Türkiye'de mekânsal planlama ve uygulama süreci: Kars örneği
Spatial planning and implementation process in Türkiye: Kars example
- Tez No: 956059
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEÇİL GÜL MEYDAN YILDIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yozgat Bozok Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Ana Bilim Dalı (Disiplinlerarası)
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 260
Özet
“Türkiye'de Mekânsal Planlama ve Uygulama Süreci: Kars Örneği”başlıklı bu çalışmada örnek alan olarak seçilen Kars kent merkezinin mekânsal gelişim süreci saha araştırması, imar planları ve hava görüntüleri üzerinden incelenmektedir. Mekânsal gelişim, yalnızca kentleşme süreciyle sınırlı olmayıp, kırsal kalkınma, bölgesel planlama ve sosyoekonomik dönüşüm gibi çok boyutlu süreçleri kapsamaktadır. Demografik değişimler, göç hareketleri, sanayileşme ve ekonomik yapılanmadaki dönüşümler mekânsal gelişim dinamiklerinin temel unsurlarıdır. Bu kapsamda, mekânsal gelişim kalkınma planları, sektörel politikalar ve sürdürülebilirlik gibi amaçlar doğrultusunda şekillenmektedir. Çalışmada Türkiye'de Cumhuriyet'in ilanından günümüze uzanan mekânsal planlama süreci i) 1923–1960 (Ankara'nın imarı ve modernleşme süreci), ii) 1960–1980 (planlı kalkınma dönemi), iii) 1980–2000 (modernleşme denemeleri ve piyasa yönelimli gelişme) ve iv) 2000 sonrası (afet uygulamaları ve rant yönelimli gelişme) olmak üzere dört dönemde incelenmiştir. Türkiye'deki mekânsal planlama sisteminin kurumsal yapısı, plan türleri, planlar arası ilişkiler, temel planlama ilkeleri (genellik, açıklık, kamu yararı, sürdürülebilir kalkınma, zorunluluk, kademeli birlik, esneklik, süreklilik, bütüncüllük, bilimsellik ve katılım) ve plan yapım süreci aşamaları irdelenmiştir. Örnek alan olarak seçilen Kars kentinin mekânsal gelişim süreci saha araştırmasıyla yerinde gözlem ve incelemeler yapılarak analiz edilmiştir. Bu süreçte Netcad, ArcMap ve Photoshop kullanılarak arazi kullanımındaki dönüşümler haritalama yöntemiyle sayısallaştırılmıştır. Kent makroformunun değişim ve dönüşüm süreci imar planları ve hava fotoğrafları üzerinden karşılaştırmalı olarak ortaya konmuştur. Elde edilen bulgular, planlama süreçlerinde temel ilkelere yeterince uyulmadığını; özellikle 2000 sonrası uygulamalar ile plan kararları arasında belirgin uyumsuzluklar olduğunu ortaya koymaktadır. Kars özelinde yapılan analizler, küçük ölçekli kentlerde planlama ilkelerinin sahaya yansımasında karşılaşılan yapısal sorunlara yönelik eleştirel bir değerlendirme sunmakta ve mekânsal dönüşüm dinamiklerini somut örneklerle gözler önüne sermektedir.
Özet (Çeviri)
In this study titled“Spatial Planning and Implementation Process in Turkey: The Case of Kars,”the spatial development process of the city center of Kars is analyzed through field research, zoning plans, and aerial images. Spatial development is not limited solely to urbanization but encompasses multidimensional processes such as rural development, regional planning, and socioeconomic transformation. Demographic changes, migration movements, industrialization, and transformations in economic structures constitute the core dynamics of spatial development. In this context, spatial development is shaped by development plans, sectoral policies, and sustainability objectives.The study examines Turkey's spatial planning process from the establishment of the Republic to the present in four distinct periods: i) 1923–1960 (urban planning and modernization of Ankara), ii) 1960–1980 (planned development), iii) 1980–2000 (modernization attempts and market- oriented growth), and iv) post-2000 period (disaster-related applications and rent-oriented development). The institutional structure of Turkey's spatial planning system, types of plans, interrelations between plans, fundamental planning principles (generality, clarity, public benefit, sustainable development, necessity, hierarchical consistency, flexibility, continuity, comprehensiveness, scientificity, and participation), and the phases of the planning process are thoroughly examined.The spatial development process of the selected case study area, Kars city, was analyzed through on-site observations and examinations using field research. Netcad, ArcMap, and Photoshop were employed to digitize transformations in land use through mapping techniques. Changes and transformations in the urban macroform were comparatively analyzed using zoning plans and aerial photographs. Findings indicate insufficient adherence to fundamental planning principles, highlighting significant discrepancies between implementation and plan decisions, particularly after 2000. The analyses specific to Kars provide a critical evaluation of structural problems encountered in applying planning principles in small-scale cities and illustrate spatial transformation dynamics with concrete examples.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki turizm gelişme alanlarında mekânsal planlama: Bodrum yarımadası turizm merkezleri örneği
In tourism development areas in Turkey spatial planning: The case of Bodrum peninsula tourism centers
ESRA SALT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TurizmMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA ÜNSAL
- Mekansal planlamada uygulama aracı olarak kültürel haritalama: Uşak kenti örneği
Cultural mapping as a tool of spatial planning: Case study of the city of Uşak
AYŞENUR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge PlanlamaSüleyman Demirel ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞİRİN GÜLCEN EREN
- Stratejik mekansal planlama ve düzenleyici geleneksel planlamanın katılım, eylem projeleri ve esneklik boyutlarında incelenmesi - Bursa ili örneği
Examination of strategic spatial planning and regulatory traditional planning in terms of participation, action project and flexibility – Bursa province case
SERPİL ŞİMŞEK DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI
- Re-thinking the cities in the digital era: An urban living lab concept
Dijital çağda kentleri yeniden düşünmek: Kentsel yaşam laboratuvarı konsepti
ÖZGE ÇELİK YILMAZ
Doktora
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZHAN ERTEKİN
- Türkiye için yapı bilgi modelleri hazırlık göstergesinin ölçülmesi: Mekansal verilerin rolü
Measuring building information modelling readiness index for Turkey: The role of spatial information
CEM KUMOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HANDE DEMİREL