınların madde kullanımına başlama süreçlerinin çoğunlukla aile içi şiddet, sosyal baskı ve psikolojik travmalar gibi hem toplumsal hem bireysel etkenlerle şekillendiğini göstermektedir. Bağımlılık, kadınların aile yaşantısı, iş hayatı ve sosyal ilişkileri üzerinde derin yıkımlar yaratmakta; özellikle annelik rolleri, ekonomik bağımsızlık ve toplumsal kabul gibi alanlarda ciddi kayıplara neden olmaktadır. Tedavi sürecinin sürdürülememesinde motivasyon eksikliği, hizmetlere erişimde yaşanan güçlükler, toplumsal cinsiyet temelli damgalanma ve güvenlik kaygıları belirleyici unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Kadınların profesyonel destek alma yolundaki ilk adımları çoğunlukla dışsal faktörlere bağlıyken, tedavinin devamlılığı ve başarısı daha çok içsel motivasyona dayanmaktadır. Ancak bu süreçte başvurulan başa çıkma yöntemlerinin çoğu yetersiz ve uzun vadeli başarı sağlayamayan stratejilerden oluşmaktadır. Sosyal destek mekanizmaları, bireysel değerlerle yeniden bağ kurma ve aileden sağlanan destek, iyileşmeyi destekleyen en önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bu bulgular, kadınlara özgü ihtiyaçlara cevap verebilecek, travma duyarlılığı yüksek ve bütüncül hizmet modellerine olan gerekliliği açıkça ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to understand the experiences of women with substance addiction from the perspective of social workers. In line with this aim, the Interpretative Phenomenological Analysis (IPA) method, one of the qualitative research methods and techniques, was employed. Participants were selected through purposeful sampling, focusing on social workers who work with women in the field of substance addiction. The snowball sampling method was used to reach participants who were difficult to access. The research was conducted in the central districts and surrounding areas of Konya and Ankara. Social workers who had worked with women with substance addiction for at least one year were included in the study. In-depth interviews were conducted with 17 participants who met the inclusion criteria, using a semi-structured interview guide. The data were analyzed using thematic analysis with the help of the MAXQDA 2024 software. As a result of the analysis, four main themes were identified: Experiences of substance use among women, Treatment experiences of women with addiction, Coping mechanisms with addiction, and Recommendations regarding female substance addiction. Research findings reveal that women's initiation into substance use is predominantly shaped by both societal and individual factors, such as domestic violence, social pressure, and psychological trauma. Addiction has deeply destructive effects on women's family life, professional careers, and social relationships—particularly harming their roles as mothers, their economic independence, and their social acceptance. Key obstacles to sustaining treatment include a lack of motivation, difficulties in accessing services, gender-based stigma, and safety concerns. While external factors often play a role in prompting the initial pursuit of professional help, the continuation and success of treatment largely depend on internal motivation. However, the coping strategies that women typically employ in this process tend to be inadequate and unsustainable in the long term. Social support systems, reconnection with personal values, and familial support emerge as critical factors that enhance recovery. These findings underscore the need for comprehensive, gender-sensitive, and trauma-informed service models tailored to the specific needs of women.
Benzer Tezler
- Madde kullanımı sürecinde sosyal hizmet perspektifinden zarar azaltımı stratejileri
Harm reduction strategies from a social service perspective in substance abuse process
ALİ AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal Hizmetİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER MİRAÇ YAMAN
- Sosyal hizmet akademisyenleri perspektifinden Türkiye'de klinik sosyal hizmet
Clinical social work in Türkiye from the perspective of social work academics
HACER ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Sosyal HizmetMuş Alparslan ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMMET ERKAN
- İnsan hakları perspektifinden çocuk refahı alanındaki sosyal hizmet uygulamalarında değerlendirme sorunu
The problem of assestment in social work practices in the field of child welfare from a human rights perspective
MANSUR SEYİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sosyal HizmetlerMaltepe Üniversitesiİnsan Hakları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEŞE ŞAHİN TAŞĞIN
- Geçici koruma statüsünde bulunan Suriyeli bireylerle çalışan sosyal hizmet uzmanlarının alan deneyimleri üzerine niteliksel çalışma
A qualitative study on the field experiences of social workers working with Syrians under temporary protection status
AYŞEGÜL ÖTEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sosyal HizmetAkdeniz ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARİF AYTEKİN
- Çocuğun yüksek yararının korunması bağlamında aşı karşıtlığının sosyal hizmet perspektifinden incelenmesi
An investigation of anti-vaccination attitude within the context of protection of the best interests of the child from the social work perspective
SEMRA MOUSTAFA PASA AKTSAI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sosyal HizmetSelçuk ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DOĞA BAŞER