Mapping genetic risk for schizophrenia onto the triple network across adolescent development: A longitudinal study
Şizofreni genetik riskinin adolesan gelişimi boyunca üçlü ağ modeline haritalanması: Boylamsal bir çalışma
- Tez No: 952265
- Danışmanlar: PROF. DR. TİMOTHEA TOULOPOULOU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Genetik, Psikiyatri, Genetics, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nörobilim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
Varsayılan Mod Ağ (DMN), Frontoparietal Ağ (FPN) ve Salience Ağ'dan oluşan Üçlü Ağ Modeli şizofreninin pozitif negatif ve kognitif semptomlarını açıklayan çekirdek bir ağdır. Çok sayıda çalışma, Üçlü Ağ Modeli'nin şizofrenideki önemini ortaya koymuştur; ancak sağlıklı adolesanlarda bu üç ağ arasındaki ağlar arası bağlantıyı boylamsal olarak inceleyen bir çalışma henüz yapılmamıştır. Bu boşluğu doldurmak amacıyla, normal gelişim sırasında ağlar arası fonksiyonel bağlantı değişimlerini bir yıllık sürede araştırtık ve şizofreniye genetik yatkınlığın (PRS‑SCZ) bu değişimleri nasıl etkilediğini inceledik. Tez kapsamında, 89 ikiz ve kardeş çifti en az bir yıl arayla çalışmaya dahil edildi. Her iki zaman noktasında da dinlenim durumu fMRI çekimleri yapıldı ve ROI-ROI yöntemiyle fonksiyonel bağlantı değerleri her oturum için ayrı ayrı hesaplandı. Ayrıca, subklinik psikotik semptomların ölçülmesi amacıyla CAPE-42 anketini her iki deney oturumunda da tamamladı. Buna ek olarak, katılımcıların şizofreni poligenik risk skorları (PRS‑SCZ) kişilerden toplanan kan veya tükürük örnekleri sayesinde hesaplandı. Lineer karma modeller kullanılarak (1) anlamlı bir boylamsal bağlantı değişikliği olup olmadığı, (2) PRS‑SCZ'nin bu değişimleri nasıl etkilediği ve (3) bağlantı değişikliklerinin subklinik psikotik semptom skorları (toplam, pozitif, negatif, depresif) ile ilişkisi değerlendirildi. Sonuç olarak, başlangıç ve bir yıllık takip arasında anlamlı bir zaman etkisi bulunmadı; ancak PRS‑SCZ, FPN–SN, DMN–SN ve DMN–FPN bağlantılarındaki değişim yollarını anlamlı biçimde değiştirdi; yüksek PRS‑SCZ, bu ağlardaki daha büyük artışlarla ilişkilendirildi. Özellikle, yüksek PRS‑SCZ'li bireylerde sol lateral prefrontal korteks (LPFC)–sol supramarjinal girus (SMG), sol posterior parietal korteks (PPC)–sağ rostral prefrontal korteks (RPFC), sağ PPC–sağ SMG, sol anterior insula (AI)-sol lateral parietal korteks (LP) , sol PPC–sol posterior singulat korteks (PCC) ve sağ PPC–sağ PCC bağlantılarında artış gözlendi. Fakat fonksiyonel bağlantı değişiklikleri PRS-SCZ tarafından modüle edilen bağlantılar ile subklinik psikotik semptom skorlarının değişimleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı. Dolayısıyla, PRS‑SCZ'ye bağlı bu bağlantı artışları, hasta ve yüksek riskli gruplarda gözlenen örüntülerle paralellik taşıyarak semptomlar ortaya çıkmadan önce şizofreni patolojisinin erken nörogelişimsel mekanizmalarına işaret ediyor olabilir. Bu bulgular, üçlü ağ modelinin ağları arasındaki fonksiyonel bağlantıların şizofreni riskine yönelik erken bir biyobelirteç potansiyeline sahip olduğunu vurgularken, doğrusal olmayan gelişimsel izlerin ortaya konması için daha uzun süreli boylamsal çalışmaların gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The Triple Network Model, which includes the Default Mode Network (DMN), Frontoparietal Network (FPN), and Salience Network (SN), is a core model for schizophrenia and explains all the positive, negative, and cognitive symptoms. Many studies demonstrated the importance of the Triple Network Model in schizophrenia; however, no longitudinal study has yet examined the between‑network connectivity among the three Triple Network systems in healthy adolescents. To address this gap, we conducted a one‑year investigation of between‑network functional connectivity during typical development and assessed how genetic liability to schizophrenia moderates these changes. In this thesis, 89 pairs of twins and siblings were recruited and underwent resting‑state fMRI at baseline and one‑year follow‑up, with ROI‑to‑ROI functional connectivity values computed separately for each session. Participants also completed the CAPE‑42 to assess subclinical psychotic symptoms and provided blood or saliva samples for genotyping to derive schizophrenia polygenic risk scores (PRS‑SCZ). Using linear mixed‑effects models, we evaluated (1) whether significant longitudinal connectivity changes occurred, (2) whether PRS‑SCZ moderated these longitudinal changes, and (3) whether connectivity changes were associated with subclinical psychotic symptom scores (total, positive, negative, and depressive). We found no significant time effect from baseline to follow‑up; however, PRS‑SCZ significantly moderated connectivity trajectories, with higher PRS‑SCZ associated with greater increases in FPN–SN, DMN–SN, and DMN–FPN connectivity. Specifically, PRS‑related enhancements were observed in the connections between left lateral prefrontal cortex (LPFC)–left supramarginal gyrus (SMG), left posterior parietal cortex (PPC)–right rostral prefrontal cortex (RPFC), right PPC–right SMG, left anterior insula (AI)–left lateral parietal cortex (LP), left PPC–left posterior cingultae cortex (PCC), and right PPC–right PCC. None of these PRS‑modulated connectivity changes, however, were significantly associated with changes in subclinical symptom scores. The PRS‑SCZ–related connectivity increases paralleled patterns observed in patients and other high‑risk groups, suggesting that these alterations may reflect early neurodevelopmental mechanisms underlying schizophrenia pathology before the emergence of clinical symptoms. These findings highlight the potential of Triple Network Model functional connectivity as an early biomarker of schizophrenia risk and underscore the need for extended longitudinal follow‑up to capture non‑linear developmental trajectories.
Benzer Tezler
- Genome wide quantitative trait loci analysesof body composition and obesity
Vücut kompozisyonu ve obezitenin genom çapında kantitatif özellik lokusları analizleri
AYÇA DOĞAN
Doktora
İngilizce
2011
GenetikHumboldt-Universität zu BerlinMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GUDRUN A. BROCKMANN
- Shwachman-diamond sendromuna neden olan genetik etyolojinin belirlenmesi
Determination of the genetic etiology causing shwachman-diamond syndrome
SÜMEYRA OĞUZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
GenetikHacettepe ÜniversitesiTıbbi Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE NURTEN AKARSU
- Visualization based analysis of gene networks using high dimensional model representation
Yüksek boyutlu model gösterilim kullanılarak gen ağlarının görselleştirme tabanlı analizi
PINAR GÜLER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiHesaplamalı Bilimler ve Mühendislik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜHA TUNA
- Dinamik manyetik rezonans görüntüleme ve ultrason kontrast ajanlı power doppler ultrasonografi ile meme lezyonlarında benign ve malign ayrımı
Başlık çevirisi yok
FAİK SUNGURLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2002
OnkolojiMarmara ÜniversitesiRadyodiagnostik Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. ERKİN ARIBAL
- An artificial intelligence approach for breast cancer treatment
Meme kanseri tedavisinde yapay zeka yaklaşımı
TUĞÇE BELDEK
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE CAMGÖZ AKDAĞ