Türkiye'de aracı kurumların gelişimi: Yapısal dönüşüm, yatırımcı davranışı ve teknolojik uyum
Development of brokerage firms in Türkiye: Structural transformation, investor behavior and technological adaptation
- Tez No: 952856
- Danışmanlar: DR. ASUMAN ERBEN YAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Sermaye piyasası, aracı kurumlar, yatırımcı davranışı, teknolojik uyum, finansal okuryazarlık, Capital markets, brokerage firms, ınvestor behavior, technological adaptation, financial literacy
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Başkent Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası Finans ve Bankalcılık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sermaye Piyasası Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Bu çalışma, Türkiye'de aracı kurumların 2015-2024 yılları arasındaki gelişim sürecini, sermaye piyasalarındaki yapısal dönüşümle birlikte ele alarak, yatırımcı davranışlarındaki değişim ve teknolojik uyum süreçlerini bütüncül bir bakış açısıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, Türkiye sermaye piyasalarının söz konusu dönemdeki dinamik yapısı, makroekonomik kırılmalar ve düzenleyici çerçevede meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak, aracı kurumların sektörel rolü ve penetrasyon düzeyi değerlendirilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde, Türkiye sermaye piyasalarının tarihsel arka planına kısaca değinildikten sonra, 2015-2024 döneminde düzenleyici kurumların sektöre etkisi analiz edilmiştir. İzleyen bölümlerde, aracı kurumların sayısal büyümesi, işlem hacimleri, gelir yapıları ve yatırımcı profillerindeki dönüşüm detaylı biçimde ele alınmıştır. Ayrıca finansal okuryazarlık düzeyinin aracı kurum müşteri tabanı üzerindeki etkisi, Borsa İstanbul ve Takasbank verileri aracılığıyla ortaya konmuştur. Araştırmada, özellikle 2015 sonrası dönemde yaşanan makroekonomik gelişmeler, negatif reel faiz ortamı, küresel belirsizlikler ve 2020 pandemi sürecinin sermaye piyasalarına etkileri analiz edilmiş; bireysel yatırımcı davranışlarında gözlenen değişimler vurgulanmıştır. Bunun yanı sıra, teknolojik altyapı yatırımları ve dijitalleşme süreçlerinin aracı kurum performansına katkısı da kapsamlı şekilde tartışılmıştır. Bu çalışmada, SPK, BIST ve TCMB verilerinden yararlanılmış; 2015-2024 döneminde sermaye piyasalarında kurumsal derinliğin arttığı, bireysel yatırımcı tabanının genişlediği ve aracı kurumların bu süreçte hem teknolojik hem de organizasyonel olarak yeniden yapılandığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca yatırımcı tabanının çeşitlenmesinin ve dijital kanalların etkin kullanımının sektördeki rekabeti güçlendirdiği ve işlem hacimlerine doğrudan yansıdığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the development process of brokerage firms in Turkey between 2015 and 2024 within the context of structural transformations in capital markets, adopting a holistic perspective that also considers changes in investor behavior and technological adaptation processes. The research analyzes the dynamic structure of Turkey's capital markets during this period, taking into account macroeconomic disruptions and changes in the regulatory framework, to evaluate the sectoral role and penetration level of brokerage firms. In the first part of the study, the historical background of Turkish capital markets is briefly discussed, followed by an examination of the impact of regulatory bodies on the sector during the 2015-2024 period. Subsequent sections provide a detailed analysis of the numerical growth of brokerage firms, their trading volumes, revenue structures, and the transformation observed in investor profiles. Moreover, the effect of financial literacy levels on the customer base of brokerage firms is revealed through data from Borsa İstanbul and Takasbank. The study particularly highlights the macroeconomic developments after 2015, the negative real interest rate environment, global uncertainties, and the effects of the 2020 pandemic on capital markets, emphasizing the changes observed in individual investor behavior. In addition, the contribution of technological infrastructure investments and digitalization processes to the performance of brokerage firms is extensively discussed. By utilizing data from SPK, BIST, and TCMB, the study concludes that institutional depth in the capital markets increased, the individual investor base expanded, and brokerage firms underwent a restructuring process both technologically and organizationally during the 2015-2024 period. Furthermore, it is determined that the diversification of the investor base and the effective use of digital channels have strengthened competition in the sector and directly impacted trading volumes.
Benzer Tezler
- Türkiye'nin ekonomik gelişmesinde tarımın parasal sorunları ve tarımsal kredi uygulaması
Başlık çevirisi yok
AHMET CEMAL SİVASLIGİL
- Gelişmekte olan ülkelerin dış borç sorunu ve Türkiye'nin dış borçları
Başlık çevirisi yok
MUSTAFA KARAGÖZ
- State and civil society relation in Türkiye: The case of women csos
Türkiye'de Devlet ve sivil toplum ilişkisi: Kadın örgütleri örneği
TUNA YÜCEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYÇA ERGUN ÖZBOLAT
- Banka şube mimarisinin yeni teknolojilere adapte olabilme potansiyelinin ölçülmesine yönelik bir yaklaşım önerisi
Measuring adaptability of the banking branchs to the new technologies: A new approach
SEÇİL ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI KANAN