Doğu Anadolu Bölgesindeki iklim değişikliklerinin yağış, sıcaklık ve buharlaşma verileri üzerindeki etkilerinin trend analizi yöntemleriyle incelenmesi
Investigation of the effects of climate changes on precipitation, temperature and evaporation data in Eastern Anatolia Region using trend analysis methods
- Tez No: 953187
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEMAL SAPLIOĞLU, DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY SUĞRA KÜÇÜKERDEM ÖZTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 71
Özet
Küresel iklim değişikliğinin etkilerinin giderek daha belirgin hale geldiği günümüzde, hidro-meteorolojik parametrelerdeki (yağış, sıcaklık, buharlaşma vb.) eğilimlerin belirlenmesi; su kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi, planlaması ve mühendislik projelerinin tasarımı açısından büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda, eğilim analizine yönelik çeşitli yöntemler geliştirilmiş ve iklim verileri üzerinde uygulanarak iklimsel değişimlerin bölgesel düzeyde ortaya konulmasına yönelik çalışmalar artmıştır. Bu çalışmada, Türkiye'nin doğusunda yer alan Doğu Anadolu Bölgesi araştırma alanı olarak seçilmiş olup, bölgeye ait 13 ilin merkezlerinde bulunan Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) istasyonlarından temin edilen 1977–2023 su yıllarını kapsayan aylık toplam yağış, sıcaklık ve buharlaşma verileri analiz edilmiştir. Trend analizlerinde; Mann-Kendall (MK) testi, Wilcoxon Kombinasyon Testi (WKT) ve Yenilikçi Eğilim Analizi (YEÇ) yöntemleri kullanılmıştır. Sıcaklık verilerinde, çoğu istasyonda %95 güven düzeyinde anlamlı pozitif trend tespit edilmiştir. Yağış verilerinde ise eğilimler daha zayıf ve mekânsal olarak değişken bulunmuş, sadece Ardahan istasyonunda tutarlı bir pozitif eğilim saptanmıştır. Buharlaşma verilerindeki eksiklikler nedeniyle bu parametreye yönelik analiz yapılamamıştır. Genel olarak bölgedeki sıcaklık artışı belirginleşmiş, yağış trendleri ise daha karmaşık bir yapıya sahiptir. MK, WKT ve YEÇ yöntemleri sıcaklık verilerinde birbirini büyük ölçüde desteklemiş; yağış verilerinde ise sadece bazı istasyonlar için tutarlı sonuçlar üretmiştir. Özellikle Ardahan istasyonu tüm yöntemlerde tutarlı pozitif eğilim göstermesi bakımından öne çıkmaktadır. Elde edilen bulgular, Doğu Anadolu Bölgesi'nde iklim değişikliğinin sıcaklık parametresi üzerinde belirgin etkiler yarattığını göstermekte olup, gelecekteki iklim modellemeleri ve bölgesel su yönetimi politikaları için önemli bir veri kaynağı sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
In today's world where the effects of global climate change are becoming increasingly evident, determining trends in hydro-meteorological parameters (precipitation, temperature, evaporation, etc.) is of great importance in terms of sustainable management, planning and design of engineering projects of water resources. In this context, various methods for trend analysis have been developed and studies have increased to reveal climatic changes at the regional level by applying them to climate data. In this study, the Eastern Anatolia Region located in the east of Türkiye was selected as the research area and monthly total precipitation, temperature and evaporation data covering the water years 1977–2023 obtained from the General Directorate of Meteorology stations located in the centers of 13 provinces of the region were analyzed. In trend analyses; Mann-Kendall test, Wilcoxon Combination Test and Innovative Trend Analysis methods were used. In temperature data, a significant positive trend was detected at the 95% confidence level in most stations. In precipitation data, trends were found to be weaker and spatially variable, and a consistent positive trend was detected only at the Ardahan station. Due to deficiencies in evaporation data, analysis could not be performed for this parameter. In general, the temperature increase in the region has become apparent, and precipitation trends have a more complex structure. Mann-Kendall, Wilcoxon Combination Test and Innovative Trend Analysis methods largely supported each other in temperature data; however, in precipitation data, they produced consistent results only for some stations. Ardahan station stands out in particular in terms of showing a consistent positive trend in all methods.The findings show that climate change has significant effects on the temperature parameter in the Eastern Anatolia Region, and provide an important data source for future climate modeling and regional water management policies.
Benzer Tezler
- Investigating the hydroclimatic changes in the euphrates-tigris basin under a changing climate
Değişen iklim koşulları altında fırat-dicle havzası'ndaki hidroiklimsel değişikliklerin incelenmesi
YELİZ YILMAZ
Doktora
İngilizce
2019
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER LÜTFİ ŞEN
- Effects of climate change on potential range shifts and composition of Türkiye's terrestrial ecosystems
İklim değişikliğinin Türkiye'nin karasal ekosistemlerindeki potansiyel dağılım ve kompozisyon değişikliklerine olan etkileri
BİKEM EKBERZADE
Doktora
İngilizce
2024
Botanikİstanbul Teknik Üniversitesiİklim ve Deniz Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER LÜTFİ ŞEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖMER YETEMEN
- Future changes in hourly extreme precipitation, return levels, and non-stationary impacts in Türkiye
Türkı̇ye'de saatlı̇k aşırı yağışlarda gelecektekı̇ değı̇şı̇mler, tekerrür miktarı ve durağan olmayan etkı̇ler
KUTAY DÖNMEZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YURDANUR ÜNAL
- Kuzey Anadolu ve Trakya'daki Apodemus Kaup, 1829 (Mammalia:Rodentia) cinsine ait türlerin mitokondriyal DNA (sitokrom b ve kontrol bölgesi) analizi
Mitochondrial DNA (Cytochrome b and control region) analysis of Apodemus species Kaup, 1829 (Mammalia:Rodentia) in North Anatolia and Thrace
ENGİN SELVİ
- Molecular evolution and phylogeography of the Eastern Mediterranean water frog (Pelophylax) complex
Doğu Akdeniz su kurbağaları (Pelophylax) kompleksinin moleküler evrimi ve filocoğrafyası
ÇİĞDEM AKIN PEKŞEN
Doktora
İngilizce
2015
BiyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. C. CAN BİLGİN
DOÇ. DR. JORG PLOTNER
