Alî b. Rabben et-Taberî'nin Firdevsü'l-hikme Adlı Eserinin 7. Nev'inin 4. Bahsi'nin Değerlendirilmesi
Evaluation of Firdaws al-Hikma book (Chapter 7 Topic 4) of Ali ibn Sahl Rabban al-Tabari
- Tez No: 954090
- Danışmanlar: PROF. DR. AYTEN ALTINTAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
- Anahtar Kelimeler: Firdevsü'l-hikme, Ali b. Rabben et-Taberî, Erken İslam Tıbbı, Kültürel Sentez, Tercüme Hareketleri, Firdaws al-ḥikma, Ali b. Rabben al-Ṭabarī, Early Islamic Medicine, Cultural Synthesis, Translation movement
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medipol Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu çalışma, erken İslam tıp literatürünün önemli eserlerinden biri olan Ali b. Rabben et-Taberî'nin 9. yüzyılda kaleme aldığı Firdevsü'l-hikme (Bilgelik Cenneti) adlı eserinin 7. nev 4. bahsini temel alarak, bilgi üretimi, tıbbi yöntemler, hekimlik ahlakı ve kültürel etkileşimler bağlamında değerlendirmektedir. Müellifin Süryani-Hristiyan kökeni, sonradan Müslüman oluşu ve çok dilli (Süryanice, Farsça, Arapça, İbranice, Grekçe) ilmî birikimi, eserin zengin ve çok kültürlü yapısını şekillendirmiştir. Bu çalışma ile erken İslam tıbbında farklı kültür ve bilgi havzalarından sistematik ve bütüncül bir tıp anlayışının inşa edilme yöntemlerinden biri daha iyi anlaşılmaktadır. Çalışmada literatür taraması, kaynak analizi ve içerik çözümlemesi yöntemleri kullanılmıştır. Erken İslam tıbbının ilk ansiklopedik eserlerinden biri kabul edilen Firdevsü'l-hikme'de müellif; Grek (Hipokrat, Galen), Hint (Suśruta, Caraka), İran ve Arap tıp geleneklerinden kapsamlı biçimde yararlanarak çok katmanlı bir tıp külliyatı oluşturmuştur. Eserde yalnızca hastalıklar ve tedavi yöntemleri değil; tıp felsefesi, hekim ve öğrenci eğitimi, tıp etiği, hijyen, anatomi, embriyoloji, ruh sağlığı, kadın ve çocuk hastalıkları, cerrahi, farmakoloji, beslenme, klimatoloji ve çevre sağlığı gibi pek çok konu da ele alınmıştır. Özellikle Hint tıbbının üç hılt (tridoşa) ve beş unsur (pañcamahābhūta) kavramlarının Arapça literatüre kazandırılması, eserin özgün katkılarındandır. Sonuç olarak eser, Abbasiler dönemindeki yoğun tercüme faaliyetlerinin birikiminden beslenmiş; disiplinler arası ve sentezci yaklaşımıyla hem İslam tıbbı hem de bilim tarihi açısından kalıcı bir kaynak niteliği kazanmıştır.
Özet (Çeviri)
This study examines the seventh section and fourth chapter of Firdaws al-ḥikma (The Paradise of Wisdom), an important work of early Islamic medical literature written by Ali b. Rabben al-Ṭabarī in the 9th century. The author's Syriac-Christian origin, subsequent conversion to Islam, and multilingual scholarly background (Syriac, Persian, Arabic, Hebrew, Greek) have contributed significantly to the rich and multicultural structure of the work. This study seeks to elucidate how a systematic and holistic medical understanding was constructed in early Islamic medicine through the synthesis of diverse cultural and intellectual traditions. The study employs literature review, source analysis, and content analysis methods. Considered one of the first encyclopedic works of early Islamic medicine, Firdaws al-ḥikma draws extensively on Greek (Hippocrates, Galen), Indian (Sushruta, Caraka), Persian, and Arab medical traditions, producing a comprehensive medical corpus. In addition to diseases and treatment methods, the work addresses numerous fields such as medical philosophy and origins, physician and student training, medical ethics, hygiene, anatomy, embryology, mental health, gynecology, pediatrics, surgery, pharmacology, nutrition, climatology, and environmental health. Particularly noteworthy is the integration of Indian medical concepts such as the“three humors”(tridoṣa) and“five great elements”(pañcamahābhūta) into Islamic medical literature. Ultimately, the work, shaped by the intense translation activities of the Abbasid period, stands as a lasting and original source in both Islamic medicine and the broader history of science with its interdisciplinary and synthetic approach.
Benzer Tezler
- Ali b. Rabben et-Taberi ve Firdevsü'l hikme'de insan sağlığı ve hastalıklar
Ali b. Rabben al-Tabari and human health and diseases in Firdaus al-hikmah
MEHMET BAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinAnkara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAHİDE BOZKURT
- Ali bin Rabben et-Taberi'nin nübüvveti ispat metodları
Proving methots for the prophecy of Ali bin Rabben al-Tabari
FARUK SANCAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
DinKaradeniz Teknik ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SALİH SABRİ YAVUZ
- Son dönem Osmanlı'sında bir mühtedi: Abdülehad Davud
A converted Muslim in the Late Ottoman Empire: Abdu'l Ahad Dawud
MUHAMMED SALİH SEFİLOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİbn Haldun ÜniversitesiDin Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BETÜL AVCI SEBETCİ
- Understanding a sixteenth-century Ottoman scholar-bureaucrat: Ali̇ b. Bali̇ (1527-1584) and his biographical dictionary al-ʻİqd al-Manzum fi̇ Dhi̇kr Afazil al-Rum
Bir 16. yüzyıl Osmanlı alim-bürokratını anlamak: Ali b. Bali (1527-1584) ve biyografi sözlüğü el-ʻİkdü'l-Manzûm fî Zikri Efâzi'r-Rûm
GÜRZAT KAMİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Tarihİstanbul Şehir ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ATÇIL