Tarla koşullarında buğday genotiplerinin (triticum aestivum L.)kuraklığa tolerans yönünden karşılaştırılması
Evaluation of wheat (triticum aestivum L.) genotypes for drought tolerance under fi̇eld conditions
- Tez No: 955347
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMET BAŞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Buğday, Kuraklık Stresi, Genotip, Verim Özellikleri, Kalite, Tarla Denemesi, Wheat, Drought Stress, Genotype, Yield Traits, Quality, Field Experiment
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 92
Özet
Bu çalışma, tarla koşullarında oluşturulan farklı kuraklık düzeylerinin ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinin kuraklığa tolerans kapasitlerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tekirdağ İli Süleymanpaşa ilçesinde yürütülen araştırmada, 11 farklı özelliklere sahip ekmeklik buğday genotipi 6 kuraklık uygulamasına tabi tutulmuştur. Kuraklık uygulamaları, bitkinin farklı gelişme evrelerine (sapa kalkma, başaklanma, çiçeklenme ve tane dolum) göre planlanmıştır. Denemede, verim ve kaliteyle ilgili başlıca tarımsal özellikler olan bitki boyu, başak uzunluğu, başakta başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başak başına tane ağırlığı, bin tane ağırlığı, protein oranı, gluten ve sedimantasyon değerleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; kuraklık uygulamaları genotiplerin incelenen özellikleri üzerinde önemli farklılıklara neden olmuştur. En yüksek verim değerleri Falado, 18 ST 591 ve NKÜ Zirve genotiplerinde tespit edilmiştir. Başaklanma-olgunlaşma dönemini kapsayan uzun süreli kuraklık uygulamasında gözlenen en büyük düşüşle tane verimi kaybı %49,86 olarak belirlenmiştir. Kuraklık, aynı zamanda bin tane ağırlığı ve başakta tane sayısı gibi bileşenleri de olumsuz yönde etkilemiştir. Kalite özellikleri incelendiğinde, gluten ve sedimantasyon gibi parametrelerin genotip ve stres düzeylerine bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir. Genel olarak, erken dönemde uygulanan kuraklık, bitkilerin gelişimini sınırlasa da bazı genotiplerin bu stres koşullarına karşı daha yüksek tolerans gösterdiği anlaşılmıştır. Bu araştırma, iklim değişikliğinin tarım üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yönelik olarak, kuraklığa dayanıklı buğday genotiplerinin seçimi ve geliştirilmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study was conducted to determine the effects of different drought levels, created under field conditions, on the drought tolerance of bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes. The research was carried out in the Süleymanpaşa district of Tekirdağ province and involved 11 different genotypes subjected to six distinct drought treatments. These treatments were planned according to different growth stages of the plant, including stem elongation, heading, flowering, and grain filling. The main agronomic and quality-related traits evaluated in the experiment included plant height, spike length, number of spikelets per spike, number of grains per spike, grain weight per spike, thousand grain weight, protein content, gluten, and sedimentation values. The results showed that drought treatments caused significant differences among genotypes. The highest yield values were recorded in the Falado, 18 ST 591, and NKÜ Zirve genotypes. The most considerable decrease in grain yield (49.86%) was observed under prolonged drought stress applied during the heading to maturity stage. Drought also negatively affected thousand grain weight and the number of grains per spike. In terms of quality parameters, it was found that traits such as gluten and sedimentation varied depending on genotype and stress level. Overall, although early-stage drought limited plant development, some genotypes demonstrated higher tolerance to these stress conditions. This research aims to contribute to the selection and development of drought-tolerant wheat genotypes as part of efforts to mitigate the negative impacts of climate change on agriculture.
Benzer Tezler
- Bazı ekmeklik buğday (Titicum aestivum L.) genotiplerinde morfolojik ve fizyolojik özeliklerin tam ve kısıtlı su koşullarında incelenmesi
Investigation of morphological and physiological characteristics of some bread wheat (Titicum aestivum L.) genotypes under full and restricted water conditions
RECEP ZENGİN
- Ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) genotiplerinde kurağa dayanıklılığın karakterizasyonu ve kalite ile ilişkileri
Characterization of drought resistance and its relations with quality in bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes
İRFAN ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2011
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAYIHAN Z. KORKUT
- Van gölü havzasında yetiştirilen yerel ekmeklik buğday çeşitlerinden seçilen hatlarda (Triticum aestivum L.) kurağa dayanımlarının değerlendirilmesi
Determination of drought resistance in lines selected from bread wheat landraces (Triticum aestivum L.) grown in the Van lake basin
BURAK ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2023
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÜLKER
DOÇ. DR. HARUN BEKTAŞ
- Selenyum uygulamalarının farklı buğday (Triticum aestivum L., Triticum durum Desf.) genotipleri üzerine etkisi ve selenyumun kuraklık stresine karşı koruyucu rolünün belirlenmesi
The effect of selenium treatments on different wheat genotypes (Triticum aestivum L., triticum durum Desf.) and determination of selenium's protective role againist drought stress
SULTAN KÖŞKEROĞLU
Doktora
Türkçe
2013
BiyolojiMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM YOKAŞ
- Farklı buğday çeşitlerinin kurak ve sıcak koşullarda ıslah kriteri olarak kullanılabilecek erken dönem fide özellikleri yönünden irdelenmesi
Evaluation of early seedling traits of different wheat cultivars for breeding criteria in drought and heat environments
İREM TOPTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELALEDDİN BARUTÇULAR