Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde üstbilişsel beceriler, çalışma belleği, zihin kuramı ve psikolojik sağlamlığın tedavi ile ilişkisi
The relationship of meta-cognitive skills, working memory, theory of mind and psychological resilience with treatment in children and adolescents diagnosed with attention deficit/hyperactivity disorder
- Tez No: 955533
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ EVREN TUFAN
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: çalışma belleği, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, üst bilişsel beceriler, psikolojik dayanıklılık, stresle başa çıkma becerileri, yeme davranışı, zihin kuramı, working memory, attention deficit hyperactivity disorder, metacognitive skills, psychological resilience, stress coping skills, eating behavior, theory of mind
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Psikiyatrisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 167
Özet
Amaç: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olgularında belirtilerin ilaçla yönetiminde ilaç tatili halen uygulanabilen ancak kanıta dayalı temeli kısıtlı bir yaklaşımdır. Çalışmamızın amacı Kasım 2023- Aralık 2024 tarihleri arasında kliniğimizde Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı ile takip edilen ve ilaç tedavisi başlanan Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olgularının tedavi öncesi, sonrası ve ilaçlarına ara veren olgularda ilaç tatili sonrası üst bilişsel becerileri, çalışma belleği, zihin kuramları, stresle başa çıkma becerileri ve psikolojik dayanıklılıklarının değerlendirilmesidir. İkincil hedef olarak 12 yaş ve üzeri ergen Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olgularında tedavi öncesi ve sonrası yeme davranışı değerlendirilmiştir. Yöntem: Katılımcılara tedavi öncesi, en az 8 hafta tedavi sonrası ve ilacına ara verenlerde en az 2 hafta ara sonrası sosyodemografik form, Okul çağı çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi (K- SADS-PL), Klinik Global İzlem Ölçeği (KGİ), Üstbiliş Ölçeği- Çocuk ve Ergen Formu (ÜBÖ-ÇE), Sözel Olmayan İpuçlarını Algılama Becerileri Testi (SOİAB), Gaf Tanıma (Faux-Pas) Testi- Çocuk Formu (GTT-Ç),Sayı Dizisi Öğrenme Testi (SDÖT), Çocuk ve Genç Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (ÇGPSÖ-12), Hollanda Yeme Davranışı Anketi (HYDA), Çocuk ve Ergenler İçin Stresle Başa Çıkma Ölçeği (ÇESBÖ) ve Çocuk ve Ergenlerde Davranım Bozuklukları İçin DSM -IV'e Dayalı Tarama ve Değerlendirme Ölçeği (ÇEDBTDÖ) uygulanmıştır. Analizlerde Wilcoxon işaretli sıralar ve Friedman non-parametrik varyans analizi kullanılmış ve p 0.05 olarak alınmıştır (çift yönlü). Bulgular: Çalışmaya 11.0 ± 2.6 yaşında DEHB tanılı (% 75.0 Bileşik, % 25.0 Dikkat eksikliği önde gelen) 56 olgu (% 76.8 erkek) dahil edilmiştir. Tedavi sonrası 32, ilaç tatili sonrası 12 olgu değerlendirilebilmiştir. Tedavi sonrası KGİ belirti şiddetinin tedavi öncesine göre anlamlı derecede azaldığı ve ilaç tatili sonrası belirti şiddetinin tedavi sonrası şiddete benzer olduğu görülmüştür. Ebeveyn bildirimleri tedavi sonrası ve ilaç tatili sonrası hiperaktivite/ dürtüsellik belirtilerinin tedavi öncesine göre anlamlı derecede düşük ve benzer olduğunu desteklemektedir. Tedavi sonrası GTT-Ç doğru yanıtları anlamlı derecede artmış ve ilaç tatili sonrası ile benzer bulunmuştur. Diğer testlerde tedavi öncesi, sonrası ve ilaç tatili sonrası performans anlamlı fark göstermemektedir. Sonuç: Bulgularımız ilaç tedavisinin klinisyen tarafından değerlendirilen DEHB belirtilerinin ve ebeveynlerce değerlendirilen hiperaktivite/ dürtüsellik semptomlarının şiddetini azalttığını, zihin kuramı performansını artırabileceğini ve bu etkinin iki haftalık ilaç tatili sonrası devam edebileceğini düşündürmektedir. DEHB tanılı çocuklarda ilaca daha uzun süre verilen araların etkileri ek çalışmalarla değerlendirilmelidir.
Özet (Çeviri)
Aims: Medication interruption is an approach that can still be applied in the management of symptoms in patients with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) but has limited evidence-based basis. The aim of our study was to evaluate metacognitive skills, working memory, theories of mind, coping skills with stress and psychological resilience of attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) patients who were followed up in our clinic between November 2023 and December 2024 with a diagnosis of attention deficit and hyperactivity disorder (ADHD) and who were started on medication before and after treatment and after medication holiday in patients who interrupted their medication. As a secondary objective, eating behavior was evaluated before and after treatment in adolescent attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) patients aged 12 years and older. Methods: Participants were administered a sociodemographic form before treatment, at least 8 weeks after treatment and at least 2 weeks after treatment in those who discontinued their medication, Affective Disorders and Schizophrenia Interview Schedule for School Age Children (K-SADS-PL), Clinical Global Monitoring Scale (CGI), Metacognition Scale - Child and Adolescent Form (UBS-CE), Nonverbal Cues Detection Skills Test (NCCS), The Faux-Pass Test - Child Form (GTT-C), Numerical Sequence Learning Test (SDLT), Child and Adolescent Psychological Resilience Scale (ÇGPSÖ-12), Dutch Eating Behavior Questionnaire (HYDA), Stress Coping Scale for Children and Adolescents (ÇESBÖ) and DSM-IV Based Screening and Assessment Scale for Conduct Disorders in Children and Adolescents (ÇEDBTDÖ) were administered. Wilcoxon signed-rank and Friedman non-parametric analysis of variance were used in the analyses and p was taken as 0.05 (two-way). Results: The study included 56 patients (76.8% male) with ADHD (75.0% Compound, 25.0% Attention deficit predominant) aged 11.0 ± 2.6 years. Thirty-two patients could be evaluated after treatment and 12 patients after drug withdrawal. It was observed that post-treatment symptom severity of ASD decreased significantly compared to pretreatment and symptom severity after medication holiday was similar to post-treatment severity. Parental reports supported that hyperactivity/impulsivity symptoms were significantly lower and similar after treatment and after medication holiday compared to pretreatment. Post-treatment GTT-C correct responses increased significantly and were similar to those after the drug holiday. In other tests, performance before, after and after the drug holiday did not show a significant difference. Conclusion: Our findings suggest that medication reduces the severity of clinician-assessed ADHD symptoms and parent-assessed hyperactivity/impulsivity symptoms, may improve ToM performance, and that this effect may persist after a two-week medication break. The effects of longer medication breaks in children with ADHD should be evaluated in additional studies.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde sosyal anksiyete ve aleksitimi
Social anxiety and alexithymia in children and adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
GİZEM BİÇEN
- Dikkat eksikliği/ hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde yürütücü işlevlerin ve uyku alışkanlıklarının tedaviyle olan ilişkisi
The relationship of executive functions and sleep habits with adhd treatment in children and adolescents diagnosed with attention deficit and hyperactivity disorder
GÜLER GÖL ÖZCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUSUF ÖZTÜRK
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde erken dönem uyum bozucu şemaların değerlendirilmesi
Evaluation of early maladaptive schemas in children and adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
VOLKAN ALKİŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriMersin ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLEN GÜLER AKSU
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde periferik sitokin düzeyleri
Peripheral cytokine levels in children and adolescents diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder
BETÜL AKBAŞ İLERİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriNecmettin Erbakan ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN BİLGİÇ
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuk ve ergenlerde uyku ile DHA, EPA, fosfatidilserin düzeylerinin ilişkisinin incelenmesi
The relationship between sleep and DHA, EPA, phosphatidylserine levels in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder
MERVE YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
PsikiyatriManisa Celal Bayar ÜniversitesiÇocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZNUR BİLAÇ