The development of circular economy-based decision support framework for construction project designs
İnşaat proje tasarımları için döngüsel ekonomi tabanlı bir karar destek çerçevesinin geliştirilmesi
- Tez No: 953631
- Danışmanlar: PROF. ZEYNEP IŞIK, DOÇ. DR. GÖKHAN DEMİRDÖĞEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yapı İşletmesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 178
Özet
Döngüsel Ekonomi (CE) ilkelerine yönelik artan küresel ilgiye rağmen, bu ilkelerin yapı sektörüne entegrasyonu hâlâ sınırlı kalmaktadır. Bunun başlıca nedenleri arasında metodolojik eksiklikler, parçalı uygulamalar ve kapsamlı karar destek çerçevelerinin yokluğu yer almaktadır. Ancak CE ilkelerinin inşaat tasarım süreçlerine entegre edilmesi; kaynak verimliliğini artırmak, çevresel etkileri azaltmak ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlamak açısından kritik öneme sahiptir. Bu çalışma, yapı projelerinin tasarım sürecinde CE stratejilerinin entegrasyonunu değerlendirmeyi ve geliştirmeyi amaçlayan iki aşamalı bir karar destek çerçevesi sunmaktadır. İlk aşamada, kapsamlı bir literatür taraması ve uzman doğrulaması ile belirlenen 21 döngüsel tasarım stratejisi, Fuzzy TOPSIS (Bulanık Ortamda İdeal Çözüme Benzerliğe Göre Tercih Sıralama Tekniği) yöntemi ile önceliklendirilmiştir. Bu stratejiler; maliyet, zaman ve kalite olmak üzere üç temel proje yönetimi kriteri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu yaklaşım, en etkili ve uygulanabilir stratejilerin belirlenmesine olanak sağlayarak, tasarım geliştirme sürecinin erken aşamalarında kavramsal entegrasyonlarını mümkün kılar. Stratejik yol haritası netleştirildikten sonra, ikinci aşama olan“Tasarımda Döngüsellik Değerlendirme Çerçevesi”devreye girer. Bu aşamada, seçilen stratejilerin ölçülebilir döngüsellik performansına nasıl yansıdığını değerlendirmek amacıyla Pythagorean Fuzzy Analitik Hiyerarşi Süreci (PF-AHP) yöntemi uygulanmıştır. Değerlendirme,“Malzeme”,“Çevresel”,“Tüketimsel”,“Sosyal”ve“Finansal”olmak üzere beş ana boyutta gruplanan ve ağırlıklandırılmış 27 gösterge üzerinden yapılandırılmıştır. Bu boyutlar, döngüselliğin çok boyutlu doğasını yansıtmakta olup hem literatür taraması hem de yapı sektöründen uzmanlarla yapılan odak grup görüşmeleri (FGD) ile geliştirilmiştir. Strateji seçimi ile performans değerlendirmesini birbirine bağlayan bu çerçeve, yöntemsel sürekliliği sağlamakta ve geri besleme temelli uyarlanabilir bir tasarım sürecine imkân tanımaktadır. Sadece kuramsal olarak güçlü bir model sunmakla kalmayıp, aynı zamanda CE ilkeleriyle uyumlu projeler geliştirmek isteyen sektör profesyonelleri için de işlevsel bir araç olarak değerlendirilebilir. Sonuç olarak, bu iki aşamalı yaklaşım; stratejik niyet ile ölçülebilir etki arasındaki boşluğu doldurarak, döngüsel ve sürdürülebilir yapı uygulamalarına geçiş sürecine hem akademik hem de pratik katkılar sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
Despite growing global interest in Circular Economy (CE) principles, their integration into the construction sector remains limited. The main reasons for this include methodological shortcomings, fragmented applications, and the lack of comprehensive decision support frameworks. However, the integration of CE principles into construction design processes is critical for increasing resource efficiency, reducing environmental impacts, and contributing to sustainability goals. This study presents a two-stage decision support framework aimed at evaluating and developing the integration of CE strategies into the design process of construction projects. In the first phase, 21 circular design strategies identified through a comprehensive literature review and expert validation were prioritized using the Fuzzy TOPSIS (Fuzzy Preference Ordering by Similarity to Ideal Solution) method. These strategies were evaluated within the framework of three fundamental project management criteria: cost, time, and quality. This approach enables the identification of the most effective and feasible strategies, thereby facilitating their conceptual integration in the early stages of the design development process. After the strategic roadmap is clarified, the second stage, the“Design Circularity Assessment Framework,”comes into play. In this stage, the Pythagorean Fuzzy Analytic Hierarchy Process (PF-AHP) method was applied to evaluate how the selected strategies reflect measurable circularity performance. The assessment is structured around 27 weighted indicators grouped into five main dimensions:“Material,”“Environmental,”“Consumption,”“Social,”and“Financial.”These dimensions reflect the multidimensional nature of circularity and were developed through both literature review and focus group discussions (FGD) with experts from the construction sector. This framework, which links strategy selection with performance evaluation, ensures methodological continuity and enables a feedback-based adaptive design process. It not only offers a theoretically robust model but can also be considered a functional tool for industry professionals seeking to develop projects aligned with CE principles. Ultimately, this two-phase approach bridges the gap between strategic intent and measurable impact, contributing both academically and practically to the transition toward circular and sustainable construction practices.
Benzer Tezler
- Mimarlıkta döngüsel tasarım yaklaşımı: Karar verme mekanizmaları için kavramsal bir çerçeve
Advancing circular design in architecture: A framework for decision-making mechanisms
AYŞE CEYLİN CEYDA HÜNDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM BİRGÜL ÇOLAKOĞLU
- Cultural heritage circular governance for the integrated conservation of historic cities: The case of the Medina of Munis
Tarihi şehirlerin bütünleşik korunmasına yönelik kültürel miras'ın döngüsel yönetişimi: Tunus Medine örneği
YASMINE TIRA
Doktora
İngilizce
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık, Planlama ve Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDAN TÜRKOĞLU
- Dijital teknolojilerin sürdürülebilirlik performansına etkisinde tedarik zinciri izlenebilirliği, dayanıklılığı ve döngüsel ekonomi stratejilerinin aracılığı ile organizasyonel engellerin rolü
The impact of digital technologies on sustainability performance with the mediation of supply chain traceability, durability, circular economy strategies and the role of organizational barriers
AYLİN DUMAN ALTAN
Doktora
Türkçe
2025
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER FARUK BEYCA
- Döngüsel ekonomi ve salutogenez yaklaşımları bağlamında rejeneratif bina değerlendirme modeli
Regenerative building assessment model in the context of circular economy and salutogenesis approaches
SUNA KAYA
Doktora
Türkçe
2025
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLKAY KOMAN
- Tekstil endüstrisinde su geri kazanım teknolojilerinin seçimine yönelik karar destek programının geliştirilmesi
Developing decision support program for selection of water recovery technologies in textile industry
UMUT ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu Yönetimiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA YÜKSEL İMER