Salda Gölü'ndeki (Burdur) stromatolit-göl suyu etkileşimi sonucunda zirkonyum-hafniyum ve nadir toprak elementleri davranışlarının incelenmesi
Investigation of zirconium-hafnium and rare earth element behaviors as a result of stromatolite-lake water interaction in Salda Lake (Burdur)
- Tez No: 953322
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞAŞMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 70
Özet
Stromatolitler, Dünya'daki yaşamın en önemli ve en eski fosil kayıtları olarak bilinmektedir. Bu nedenle, bunların incelenmesi, stromatolitlerin oluştuğu fiziko-kimyasal ortamların çökelme şartlarının daha bilinmesi oldukça önemlidir. Bu çalışma, güneybatı Türkiye'de serpantinitli kayaçlarla çevrelenmiş Salda Gölü, bölgede kapalı bir sistem şeklinde oluşmuştur. Salda Gölü, oldukça alkali özellikte olup, gölün içinde ve sahil kesiminde yoğun stromatolit oluşumları gözlenmektedir. Bu stromatolitler yer yer 60-70 cm büyüklüğe erişmektedir ve yoğun bir böbreğimsi yapı sergilemektedir. Bu çalışma kapsamında, Salda Gölü'nü çevreleyen on ayrı noktadan su ve stromatolit örnekleri ayrı ayrı toplanmıştır. Su örnekleri gölün yüzeyinden yaklaşık 30 cm. derininden alınmış ve yerinde pH, elektrik kondüktivite (EC), sıcaklık ve redoks potansiyeli (Eh) ölçümleri yapılmıştır. Laboratuvarda ise su örneklerinin anyon+katyon, iz ve nadir toprak element analizleri (REE), stromatolit örneklerinden ise major oksit, iz element ve tüm REE analizleri gerçekleştirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Salda Göl suyu ortalama 9.38 pH, 2.36 mS/cm EC, -1.66 Eh' a sahip olup, ağırlıklı olarak Mg, Na, Fe, K ve Ca gibi katyonlardan, HCO3, Cl, SO4 ve NO2 gibi anyonlardan oluşmaktadır. Stromatolit örneklerindeki anaoksit dağılımları MgO, SiO2, CaO, Fe2O3, Al2O3, Cr2O3 ve Na2O şeklinde sıralanmaktadır. Salda Gölü hem su, hem de stromatolit örnekleri, iz element içerikleri açısından benzer dağılıma sahip olup, örneklerin PAAS'a göre Ni, Cr ve Co açısından zenginleştiği, diğer elementler açısından ise tüketildiği gözlenmiştir. Benzer şekilde Zr/Hf oranları sularda ortalama 11.8 iken, stromatolitlerde bu oran 617 olarak saptanmıştır. Göl suyu ortalama REE konsantrasyonu 0.078 ppb iken, stromatolitlerde bu oran ortalama 1.91 ppm olarak bulunmuştur. Bölgedeki hem su, hem de stromatolit örneklerinin REE trendi PAAS'a göre normalize edildiğinde La'dan Lu'ya doğru bir artışı ifade etmektedir. Bu da hem su hem de stromatolitlerde çoğunlukla HREE (ağır REE) ve MREE (orta REE) açısından bir zenginleşmeyi gösterirken, LREE (hafif REE) açısından ise bir fakirleşmeyi veya tüketilmeyi işaret etmektedir. Örnekler genellikle kuvvetli negatif Ce ve Y anomalisi ile pozitif Eu anomalisi göstermektedir. Bu, stromatolitlerin kısmen ılık göl sularında baskın olarak oksitleyici çevre koşullarında oluştuğunu işaret etmektedir. Ek olarak, Salda Gölü stromatolitlerinin hidromagnezit bileşimi, bunların göl çevresindeki serpantinit kayaçlarından beslenen Mg açısından zengin meteorik sulardan çökeldiğini göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Stromatolites are known as the most important and oldest fossil records of life on Earth. Therefore, it is very important to examine them and to know the depositional conditions of the physical-chemical environments in which stromatolites are formed. This study is about Lake Salda, which is surrounded by serpentinite rocks in southwest Türkiye, and it was formed as a closed system in the region. Lake Salda is quite alkaline and dense stromatolite formations are observed in the lake and on the coast. These stromatolites reach 60-70 cm in size in places and exhibit a dense kidney-like structure. Within the scope of this study, water and stromatolite samples were collected separately from ten different points surrounding Lake Salda. Water samples were taken from approximately 30 cm below the surface of the lake and pH, electrical conductivity (EC), temperature and redox potential (Eh) measurements were made on site. In the laboratory, anion+cation, trace and rare earth element analyses (REE) of water samples and major oxide, trace element and all REE analyses of stromatolite samples were carried out. According to the analysis results, Salda Lake Water has an average pH of 9.38, EC of 2.36 mS/cm, and Eh of -1.66 and consists mainly of cations such as Mg, Na, Fe, K and Ca and anions such as HCO3, Cl, SO4 and NO2. Major oxide distributions in stromatolite samples are as MgO, SiO2, CaO, Fe2O3, Al2O3, Cr2O3 and Na2O. Both water and stromatolite samples of Salda Lake have similar distributions in terms of trace element contents and it was observed that the samples were enriched in terms of Ni, Cr and Co according to PAAS and depleted in terms of other elements. Similarly, while the average Zr/Hf ratio in water was 11.8, this ratio was determined as 617 in stromatolites. While the average REE concentration in lake water was 0.078 ppb, this ratio was found as 1.91 ppm in stromatolites. When the REE trend of both water and stromatolite samples in the region was normalized according to PAAS, it indicates an increase from La to Lu. This indicates an enrichment in terms of HREE and MREE in both water and stromatolites, while it indicates a depletion or depletion in terms of LREE. The samples generally show strong negative Ce and Y anomalies and positive Eu anomalies. This indicates that the stromatolites were formed in partially warm lake waters under dominantly oxidizing environmental conditions. In addition, the hydromagnesite composition of the stromatolites in Lake Salda indicates that they were precipitated from waters affected by Mg-rich meteoric waters fed by serpentinite rocks around the lake
Benzer Tezler
- Geç kuvaterner çökellerinin kronolojisinin sentetik sismogramlarla rekonstrüksiyonu; Marmara denizi ve salda gölü örnekler
Reconstruction of the chronology of late quaternary sediments with synthetic seismograms; examples from the sea of Marmara and lake salda
ASEN SABUNCU
Doktora
Türkçe
2025
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKatı Yer Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAD KADİR ERİŞ
- Comparative evaluation of prokaryotic community of salda lake using oxford nanopore-minion and next generation sequencing-illumina
Salda gölü'nün prokaryotik topluluğunun oxford nanopore-minıon ve yeni nesil dizileme-illumina ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi
KÜBRA DOYMUŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN İNCE
- Identification of Salda lake archaeal composition by MinION sequencer to demonstrate possible microbial assemblance between martian environment and planet earth
Mars ve dünya gezegeni arasında olası mikrobiyal benzerliklerin araştırılması için Salda gölü arke türlerinin MinION sekanslama tekniği ile belirlenmesi
ESRA MERYEM ATAŞLAR DEMİROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
MikrobiyolojiBoğaziçi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHAR İNCE
- Beyşehir Gölündeki Phragmites australis (Cav.) Trin.ex Stend ve Typha angustifolia L. bitkilerinin ağır metal içerikleri
The heavy metal contents of Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Stend and Typha angustifolia L. plants in the Beyşehir lake
BERNA BOZBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiSelçuk ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAD AYDIN ŞANDA
- İztuzu-Dalyan (Muğla) bölgesi'nin balık faunası ve bazı ekonomik balık türlerinin biyolojik özelliklerinin incelenmesi
Determination the fish fauna and some biologic characteristic of economical fish from İztuzu-Dalyan (Muğla)
SÜHEYP YAĞMAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Su ÜrünleriMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiSu Ürünleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN ŞAŞI