Yapay zeka ve vergi uygulamaları üzerine nitel bir araştırma
A qualitative research on artificial intelligence and tax applications
- Tez No: 954172
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GAMZE YILDIZ ŞEREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Maliye, Finance
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Maliye Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Bu çalışma, dijital dönüşüm sürecinde yapay zekâ teknolojilerinin maliye politikası üzerindeki etkilerini, vergi uygulamaları ekseninde çok boyutlu olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Yapay zekâ sistemleri; gelişmiş veri işleme, otomatik karar alma ve öğrenme yetenekleri sayesinde vergi tahsilatı, denetim, kayıt dışı ekonomiyle mücadele ve bütçe yönetimi gibi alanlarda maliye politikalarının uygulanma biçimini köklü şekilde dönüştürme potansiyeline sahiptir. Bu bağlamda, araştırmanın temel amacı; vergi idaresinde görev yapan kamu personelinin yapay zekâ temelli vergi sistemlerine yönelik algı ve değerlendirmelerini ortaya koymaktır. Çalışmada, derinlemesine saha görüşmeleri ve anket formu aracılığıyla veriler toplanmış, sonuçlar nitel analizle yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular, katılımcıların büyük çoğunluğunun yapay zekânın vergi süreçlerinde verimliliği artırabildiğini, işlem sürelerini kısaltabildiğini ve vergiye gönüllü uyumu destekleyebildiğini düşündüklerini göstermektedir. Bununla birlikte, katılımcılar; veri güvenliği, algoritmik hata riski, etik sorumluluklar ve insan unsurunun sistem dışında kalma tehlikesi gibi konularda çeşitli çekinceler de dile getirmiştir. Görüş birliğiyle vurgulanan bir diğer önemli husus ise, yapay zekâ sistemlerinin karar destek aracı olarak kullanılmasının uygun olduğu, ancak nihai kararların insan denetiminde kalması gerektiği yönündedir. Araştırma bulguları, yapay zekâ teknolojilerinin maliye politikası alanında yalnızca teknik bir yenilik değil; aynı zamanda yönetişim, etik ve hukuki açılardan değerlendirilmesi gereken çok boyutlu bir dönüşüm aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kapsamda, tez çalışması hem literatürdeki boşlukları doldurmakta hem de vergi politikalarının dijitalleşme sürecine uyumuna yönelik yapısal öneriler sunmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the multidimensional impact of artificial intelligence technologies on fiscal policy during the digital transformation process, focusing on tax practices. Artificial intelligence systems, through their advanced data processing, automated decision-making, and learning capabilities, have the potential to radically transform the way fiscal policies are implemented in areas such as tax collection, auditing, combating the informal economy, and budget management. In this context, the primary objective of this study is to reveal the perceptions and evaluations of public personnel working in the tax administration regarding AI-based tax systems. In the study, data were collected through in-depth field interviews and a questionnaire form, and the results were interpreted through qualitative analysis. The findings indicate that the vast majority of participants believe that artificial intelligence can increase efficiency in tax processes, shorten processing times, and support voluntary tax compliance. However, participants also expressed concerns regarding data security, the risk of algorithmic errors, ethical responsibilities, and the risk of human involvement being excluded from the system. Another key consensus is that while the use of AI systems as decision-support tools is appropriate, final decisions should remain under human control. The research findings reveal that AI technologies are not merely a technical innovation in fiscal policy; they are also a multidimensional transformation tool that must be evaluated from governance, ethics, and legal perspectives. In this context, this thesis both fills gaps in the literature and offers structural recommendations for adapting tax policies to the digitalization process.
Benzer Tezler
- Dijitalleşme sürecinin muhasebe mesleğine ve muhasebe uygulamalarına etkisi üzerine bir araştırma
A research on the effect on the accounting profession and accounting practices of the digitalization process
HASAN CABAR
- Endüstri 4.0 ve dijitalleşmenin yönetsel karar almaya etkisi: Endüstrideki yansımalar üzerine nitel bir araştırma
The impact of industry 4.0 and digitalization on managerial decision-making: A qualitative study on industrial reflections
MELİKE ÇALIŞKAN OTSAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
İşletmeBursa Uludağ Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜSUN ÇINAR ALTINTAŞ
- Making sense of data within the context of user-centered design: A study on amateur running
Kullanıcı odaklı tasarım bağlamında veriyi anlamlandırmak: Amatör koşu üzerine bir çalışma
İREM GENÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Endüstri Ürünleri Tasarımıİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZGE ÇELİKOĞLU
- Exploring opinions of corporate instructional designers on their professional development and training needs
Kurumsal öğretim tasarımcılarının mesleki gelişim ve eğitim ihtiyaçları konusundaki görüşlerinin araştırılması
NAZLI GÖKALP
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ELİF ÖZTÜRK
- Türk sigorta sektöründe kullanılan yeni dijital teknolojiler (Insurtech)
New digital technologies used in Turkish insurance sector (Insurtech)
PINAR AYDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
Sigortacılıkİstanbul Ticaret ÜniversitesiSigortacılık ve Risk Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜNAL HALİT ÖZDEN