Kültürel miras kapsamındaki yeşil alanların korunması ve zaman bağlı değişiminde akıllı şehir yaklaşımının kullanımı (Bursa il Merkezi örneği)
Protection of green areas within the scope of cultural heritage and the use of smart city approach in time-dependent change (the case of Bursa city centre)
- Tez No: 954203
- Danışmanlar: PROF. DR. BURAK ARICAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ormancılık ve Orman Mühendisliği, Forestry and Forest Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Orman İnşaatı ve Transportu Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
Geçmiş kuşaklardan günümüze aktarılan, estetik ve görsel dokulara sahip olan evrensel olarak kabul görmüş, soyut ve somut kavramları içerisinde barındıran bir toplumun etniğini yansıtan, korunup gelecek nesillere aktarılma gayesi taşıyan her şeye“kültürel miras”denir. Bursa'da olduğu gibi günümüz şehirciliği de genel olarak kültürel miras olarak kabul görmüş eski medeniyetlerin yerleşim alanlarının etrafında gelişmeye devam etmektedir. Günümüzde şehirlerdeki nüfus yoğunluğunun hızlı bir artış eğilimi göstermesi büyük şehirlerdeki sağlık, eğitim, ulaşım, iş olanakları ve savaşlara bağlı olarak köy, küçük şehir ve başka ülkelerden kentlere göçleri artırmıştır. Bunun sonucu olarak da ülkemiz ve dünya özelinde hızlı kentleşmeler meydana gelmiştir. Hızlı kentleşme nedeniyle yeşil alanların tahrip olması ve suni yapıların yayılmasıyla geçirimsiz alanların artması gözle görünür ölçüdedir. Bu durum şehir merkezlerinde hava kirliliği artmış ve sel, taşkın gibi olaylara sebebiyet vermiştir. Bu koşullar sürdürülebilir yeşil alanlara sahip olan akıllı şehirlerin planlanmasını zorunlu hale getirmiştir. Günümüz şehirleri, iklim değişikliği ve hızla artan nüfus gibi Antroposen çağının getirdiği karmaşık çevre sorunlarıyla karşı karşıyadır. Bu durum, kent ekosistemlerinde sürdürülebilir yönetim stratejileri geliştirmeyi mecburi hale getirmektedir. Bu kapsamda, akıllı şehircilik yaklaşımları, dijital teknolojileri ile Coğrafi Bilgi Sistemlerini (CBS) birleştirerek şehirlerin çevresel performansını iyileştirme ve yaşam kalitesini yükseltme gibi fırsatlar sunmaktadır. Özellikle kentsel alanlardaki hava kalitesi, hidrolojik rejimler ve biyoçeşitlilik gibi temel ekolojik süreçler, kontrolsüz şehirleşme ve iklim değişikliğinin baskısı altında önemli dönüşümler geçirmektedir. Bu değişimleri doğru anlayabilmek ve etkin yönetebilmek için mekânsal verileri kullanan güçlü analitik araçlara ihtiyaç duyulmaktadır. Kentsel alan örtüsünün, özellikle ağaç örtüsünün, iklim değişikliğinin etkilerinin hafifletilmesinde ve kentsel çevrenin iyileştirilmesinde kritik bir rol oynadığı kabul edilmektedir. Ağaçlar, hava kirleticilerin giderilmesi, karbon depolama, yağmur suyu yönetimi ve ısı adası etkisinin azaltılması gibi çok sayıda ekosistem hizmeti sunar. Bu faydaların ölçülebilir olarak belirlenmesi ve mekânsal olarak ayrıştırılması, akıllı şehircilik bağlamında daha bilinçli ve veri odaklı kararlar alınmasına olanak tanır. İşte bu noktada, i-Tree Canopy gibi CBS tabanlı araçlar paha biçilemez şekilde devreye girmektedir. i-Tree Canopy, su yüzeyleri, binalar, ağaç örtüsü, yollar gibi farklı alan örtüsü sınıflarının yüzdesel dağılımını hızlı ve etkili bir şekilde tahmin etmekte kullanılan ve kullanıcıya kolaylık sağlayan bir yazılımdır. Bu yazılım, uydu görüntüleri veya hava fotoğrafları üzerinde rastgele seçilen noktalarda yapılan manuel sınıflandırmalar aracılığıyla alan örtüsü analizleri gerçekleştirir. Bu sayede, belirli bir kentsel alan veya havza üzerinde var olan yeşil altyapı durumu hakkında güvenilir istatistiksel veriler elde edilebilir. Analiz edilen bu bilgiler ışığında kentsel planlamacılara ve yöneticilere, genel çevresel performansı değerlendirme, kent ormancılığı stratejilerini geliştirme, su yönetimi planları oluşturma gibi birçok alanda bilimsel bir temel sunar. Bursa gibi yoğun kentleşmenin yaşandığı ve doğal kaynakları üzerinde baskı bulunan şehirlerde, i-Tree Canopy kullanılarak mevcut ağaç örtüsünün oranı belirlenebilir. Bu bilgi, kentsel yeşil alan politikalarının oluşturulmasında, yeni ağaçlandırma bölgelerinin tespitinde ve kentsel ısı adası etkisinin azaltılmasına yönelik müdahalelerin planlanmasında kritik rol oynayabilir. CBS ile entegre edilen i-Tree Canopy analizleri, elde edilen yüzdesel verilerin mekânsal olarak haritalandırılmasına ve diğer kentsel verilerle (nüfus yoğunluğu, altyapı verileri, kirleticilerin mekânsal dağılımı vb.) birlikte değerlendirilmesine imkân tanır. Bu entegrasyon, akıllı şehircilik uygulamaları için vazgeçilmezdir; çünkü kentsel sistemlerin karmaşık etkileşimlerini anlamak ve optimize etmek için çok tabakalı mekânsal analizler gereklidir. i-Tree Canopy ile belirlenen düşük ağaç örtüsü yoğunluğuna sahip ve yüksek hava kirliliğine maruz kalan bölgeler, kentsel yeşillendirme projeleri için öncelikli alanlar olarak belirlenebilir. Benzer şekilde, kentsel alanlarda yağmur suyu akışını yönetmek amacıyla ağaç örtüsünün artırılması gereken kritik havzalar, bu tür entegre analizler sayesinde tespit edilebilir. Özetle, akıllı şehircilik yaklaşımları, kentlerin çevresel sürdürülebilirliğini ve dirençliliğini artırmak için kapsamlı veri analizine dayanmaktadır. Bursa gibi büyük şehirler için i-Tree Canopy aracılığıyla elde edilen hassas alan örtüsü verileri, CBS platformlarında analiz edilerek kentsel orman ekosistem hizmetlerinin nicel olarak değerlendirilmesine ve böylece hava kalitesi iyileştirmesi, karbon yönetimi ve hidrolojik süreçlerin optimizasyonu gibi hedeflere ulaşılmasına önemli katkı sağlayabilir. Bu tür bütünleşmiş yaklaşımlar, kentlerin gelecekteki çevresel zorluklara karşı daha hazırlıklı ve yaşanabilir olmalarının anahtarıdır.
Özet (Çeviri)
Anything that is transferred from past generations to the present day, has aesthetic and visual textures, is universally accepted, reflects the ethnicity of a society that contains abstract and concrete concepts, and is intended to be preserved and transferred to future generations is called 'cultural heritage'. As in Bursa, today's urbanism continues to develop around the settlement areas of ancient civilisations, which are generally accepted as cultural heritage. Today, the rapid increase in population density in cities has increased migration to cities from villages, small cities and other countries due to health, education, transport, job opportunities and wars in big cities. As a result, rapid urbanisation has occurred in our country and the world. Due to rapid urbanisation, the destruction of green areas and the increase in impermeable areas with the spread of artificial structures are visible. This situation has increased air pollution in city centres and caused events such as floods and floods. These conditions have made it mandatory to plan smart cities with sustainable green areas. Today's cities face the complex environmental challenges of the Anthropocene era, such as climate change and rapidly increasing population. This situation makes it imperative to develop sustainable management strategies in urban ecosystems. In this context, smart urbanisation approaches offer opportunities to improve the environmental performance of cities and improve the quality of life by combining digital technologies and Geographic Information Systems (GIS). Basic ecological processes such as air quality, hydrological regimes and biodiversity, especially in urban areas, are undergoing significant transformations under the pressure of uncontrolled urbanisation and climate change. Powerful analytical tools using spatial data are needed to understand these changes correctly and manage them effectively. Urban land cover, particularly tree cover, is recognised to play a critical role in mitigating the impacts of climate change and improving the urban environment. Trees provide numerous ecosystem services such as removal of air pollutants, carbon storage, stormwater management and reduction of the heat island effect. Measurably identifying and spatially disaggregating these benefits enables more informed and data-driven decisions to be made in the context of smart urbanism. This is where GIS-based tools such as i-Tree Canopy are invaluable. i-Tree Canopy is a software that is used to quickly and effectively estimate the percentage distribution of different land cover classes such as water surfaces, buildings, tree cover, roads, etc. and provides convenience to the user. This software performs land cover analyses through manual classification of randomly selected points on satellite images or aerial photographs. In this way, reliable statistical data can be obtained on the state of green infrastructure in a given urban area or catchment. In the light of this analysed information, it provides a scientific basis for urban planners and managers in many areas such as evaluating overall environmental performance, developing urban forestry strategies, and creating water management plans. In cities like Bursa, where dense urbanisation is taking place and there is pressure on natural resources, i-Tree Canopy can be used. i-Tree Canopy analyses, integrated with GIS, allow spatial mapping of the obtained percentage data and their evaluation together with other urban data (population density, infrastructure data, spatial distribution of pollutants, etc.). This integration is indispensable for smart city applications, as multilayer spatial analyses are required to understand and optimise the complex interactions of urban systems. i-Tree Canopy can identify areas with low tree cover density and high air pollution exposure as priority areas for urban greening projects. Similarly, critical catchments where tree cover needs to be increased to manage stormwater runoff in urban areas can be identified through such integrated analyses. In summary, smart urbanism approaches rely on comprehensive data analysis to improve the environmental sustainability and resilience of cities. For large cities such as Bursa, sensitive land cover data obtained through i-Tree Canopy can be analysed in GIS platforms to quantitatively assess urban forest ecosystem services and thus contribute significantly to achieving objectives such as air quality improvement, carbon management and optimisation of hydrological processes. Such integrated approaches are key to making cities more prepared and livable for future environmental challenges.
Benzer Tezler
- Live with nature to live in nature: A public participatory mapping of place values of Atatürk Urban Forest
Doğada yaşamak için doğa ile yaşa: Atatürk Kent Ormanı yer değerlerinin kamu katılımlı haritalanması
KOSAR AZARMIKHOSROSHAHI
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF KISAR KORAMAZ
- Urban transformation as political and ideological intervention in space: A case study in Diyarbakır
Mekana politik ve ideolojik bir müdahale olarak kentsel dönüşüm: Diyarbakır örneği
DİREN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
SosyolojiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BARIŞ MÜCEN
- Kent ve peyzaj planlaması çerçevesinde kıyı dolgu düzenlemelerinin incelenmesi; Maltepe-Bostancı ve Samatya dolgu alanları sahil parklarının peyzaj planlama açısından irdelenmesi
Investigating the arrangement coast means of urban and landscope planning: Maltepe-Bostancı and Samatya filled coastal parks taken as an example for the landscape investigation
KEVSER ÖKSÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiPROF.DR. AYŞE SENA KUBAT
- Kocaeli ili Kozluk-Hacıhasan mahallelerindeki mevcut tarihi dokunun açık hava müzesi kapsamında değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
AYNUR ARTAR
- Eyüp Nişancı yenileme alanı ve çevresi kentsel sit alanı koruma önerisi
Eyüp-Nisanci district renovation area and its environment urban site area protection proposal
TUĞBA KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİNE TOPÇUBAŞI ÇİLİNGİROĞLU