Geri Dön

Natech tehlikelerinin bulanik yöntemlerle analizi: organize sanayi bölgeleri̇ne yönelik model önerileri

Analysis of natech hazards with fuzzy methods: model proposals for organized industrial zones

PDF İndir

  1. Tez No: 954772
  2. Yazar: EMEL GÜVEN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. TAMER EREN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kırıkkale Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 109

Özet

Doğal afetler oluşturdukları maddi ve manevi zararların yanı sıra bazı teknolojik kazalara da neden olmaktadır. Doğal afetler tarafından tetiklenen teknolojik kazalar Natech kazaları olarak adlandırılmaktadır. Doğal afetlerin bir sonucu olarak oluşan bu kazalar afetlerin olumsuz etkilerini de artırıcı bir özelliğe sahiptir. Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem sonucu kayıtlara geçen iki Natech kazası oluşmuştur. İlki İskenderun yat limanında gerçekleşen yangındır. Yangın sebebiyle birçok olumsuzluk ile karşılaşılmış ve söndürülmesi için uzun uğraşlar verilmiştir. İkincisi ise Hatay iline bağlı bir köye yer altındaki gaz patlaması ve yangın oluşmasıdır. Bu sebeple birçok ilçeye gaz akışı durdurulmuştur. Bu durumlar gösteriyor ki bir bölgede afet riski ne kadar fazla ise Natech kaza riski de o kadar fazladır. Özellikle Organize Sanayi Bölgesi (OSB) Natech kazaları açısından önemli ölçüde risk taşımaktadır. Bu çalışmada OSB'lerde Natech kazaları ile ilgili bir uygulama gerçekleştirilmiştir. Uygulama ili olarak Türkiye'de en büyük OSB alanına sahip olan Gaziantep seçilmiştir. Bu ilde bulunan OSB beş ayrı bölgeye ayrılmış olup mevcut durumda altıncı bölge yapım aşamasındadır. Gaziantep Türkiye'de son yaşanan deprem afetinden etkilenen ve yine afet ile karşılaşma riski yüksek olan bir ildir. Ayrıca OSB fay hattına yakın bir yerde bulunmaktadır. Bu da OSB'de gerçekleşecek Natech kazalarını tetikleyici bir durum oluşturmaktadır. Her afet türü farklı Natech kazalarına neden olabilmektedir. Bu çalışma kapsamında uygulama ilinin afet geçmişi de dikkate alınarak ilgili afet türü deprem olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda Gaziantep ilinde bir afet olması durumunda OSB'de yaşanacak Natech kazalarından en çok hangi sektörlerin etkileneceği, hangi Natech kazalarının oluşabileceği ve bu kazaların önlenmesi için alınacak önlemleri kapsayan bir problem ele alınmıştır. Tez kapsamında Pisagor Bulanık AHP yöntemi ile Natech kriterleri değerlendirilmiş ve“Tehlikeli Madde ve Yanıcı Salınımı”Natech kazası oluşturma riski en yüksek olan kriter olarak belirlenmiştir. Ardından sektörler Pisagor Bulanık TOPSIS yöntemi ile Natech kaza riskine göre sıralanmış ve en riskli sektör“Kimya”sektörü olmuştur. Pisagor Bulanık AHP, Nötrosofik AHP ve FUCOM yöntemleriyle kimya sektöründe oluşabilecek Natech kazaları değerlendirilmiş ve ilk üç sıra tüm yöntemlerde“Yangın”,“Patlama”ve“Zehirli Madde Yayılımı”olarak belirlenmiştir. Son aşamada ise FMEA yöntemi kullanılarak risk analizi gerçekleştirilmiştir.

Özet (Çeviri)

Natural disasters cause some technological accidents as well as material and moral damages. Technological accidents triggered by natural disasters are called Natech accidents. These accidents that occur as a result of natural disasters also have a feature that increases the negative effects of disasters. In our country, two Natech accidents were recorded as a result of two major earthquakes centered in Kahramanmaraş on February 6, 2023. The first was the fire in the İskenderun marina. Many negativities were encountered due to the fire and long efforts were made to extinguish it. The second was an underground gas explosion and fire in a village in Hatay province. For this reason, gas flow to many districts was stopped. These situations show that the higher the disaster risk in a region, the higher the Natech accident risk. Especially the Organized Industrial Zone (OIZ) carries a significant risk in terms of Natech accidents. In this study, an application was carried out regarding Natech accidents in Organized Industrial Zones. Gaziantep, which has the largest Organized Industrial Zone area in Turkey, was selected as the application province. The Organized Industrial Zone in this province is divided into five separate regions and the sixth region is currently under construction. Gaziantep is a province that was affected by the recent earthquake disaster in Turkey and is at high risk of encountering another disaster. In addition, the Organized Industrial Zone is located close to the fault line. This creates a triggering situation for Natech accidents that will occur in the Organized Industrial Zone. Each type of disaster can cause different Natech accidents. Within the scope of this study, the disaster history of the application province was also taken into consideration and the relevant disaster type was determined as earthquake. In this context, an problem was addressed covering which sectors would be most affected by Natech accidents that would occur in the Organized Industrial Zone in the event of a disaster in Gaziantep, which Natech accidents could occur and the precautions to be taken to prevent these accidents. Within the scope of this thesis, the Natech criteria were evaluated using the Pythagorean Fuzzy AHP method, and“Release of Hazardous Substances and Flammables”was identified as the criterion with the highest risk of causing a Natech accident. Then, the sectors were ranked according to their Natech accident risk using the Pythagorean Fuzzy TOPSIS method, with the“Chemical”sector being the riskiest sector. Possible Natech accidents in the chemical sector were evaluated using the Pythagorean Fuzzy AHP, Neutrosophic AHP, and FUCOM methods, and the top three were determined to be“Fire,”“Explosion,”and“Toxic Substance Release.”Finally, a risk analysis was conducted using the FMEA method.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    905931

    Volkanik aktivitelerin tetiklediği natech kazalarının risk değerlendirmesi

    Risk assessment of natech accidents triggered by volcanic activities

    BURCU YALÇIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGazi Üniversitesi

    Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKAN GÜRÜN

  2. Tez No

    913988

    Natech kazalarının risk yönetimi açısından incelenmesi

    Investigation of Natech accidents in terms of riskmanagement

    TOLGA UÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    Kazalarİstanbul Teknik Üniversitesi

    Afet ve Acil Durum Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİDEM SALOĞLU DERTLİ

  3. Tez No

    826649

    Doğal afetlerin endüstriyel tesislere etkisinin değerlendirilmesi ve uluslararası standartlara göre yapıların tasarım kriterlerinin belirlenmesi

    Evaluation of the effect of natural disasters on industrial facilities and determining the design criteria of structures according to international standards

    SERDAR DOĞANGÜNEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Deprem MühendisliğiGebze Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BÜLENT AKBAŞ

  4. Tez No

    767833

    Doğal afetlerin tetiklediği teknolojik kazaların risk analizi

    Risk analysis of technological accidents triggered by natural disasters

    MERYEM MERVE KURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    KazalarGazi Üniversitesi

    Kazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SALİHA ÇETİNYOKUŞ

  5. Tez No

    11906

    Translation in language teaching language-teaching methods and translantion

    Başlık çevirisi yok

    RAZİEH NATEGH

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    1990

    İngiliz Dili ve EdebiyatıAnkara Üniversitesi

    Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

Geri Dön