Farklı dozlarda uygulanan etil metan sülfonatın biberde (capsicum annuum L.) bitki gelişimi, bazı fizyolojik parametreler ve phytophthora capsici üzerine etkileri
Effects of ethyl methane sulfonate applicated at different doses on plant development, some physiological parameters and phytophthora capsici in pepper (capsicum annuum L.)
- Tez No: 955012
- Danışmanlar: DOÇ. DR. VEDAT PİRİNÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sebze Yetiştirme ve Islahı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 304
Özet
Bu çalışmada Kandil, Üçburun biber çeşitleri ve Çermik biberi olarak bilinen yerel bir genotipte Etil Metan Sülfonat (EMS) kullanılarak mutasyon oluşturulup, verimli, kaliteli ümitvar hatların elde edilmesiyle biberde görülen kök boğazı yanıklığı (Phytophthora capsisi) hastalığına dayanıklı belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla biber tohumları kimyasal mutagen kaynağı EMS ile %0,1, %0,2, %0,3, %0,4, %0,5, %0,75 ve %1,0 dozlarında kimyasala maruz bırakılmıştır. Çalışma M1 ve M2 dönemlerini kapsayıp (2023 2024 yılları); M1 generasyonu döneminde tohumlarda çimlendirme çalışmaları, fide döneminde ''Etkili Mutasyon Dozunu'' belirleme çalışmaları ve araziye fidelerin dikimi gerçekleştirilmiştir. M2 generasyonu döneminde ise bir önceki yıl toplu seleksiyon yöntemi ile alınan biber tohumları ekilmiştir. M2 generasyonunda sera ortamında saksılardaki fidelere kök çürüklüğü hastalığı bulaştırılmış ve nekroz boyları (cm) ölçülmüştür. Arazide ise fidelerin dikimleri yapılmış ve sezon sonunda teksel seleksiyon yöntemi ile seçilen hatlardan tohumlar alınmıştır. M1 ve M2 generasyonundaki morfolojik karakterizasyonlar, Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerinin Korunması Birliği (UPOV) ve Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü (TTSM) biber tanımlama kriterlerine göre yapılmıştır. Mutasyon ıslahı çalışmalarında seçilimlerin yapıldığı M2 generasyonunda hasat parametresi incelendiğinde; Üçburun biber çeşidine ait hatlarda en yüksek toplam verim %0,3+9 saat uygulamasında; en az verim ise geri kalan tüm uygulamalarda tespit edilmiştir. Çermik genotipine ait hatlarda ise en fazla verim %0,4+6 saat uygulamasında; en düşük verim ise %1,0+6 ve %1,0+9 saat uygulamalarında tespit edilmiştir. Kandil biber çeşidine ait hatlarda ise en fazla verim %0,2+9 saat uygulamasında (20.253,10 g); en düşük verim ise %0,3+9 (6.816,90 g) ve %0,75+9 saat (8.399,40 g) uygulamalarında tespit edilmiştir. Elde edilen verilere göre kimyasal mutagen kullanımı ile artan dozlarda ve artan sürelerde mutagenlerin kullanımı ile bitki tohumlarında çimlenme oranlarının azaldığı, bitki boylarında kısalmaların yaşandığı, yapraklardaki prolin miktarı, SOD ve CAT gibi enzim miktarlarının artan dozlara bağlı olarak arttığı tespit edilmiştir. Çalışma sonunda elde edilen tüm parametrelerin istatistik sonuçlarına göre üç biber çeşit/genotipinden elde edilen en verimli hatlar belirlenmiştir. Üçburun çeşidine en verimli hatlar %0,3+9 saat, %0,2+9 saat ve %0,4+6 saat uygulamalarından; Çermik genotipinde en verimli hatlar, %0,4+6 saat, %0,1+9 saat ve %0,2+9 saat uygulamalarından; Kandil çeşidinde en verimli hatlar, %0,2+6 saat uygulamasından ve %0,1+9 saat uygulamasında tespit edilmiştir. Sonuç olarak bitki ıslahında yeni çeşitlerin elde edilmesinde, kimyasal mutagenlerin kullanımı ile biberlerde varyasyonların elde edilebilmesi mümkün görünmektedir. Elde edilen sonuçlar birlikte değerlendirildiğinde; pazar değeri yüksek, albenisi olan ve hastalığa dayanıklı çeşitlerin seçimi yapılarak yeni hatların elde edildiği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, Kandil, Üçburun pepper varieties, and a local genotype known as Çermik pepper were mutated. This was done by using Ethyl Methane Sulfonate (EMS). The aim was to determine the resistance to root collar blight (Phytophthora capsisi) disease in pepper. This was done by obtaining productive, high quality, promising lines. To this end, the pepper seeds were exposed to the chemical mutagen EMS at doses of 0.1%, 0.2%, 0.3%, 0.4%, 0.5%, 0.75%, and 1.0%. The study covered the M1 and M2 periods (2023–2024). In the M1 generation period, germination studies were carried out on the seeds. Studies were also carried out to determine the effective mutation dose in the seedling period, as well as the planting of seedlings in the field. In the M2 generation period, pepper seeds were planted using the mass selection method from the previous year. The seedlings in pots were infected with root rot disease in a greenhouse environment, and the necrosis length (cm) was measured. The planting of seedlings in the field took place, and at the end of the season, seeds were collected from the lines that had been selected using the single selection method. Morphological characterizations of the M1 and M2 generations were performed according to the identification criteria of the International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV) and the Central Directorate of Seed Registration and Certification (TTSM). When the harvest parameter was examined in the M2 generation, for which selections were made in mutation breeding studies, the highest total yield was found in the 0.3+9 hour treatment. The lowest yield was found in all other treatments in the lines belonging to the Üçburun pepper variety. In lines belonging to the Çermik genotype, the highest yield was determined by the 0.4% + 6-hour application, and the lowest yield was determined by the 1.0% + 6-hour and 1.0% + 9-hour applications. In lines belonging to the Kandil pepper variety, the highest yield was determined in the 0.2% + 9 hours treatment (20,253.10 g), and the lowest yield was determined in the 0.3% + 9 hours (6,816.90 g) and 0.75% + 9 hours (8,399.40 g) treatments. According to the obtained data, the use of chemical mutagens at increasing doses and for increasing periods of time decreased the germination rates of plant seeds and shortened plant height. The amount of proline in the leaves and the amount of enzymes such as SOD and CAT increased with increasing doses. According to the statistical results of all parameters obtained at the end of the study, the most productive lines from the three pepper varieties/genotypes were identified. The most productive lines of the Üçburun variety were obtained from the 0.3+9 hours, 0.2+9 hours, and 0.4+6 hours treatments. The most productive lines of the Çermik genotype were obtained from the 0.4+6 hours, 0.1+9 hours, and 0.2+9 hours treatments. The most productive lines of the Kandil variety were obtained from the 0.2+6 hours and 0.1+9 hours treatments. As a result, it seems possible to obtain variations in peppers through the use of chemical mutagens to develop new plant varieties. When the results are evaluated, it is thought that new lines are obtained by selecting varieties with high market value that are attractive and disease-resistant.
Benzer Tezler
- Aspir'de ems'nin (etil metan sülfonat) farklı dozlarının m1 ve m2 bitkileri üzerindeki etkileri
Effects of different doses of ems (ethyl methane sulfonate) on M1 and M2 plants in aspir
PELŞİN YEKTA SOLAK
- Patateste Rhizoctonia solani'ye karşı gama ışını ve kimyasal mutajen uygulamasının (etil metil sülfonat) etkinliğinin belirlenmesi
Determination of gamma rays and chemical mutagen (ethyl methane sulfonate) efficiency against Rhizoctonia solani in potato
ASLI KARA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ZiraatSüleyman Demirel ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞERİFE EVRİM ARICI
- Ethyl methanesulfonate uygulanan kırmızı mercimek çeşitlerinde imazamox herbisitine toleransının belirlenmesi
Determination of tolerance to imazamox herbicide in red lentil varieties treated with ethyl methanesulfonate
ENGİN YÜCEL
Doktora
Türkçe
2022
ZiraatHarran ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERTUĞRUL GÜLDÜR
- Yeni sentezlenen indol türevlerinin antioksidan kapasitelerinin belirlenmesi ve insan karaciğer kanser hücrelerine etkilerinin araştırılması
Determination of antioxidant capacities of newly synthesized indole derivatives and investigation of their effects on human liver cancer cells
ABDUSSAMET KAYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
BiyokimyaVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN KONUŞ
- Klorprifos-etil'in cyprinus carpio (l.1758)'da total oksidan/total antioksidan seviyelerine etkisinin araştırılması
Investigation of the effects of chlorpyrifos-ethyl on total oxidant/total antioxidant status in cyprinus carpio (l. 1758)
ERCAN AYATA