Atölye çizelgeleme problemi: Modelleme ve havacılık sektöründe uygulama çalışması
Job shop scheduling problem: A modeling and an application study in aerospace industry
- Tez No: 951781
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BANU YÜKSEL ÖZKAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Atölye tipi üretim sistemlerinde, sınırlı kapasiteli makinelere belirli sayıdaki parçaların ve bu parçalara ait operasyonların hangi sırayla atanacağı kararı, üretim planlamada sıkça karşılaşılan ve çözümü oldukça karmaşık olan bir çizelgeleme problemidir. Literatürde bu yapıdaki problemler Atölye Çizelgeleme Problemleri olarak sınıflandırılmaktadır. Parçaların farklı proses ve rotalara sahip olması ile makine ve zaman kaynaklarının kısıtlılığı, teslimat takviminin yönetimini güçleştirmektedir. Ancak, uygun öncelik kuralları belirlenerek üretim süreçlerinin etkin bir şekilde yönetimi mümkündür. Bu çalışmada, hava aracı üretimi gerçekleştiren ve makine kapasitesi ile parça rotaları açısından kısıtlar içeren bir atölyede, öncelik kurallarının dikkate alındığı bir atölye çizelgeleme problemi ele alınmıştır. Üretim sürecinde parçaların farklı rotalara ve işlem sürelerine sahip olması ile birlikte sınırlı makine kapasitesi, çizelgeleme problemini çözüm açısından daha da karmaşık hale getirmektedir. Bu kapsamda, üretim performansını artırmak amacıyla çeşitli matematiksel modeller geliştirilmiş ve bu modeller aracılığıyla üretim süreci optimize edilmeye çalışılmıştır. Modellerde en büyük gecikme/erken teslimat sürelerinin ve toplam üretim (akış) sürelerinin minimize edilmesi olmak üzere iki farklı amaç fonksiyonu dikkate alınmıştır. Geliştirilen matematiksel modellerden elde edilen sonuçlar, mevcut üretim sisteminin simülasyon sonuçları ile karşılaştırılmış; sistemdeki kapasite değişimlerinin ve teslimat sürelerinin çizelgeleme performansı üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Ayrıca, belirli öncelik kuralları ile modeller ilişkilendirmiş ve farklı amaç fonksiyonlarına hizmet eden çizelgelerin oluşturulabildiği gözlemlenmiştir. Bu çalışma, havacılık sektöründe operasyonel çizelgeleme konusunda literatüre özgün bir katkı sunmakta; öncelik kurallarıyla ilişkilendirilmiş farklı amaç fonksiyonlarına yönelik çözümler geliştirerek, gerçek üretim ortamlarında çizelgeleme performansının artırılması ve kaynak kullanımının etkinleştirilmesine yönelik somut çıktılar sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
In job shop production systems, the decision regarding the assignment sequence of a limited number of parts and their respective operations to machines with constrained capacities is a frequently encountered and highly complex scheduling problem in production planning. In the literature, such problems are classified as Job Shop Scheduling Problems (JSSPs). The presence of parts with varying processes and routing paths, along with limited machine and time resources, complicates the management of delivery schedules. However, effective management of production processes is possible through the use of appropriate priority rules. This study addresses a job shop scheduling problem in an aircraft manufacturing workshop characterized by constraints in machine capacity and part routing, where priority rules are taken into account. The existence of parts with different routing paths and processing times, combined with limited machine capacity, further increases the complexity of the scheduling problem. Within this context, several mathematical models have been developed with the aim of improving production performance, and the production process has been optimized through these models. Two different objective functions were considered in the models: minimizing the maximum tardiness/earliness and minimizing the total production (flow) time. The results obtained from the developed mathematical models were compared with simulation results of the current production system, and the effects of capacity variations and delivery times on scheduling performance were evaluated. Furthermore, the models were associated with specific priority rules, and it was observed that schedules serving different objective functions could be generated. This study provides an original contribution to the literature on operational scheduling in the aviation sector by developing solutions aimed at different objective functions associated with priority rules, thereby offering concrete outcomes for improving scheduling performance and enhancing resource utilization in real-world production environments.
Benzer Tezler
- Development of a web-based job-shop scheduling system in CIM environment
Bilgisayar tümleşik üretim ortamında ağ-tabanlı atölye çizelgeleme sistemi geliştirilmesi
MURAT KAAN AKALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2002
Makine MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. S. ENGİN KILIÇ
- Çok amaçlı kaynak kısıtlı çoklu proje çizelgeleme problemi ve bir traktör firmasında uygulama
Multi-objective resource constrained multiple project scheduling problem and its application in a tractor company
CEMRE NUR DİNÇKURT BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KABAK
- Esnek atölye tipi çizelgeleme problemi için çözüm yaklaşımları: Savunma sanayinde bir uygulama
Solution approaches for flexible job shop scheduling problem: An application in the defense industry
ENGİN SİRKECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTAN GÜNER
- A high-level petri net based decision support system for real-time scheduling and control of flexible manufacturing systems: An object-oriented approach
Esnek imalat sistemlerinin gerçek zamanlı çizelgeleme ve kontrol problemi için yüksek seviye petri ağlarına dayalı bir karar destek sistemi: Nesneye yönelik bir yaklaşım
GONCA TUNÇEL
Doktora
İngilizce
2005
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNHAN MİRAÇ BAYHAN
- Distributed scheduling with alternative process routes
Alternatif süreç rotalı dağıtık çizelgeleme
ADNAN NAİL ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
İngilizce
2005
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiDOÇ.DR. ALİ TAMER ÜNAL