17. yüzyıl Osmanlı Devleti zımmilerinde köle azadı ve azad edilme yöntemleri
The slave emancipation adn methods of emancipation in the dhimmi of the Ottoman State in 17th century
- Tez No: 954403
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH TOK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: 17. Yüzyıl, Osmanlı Devleti, Zımmi, Kölelik, Köle Azadı, 17th Century, Ottoman State, Dhimmi, Slavery, Slave Emancipation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih ve Medeniyet Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Kölelik müessesesi, eski dönemlerden itibaren hemen hemen bütün toplumlarda görülmüş ve ticari açıdan önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Bu bağlamda, kölelik kurumu sosyal ve iktisadi hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. 17. yüzyılda, tüm dünyada olduğu gibi Osmanlı Devleti'nin zımmi tebaasında da bu kölelik düzeni devam etmiştir. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin 17. yüzyıldaki zımmi tebaası arasında köle azadı konusu kadı sicillerine göre ele alınmıştır. Sicil Defterlerinde yer alan mahkeme kayıtları, eleştirel bir yaklaşımla incelenerek zımmi unsurların köle azadı yöntemleri üzerine detaylı bilgiler elde edilmiştir. Kölelerin fiziki ve karakteristik özellikleri, azat edilme yöntemleri, milliyetleri ve cinsiyetleri bu çalışmanın odak noktalarıdır. Osmanlı Devleti'nde zımmi statüsünde bulunan gayrimüslim unsurlar, farklı etnik kökenlere mensup birçok köleye sahiptiler ve belirli şartlar altında bu kölelerini mahkeme huzurunda azat edebilmişlerdir. Kölelerin azat edilme yöntemleri arasında gönüllü serbest bırakma (Itk), kita-bet yoluyla azatlık (Mükâtebe), şartlı olarak azatlık (Kefaret), vasiyet yoluyla azat etme ve yaşlılık nedeniyle köle azat etme gibi yöntemler bulunmaktaydı. Bu yöntemler, dönemin hu-kuki ve sosyal yapısıyla uyumlu bir şekilde uygulanmıştır. Çalışmanın bulguları, Osmanlı Devleti'nde köleliğin genel tarihinden ziyade, 17. yüzyılda zımmi unsurlar arasındaki köle azadı ve azat yöntemlerine odaklanmaktadır. Köle azadı ve azat yöntemlerinin hukuki ve sosyal boyutları incelenmiş, bu uygulamaların toplumsal etkileri ortaya konulmuştur. Özellikle Sicil Defterleri'nde yer alan mahkeme kayıtları, kölelerin özgür-leşme süreçlerini ve bu süreçlerin toplumsal yansımalarının anlaşılmasına olanak sağlamaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma Osmanlı Devleti'nde köle azadı konusunu dar bir perspektiften ele alarak, zımmi tebaa arasındaki kölelik ve azat yöntemlerine dair önemli bulgular sunmaktadır. Bu bulgular, Osmanlı toplumunun hukuki ve sosyal dinamikleri içinde kölelik kurumunun işle-yişine dair yeni bakış açıları kazandırmaktadır.
Özet (Çeviri)
The institution of slavery has been present in almost all societies since ancient times and has been an important source of income from a commercial perspective. In this context, the institu-tion of slavery has become an integral part of social and economic life. In the 17th century, this system of slavery continued among the dhimmi subjects of the Ottoman State, as it did worldwide. This study examines the emancipation of slaves among the dhimmi subjects of the Ottoman State in the 17th century, based on court records from the kadı registers. The court records in the Sicil Defterleri were critically analyzed to obtain detailed information on the methods of slave emancipation among the dhimmi elements. The physical and characteristic features of the slaves, their methods of emancipation, nationalities, and genders are the focus of this study. The non-Muslim elements under the dhimmi status in the Ottoman State owned many slaves of different ethnic origins and were able to emancipate these slaves in the presence of a court under certain conditions. The methods of slave emancipation included voluntary release (Itk), emancipation through a contract (Mükâtebe), conditional emancipation (Kefaret), emancipa-tion through a will, and emancipation due to old age. These methods were applied in accor-dance with the legal and social structure of the period. The findings of this study focus on the emancipation of slaves and methods of manumission among the dhimmi elements in the 17th century, rather than the general history of slavery in the Ottoman State. The legal and social dimensions of slave emancipation and manumission methods were examined, and the social impacts of these practices were revealed. The court records in the Sicil Defterleri, in particular, provide an understanding of the processes of slave emancipation and their social reflections. In conclusion, this study presents important findings on the institution of slavery and methods of emancipation among the dhimmi subjects in the Ottoman State, from a narrow perspective. These findings provide new insights into the functioning of the institution of slavery within the legal and social dynamics of Ottoman society.
Benzer Tezler
- Mir'ât-ı 'Acâibü'l-Mahlûkât ve Keşf-i Garâibü'l-Mevcûdât (inceleme-çeviriyazılı metin-tıpkıbasım, 400a-488a)
Mir'ât-i 'Acâibü'l-Mahlûkât ve Keşf-i Garâibü'l-Mevcûdât (review-transcription-facsimile, 400a-488a)
TUĞBA ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RAMAZAN BARDAKÇI
- 17. yüzyıl Osmanlı kaynaklarında veba
Plague in 17th century Ottoman sources
HACER YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Deontoloji ve Tıp TarihiMuş Alparslan ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT ALANOĞLU
- 17. yüzyıl Osmanlı hâssa terzileri
17th century Ottoman royal tailors
MUSTAFA KURUL
Doktora
Türkçe
2012
Sanat TarihiSüleyman Demirel Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHATTİN YAMAN
- XVII. yüzyıl sonlarında Bursa'da ekonomik ve sosyal hayat: 1670 - 1698 yılları arasında Bursa Şer'iyye Sicilleri'ne yansıyan şehir merkezindeki gayrimenkul alım - satımı, terekeler ve aile ile ilgili belgelere göre
Economic and social life in Bursa at the end of 17 th century: Ecording to the concerning real estate trade, heritage and family at the centre of the city reflecting to Bursa Court Records between 1670 - 1698
ÖMER DÜZBAKAR
- 17. yüzyıl Osmanlı Sultanları ve av: Şikâr-ı hümayun
Ottoman Sultans and hunting in the 17th century: Şikâr-ı hümayun
VOLKAN ÇERİBAŞ