Türkiye'de otomobil sektörü dış ticaretine vergi uygulamalarının etkisi
The effect of tax practices on the foreign trade of the automobile sector in Turkey
- Tez No: 954709
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ŞİŞMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Türkiye'nin dış ticaretinde stratejik bir konuma sahip olan otomobil sektörü, dış ticaret ve vergi politikaları aracığıyla desteklenmekte ve korunmaktadır. Otomobil dış ticaretinde tarife, tarife dışı önlemler, vergi oranlarındaki değişiklikler, vergi düzenlemeleri ve teşvikler; yerli üretimin korunması, sanayi gelişimi, teknolojik ilerlemenin hızlandırılması ve doğrudan yabancı yatırımların artması amacıyla uygulanmaktadır. Türkiye'de ithal otomobillere uygulanan ilave gümrük vergisi, elektrikli otomobillerde düşük oranlı ÖTV uygulaması, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde uygulanan vergi avantajları ve bölgesel teşvikler yerli üretimin uluslararası rekabet gücünü artırmaktadır. Gümrük vergisi ve ÖTV oranlarında değişiklikler ve ek uygulamalar otomobil dış ticaret açıklarının azalması amacıyla uygulanmaktadır. Tez çalışmasında, Türkiye'de otomobil sektörü dış ticaretinde vergi uygulamalarının dış ticaret üzerindeki etkisini incelemek amaçlanmıştır. Türkiye'nin otomobil sanayisinin gelişimi, uluslararası ticaretteki konumu ve vergilerle ilişkisi belirlenmeye çalışılarak dış ticarete etki eden vergi uygulamalarına yer verilmeye çalışılmıştır. Araştırmada Türkiye'nin 1996-2024 döneminde otomobil sektörü ile ilişkili vergi oranlarında değişiklikler, vergi düzenlemeleri ve gelir artışları ile dış ticaret dengesindeki değişimler arasında ilişki kurularak vergilerin dış ticaret üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir. Neticelenen bulgulara göre, gümrük vergi oranlarında değişiklikler, otomobil dış ticaretini doğrudan etkilemektedir. Öte yandan ÖTV uygulamaları; faiz oranları ve döviz kuruna bağlı şekillenerek dış ticarete etkisi bulunmaktadır. Diğer vergiler, vergi politikalarını güçlendiren tamamlayıcı ve dolaylı etki oluşturmaktadır. Otomobil sektöründe yatırımlara yönelik vergi teşviklerinin, üretime dayalı dış ticaret üzerinde olumlu etkileri gözlemlenmiştir. Elektrikli otomobillerde uygulanan vergi oranlarındaki indirimler ile otomobil sektörüne yönelik teşvikler, yerli üretim girişimlerini destekleyerek ölçek ekonomilerin oluşumuna ve endüstri içi ticaretin gelişimine katkıda bulunmaktadır.
Özet (Çeviri)
The automobile sector, which holds a strategic position in Turkey's foreign trade, is supported and protected through foreign trade and tax policies. In automobile foreign trade, tariffs, non-tariff measures, changes in tax rates, tax regulations, and incentives are implemented with the aim of protecting domestic production, fostering industrial development, accelerating technological progress, and increasing foreign direct investment. The additional customs duty imposed on imported automobiles in Turkey, the low-rate Special Consumption Tax (SCT) applied to electric automobiles, the tax advantages implemented for R&D and design centers, and regional incentives enhance the international competitiveness of domestic production. Changes in customs duties and SRC rates, together with additional measures, are implemented with the aim of reducing automobile foreign trade deficits. In this thesis, the aim is to examine the impact of tax practices on foreign trade in Turkey's automobile sector. By seeking to determine the development of Turkey's automobile industry, its position in international trade, and its relationship with taxes, the study endeavors to address the tax practices that affect foreign trade. In the research, for the period 1996–2024 in Turkey, the effect of taxes on foreign trade was evaluated by establishing a relationship between changes in tax rates related to the automobile sector, tax regulations and increases in revenues, and changes in the foreign trade balance. According to the resulting findings, changes in customs duty rates directly affect automobile foreign trade. On the other hand, SCT practices, shaped by interest rates and the exchange rate, have an impact on foreign trade. Other taxes generate complementary and indirect effects that reinforce tax policies. Tax incentives for investments in the automobile sector have been observed to have positive effects on production-based foreign trade. Reductions in tax rates applied to electric automobiles, together with incentives for the automobile sector, support domestic production initiatives and contribute to the formation of economies of scale and the development of intra-industry trade.
Benzer Tezler
- Türkiye'de otomotiv sektöründe doğrudan yabancı sermaye yatırımı ve bölgesel istihdam profilindeki değişim
Foreign direct investment and change in regional employment profile in the automotive sector in Turkey
OKTAY KAAN HÜGÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiBursa Teknik ÜniversitesiUluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEVAT BİLGİN
- Otomotiv sektöründe liman seçimi için çok kriterli karar verme yöntemi uygulaması
An multi criteria decision making application for port selection in automotive industry
GİZEM ALKAN KABAKCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
UlaşımYalova ÜniversitesiUlaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. METİN ÇANCI
- The import dependency of the automotive sector in Turkey (2000-2018)
Türkiye'de otomotiv sektörünün ithalat bağımlılığı
TUĞÇE AYDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
EkonomiYıldız Teknik Üniversitesiİktisat (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİDE GÖNEL
- Gümrük Birliğinin Türk otomotiv sektörü üzerindeki etkileri
Effects of the Customs Union on the Turkish automotive sector
EZGİ AKBULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
EkonomiAnkara ÜniversitesiAvrupa Birliği ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELGİN AKÇAY
- Avrupa Birliği adaylığı sürecinde Türkiye'de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri
Socioeconomic development levels of the province in Turkey in the process of candidacy for European Union
KENAN GÖÇER
Doktora
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiBölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI