Mağrib'te Eş'arîliğin teşekkül süreci (5/11. Yüzyıl) ve Ebû Bekir el-Murâdî el-Hadramî'nin kelâm yöntemi
The formation of Ash'arism in the Maghreb (5th/11th Century) and Abū Bakr al-Murādī al-Hadramī's method of theology
- Tez No: 951655
- Danışmanlar: PROF. DR. FADIL AYGAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Siirt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
İslâm'ın Doğu coğrafyasında ortaya çıkan Eş'arîlik, zamanla birçok bölgede yayılma imkânı bulmuştur. Bu mezhep, Mağrib'te bazı siyasî ve mezhebî engellerle karşılaşmış olsa da bu coğrafyada benimsenmiş ve geniş ölçüde yayılmıştır. Bu süreçte, ilk olarak hac görevini yerine getirmek amacıyla Doğu'ya giden Mağribli âlimlerin katkısı önemli olmuş, ancak Bâkıllânî'nin Mağrib'e gönderdiği öğrencilerin gayretleriyle bu yayılma daha planlı ve sistemli bir hâle gelmiştir. Söz konusu öğrencilerin çabaları sonucunda Mağrib'te kelâmî tartışmalar artmış ve çeşitli eserler telif edilmiştir. Bu gelişmeler neticesinde Mağrib'te Eş'arî mezhebinin tanınması ve kabul görmesi sağlanmıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın birinci ve ikinci bölümleri, Mağrib'in kısaca siyasî tarihini, mezhebî ve ilmî faaliyetlerini ve Eş'arîliğin Mağrib'te teşekkül sürecini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise“Hadramî'nin Kelâm Yöntemi”başlığı altında, Hadramî merkezli bir incelemeyi içermektedir. Bu bölümde, Hadramî'nin yaşadığı dönemin sosyo-kültürel koşulları göz önünde bulundurularak onun hayatı ve kelâm yöntemi ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Hadramî, Selef itikadının yaygın olduğu bir coğrafyada yaşamış olmasına rağmen, Eş'arî âlimlerinin eserlerine benzer nitelikteki el-Akîde adlı eserini telif ederek Mağrib'te Eş'arîliğin yayılmasına katkıda bulunmuştur. Söz konusu eserde, itikadî konularda naklin yanı sıra akla da önemli bir yer vermiştir. Onun kelâm yöntemini belirlemek amacıyla öncelikle bilgi teorisi kapsamında bilginin tanımı, kaynakları ve türlerine ilişkin görüşleri incelenmiştir. Daha sonra ise akıl-nakil ilişkisi ile istidlâl konusuna yaklaşımı ele alınmış; akıl ve nakil konusunda kendisinden önceki Eş'arî âlimlerle yöntem açısından benzerlikleri ve farklılıkları ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
Ash'arism, which emerged in the Eastern geography of Islam, found the opportunity to spread in many regions over time. Although this sect faced some political and sectarian obstacles in the Maghrib, it was adopted and spread widely in this geography. In this process, the contribution of Moorish scholars who first traveled to the East to perform the pilgrimage was important, but this spread became more planned and systematic with the efforts of the students sent to Maghrib by al-Bāqillānī. As a result of the efforts of these students, theological debates in Maghrib increased and various works were written. As a result of these developments, the Ash'arite sect became recognized and accepted in the Maghrib. Therefore, the first and second parts of this study aim to briefly present the political history of the Maghrib, its sectarian and scholarly activities, and the formation of Ash'arism in the Maghrib. The third part of the study is titled“Hadramī's Method of Kalām”and includes a Hadramī-centered analysis. In this section, considering the socio-cultural conditions of Hadhramī's time, his life and theological method are discussed in detail. Although Hadhramī lived in a geography where the Salaf creed was widespread, he contributed to the spread of Ash'arism in the Maghrib by composing his work al-Aqīda, which is similar to the works of Ash'arite scholars. In this work, he gave an important place to reason as well as transmission in matters of theology. In order to determine his method of kalām, firstly, his views on the definition, sources and types of knowledge within the scope of the theory of knowledge were analyzed. Then, his approach to the relationship between intellect and reason and the subject of istidlāl was analyzed, and his similarities and differences with the previous Ash'arite scholars in terms of methodology were revealed.
Benzer Tezler
- Eş'arîliğin Mağrip'e yayılma süreci
The spread of Ash'arism in Maghreb
MUHAMMET EMİN EFE
Doktora
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRETTİN NEBİ GÜDEKLİ
- Mağrip'te kelâm ilmi (Hicri I-VI. asırlar)
Theology in the Maghreb (I-VI centuries hijri)
ABDELHADI ENAGR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SİNAN ÖGE
- Ebû Abdullah Muhammed b. Yûsuf es-Senûsî'nin Kelâm anlayışı
The theological understanding of Abu Abdallah Muhammad b. Yusuf al-Sanusi
AHMET ÇELİK
Doktora
Türkçe
2015
DinCumhuriyet ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BAKTIR
- Ebû Zekeriyya Yahya b. Ömer El-endelüsî (V. 289/901) ve Ahkâmu's-sûk adlı eseri (edisyon kritik)
Başlık çevirisi yok
SMAİN KHALDİ
Doktora
Türkçe
2007
DinUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUNUS VEHBİ YAVUZ
- Tilimsânî'nin Miftâhu'l-vüsûl ilâ binâ'i'l-fürû' 'ale'l-usûl adlı eseri ve Tahrîcü'l-fürû' 'ale'l-usûl ilmindeki yeri
Tilimsânî's work title Miftâhu'l-vüsil ila binâ'i'l- fürû' ale'l-usûl and its place in the science of Tahricü'l fürû' 'ale'l usûl
FERİDE KARDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN CANDAN