Sinemada aşkın üslup ve Tanrı arayışı
Transcendental style and the search for God in cinema
- Tez No: 954051
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN ÇİÇEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Güzel Sanatlar, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Sinema, Aşkınlık, Tanrı, Kutsal, Arayış, Cinema, Transcendence, God, Sacred, Search
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Sanat Dalı
- Sayfa Sayısı: 91
Özet
Bu çalışma, Amerikalı film eleştirmeni, kuramcı, senarist ve yönetmen Paul Schrader'ın 1972 yılında incelemiş olduğu tez çalışmasını ve ardından“Transcendental Style in Film”adıyla yayınlanmış ve daha sonrasında 2017 yılında“Sinemada Aşkın Üslup”başlığıyla Türkçe'ye çevrilmiş ve İnsan Yayınları tarafından yayınlanmış metninden yola çıkılarak yazılmıştır. Çalışma, Paul Schrader'ın ortaya atmış olduğu ve kuramsallaştırdığı sinemanın aşkın tarafını ve bu aşkınlığın ve genel hatlarıyla sinemanın Tanrı ile olan ilişkisini ve sorgulamalarını inceler. Bu üslubun sinemada kullanılmasındaki en büyük sebeplerden biri“Kutsal Öteki”ile temasa geçmenin yollarını aramaktır. Schrader'e göre Ozu, Bresson ve Dreyer gibi döneminin en önemli yönetmenleri farklı kültürlere ait olmalarına rağmen aşkın üslubun etrafında birleşirler. Filmlerin dini ve manevi konuları ele alması gerekmese de aşkın, kutsal ya da ilahi olanı keşfettiklerini öne sürer. Kutsalı aşağı çekmeye çalışan geleneksel dini filmlerin aksine aşkın bir tarza sahip filmler seyirciyi kutsalın seviyesine eriştirmeyi amaçlar. Bu noktada kutsalın seviyesine ulaşma arzusu Kierkegaard'ın deyimiyle“Tanrı Arayışı”na dayanır. Sinema tarihinde ise bu örneklere sıkça rastlanır. Yalnızca dinsel temalı filmlerle bunu ölçmek ise hata olur. Tanrı'ya dair arayış insanlık var olduğu günden beri hayatın her anında olduğu gibi, sinema var olduğu günden beri de birçok filmin içerisinde bulunur ve görünür. Bu bağlamda bu tez çalışması da Aşkın Üslup'un ve Tanrı'nın film içerisinde“göründüğü”birbirinden farklı anlara tanıklık etme gayretinde olacaktır. Tüm bu izlenimler sonucu ise“Aşkın Üslup”ve“Tanrı Arayışıyla”filmlerin izleyicisine neler vadettiğine dair eleştirel sorgulamalar ve sonuçlandırmalar yapılacaktır. Bu çalışma esasen film içerisinde“görmenin”ve“aşkınlığa ulaşmanın”yollarını arayacaktır.
Özet (Çeviri)
This study is grounded in the thesis completed in 1972 by American film critic, theorist, screenwriter, and director Paul Schrader. The work was subsequently published under the title Transcendental Style in Film and translated into Turkish as Sinemada Aşkın Üslup by İnsan Publishing in 2017. The primary objective of this research is to examine the transcendent dimension of cinema as conceptualized by Schrader, with a particular focus on the notion of transcendence and its relation to the divine within the cinematic context. One of the principal motivations underlying the application of this stylistic approach in film is the aspiration to establish a connection with the Sacred Other. According to Schrader, the most distinguished directors of their respective eras—such as Yasujirō Ozu, Robert Bresson, and Carl Theodor Dreyer—despite originating from diverse cultural milieus, collectively embody the aesthetic and philosophical principles of the transcendental style. Schrader asserts that even when films do not overtly engage with religious or theological subject matter, they may nonetheless reflect an implicit engagement with the sacred or the divine. In contrast to conventional religious films, which tend to portray the sacred within an immanent, worldly framework, films adopting a transcendental style endeavor to elevate the viewer toward the realm of the sacred. In this regard, the pursuit of the sacred resonates with Søren Kierkegaard's philosophical notion of the“Search for God.”This pursuit has manifested itself in various forms throughout the history of cinema. However, it would be reductive to confine such manifestations solely to films with overtly religious themes. The human quest for the divine has been a persistent existential motif since antiquity, and its cinematic expressions have likewise been evident since the early days of the medium. Accordingly, this thesis seeks to identify and analyze instances in which the transcendental style and the presence of the divine are rendered perceptible within the cinematic form. Through these analytical encounters, the study aims to articulate a critical framework for understanding the aesthetic and metaphysical dimensions of the transcendental style and the cinematic“Search for God.”Ultimately, the research endeavors to explore how cinema may function as a medium through which transcendence can be both perceived and experienced.
Benzer Tezler
- Sinema ve Yüce: Semih Kaplanoğlu sineması örneği
Başlık çevirisi yok
KEVSER ÇAKIR DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ÖZYILMAZ YILDIZCAN
- Ömer Lütfi Akad sinemasında aşk
Love at Ömer Lütfi Akad cinema
FATİH ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜN YOLCU
- Türk sinemasında kadın-erkek arasında aşk olgusu
The Love theme between women and man in Turkish cinema
SONER DERSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF.DR. KEZBAN GÜLERYÜZ
- Sinemada tragedyaya dönüş: Kurmaca karşıt diskur olarak Dionysos'un çağdaş görüngüleri
The return to tragedy in cinema: Modern versions of Dionysus as a counter-discourse
GÖZDE ESMA AŞKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Karşılaştırmalı EdebiyatDokuz Eylül ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA KAYA