Geri Dön

Çocukluk çağı olumsuz yaşam deneyimlerinin depresyonu olan hastalarda; inflamatuar belirteçler, oksidatif stres belirteçleri ve bilişsel işlevler açısından karşılaştırılması

Comparison of childhood adverse experiences in patients with depression in terms of inflammatory markers, oxidative stress markers and cognitive functions

PDF İndir

  1. Tez No: 957217
  2. Yazar: BATUHAN KADİR DOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MAKBULE ÇİĞDEM AYDEMİR
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Psikiyatri, Psychiatry
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 97

Özet

Çocukluk Çağı Olumsuz Yaşam Deneyimlerinin Depresyonu Olan Hastalarda; İnflamatuar Belirteçler, Oksidatif Stres Belirteçleri ve Bilişsel İşlevler Açısından Karşılaştırılması Amaç: Major Depresif Bozukluk (MDB), dünya çapında yüksek yaygınlığa ve ciddi işlevsellik kaybına neden olan bir psikiyatrik bozukluktur. Çocukluk çağı olumsuz yaşam deneyimleri (ÇOYD) (Adverse Childhood Experiences), MDB gelişiminde önemli bir risk faktörü olarak tanımlanmakta ve hastalığın semptom şiddeti, nüks eğilimi ve tedavi yanıtında dirençle ilişkilendirilmektedir. MDB; dikkat, yürütücü işlevler, işlem hızı ve bellek gibi bilişsel alanlarda bozulmalarla birlikte, bilişsel esneklik ve duygu düzenleme süreçlerinde de bozukluklarla seyretmektedir. Ayrıca son yıllarda yapılan araştırmalar, MDB'nin patofizyolojisinde inflamasyon ve oksidatif stresin belirleyici rol oynayabileceğini ortaya koymuştur. Bu çalışmanın temel amacı, MDB tanısı almış bireylerde ÇOYD varlığının depresyon semptom şiddeti, bilişsel işlevler, oksidatif stres ve inflamatuar belirteçlerle ilişkisini incelemektir. Bilişsel esneklik ve duygu düzenleme süreçleri de değerlendirilecektir. Klinik tanının DSM-5'e göre belirlendiği, biyobelirteçleri etkileyebilecek ek faktörlerin sınırlandırılmaya çalışıldığı, sağlıklı bireylerin de yer aldığı karşılaştırmalı bu çalışmayla literatüre çok boyutlu bir değerlendirme sunulması hedeflenmektedir. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya 26 MDB tanılı çocukluk ÇOYD pozitif vaka, 24 MDB'li ÇOYD negatif vaka olmak üzere 50 vaka ve 26 sağlıklı gönüllü olmak üzere toplam 76 katılımcı ve 3 grup dahil edilmiştir. Tanılar DSM-5 kriterlerine uygun olarak klinik olarak tanımlanmış; depresif belirti düzeyi Beck Depresyon Ölçeği, ÇOYD Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği (Childhood Trauma Questionnaire) (CTQ) ile, bilişsel işlevler Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MoCA), Bilişsel Esneklik Envanteri (BEE) ve Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (DDGÖ) ile değerlendirilmiştir. Katılımcılardan, inflamatuar belirteçler (IL-1beta, IL6), oksidan/antioksidan durum (XO, SOD, GPx, CAT, NO, MDA) ve lenfosit fonksiyon (ADA, DPP-4) analizleri için mümkün olan en optimal koşullarda kan örnekleri alınmıştır. Bulgular: MDB'li vaka grubunda sağlıklı gönüllülere göre; IL-1beta ve Il-6 serum düzeyi depresif belirti şiddeti kontrol edildikten sonra da XO düzeyi, istatistiksel olarak anlamlı yüksek saptanmıştır. BDÖ puanı ile hem toplam CTQ puanı hem de duygusal istismar alt ölçek puanı arasında anlamlı pozitif korelasyon saptanmıştır. Ayrıca her iki MDB vaka grubunun da sağlıklılara göre; duygu düzenleme güçlüğü puanlarının anlamlı fazla ve bilişsel esneklik puanlarının anlamlı olarak daha az olduğu saptanmıştır. Depresif belirti şiddeti arttıkça (BDÖ puanı arttıkça); travma pozitif MDB grubunda anlamlı olarak bilişsel esnekliğin azaldığı ve duygu düzenleme güçlüğünün arttığı, travma negatif MDB grubunda ise duygu düzenleme güçlüğü arttığı ancak bilişsel esnekliğin istatistiksel olarak değişmediği saptanmıştır. Ayrıca hiçbir katılımcı MoCA'da kesme değerin altında olmasa da her üç grup arasında anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Son olarak MDB tanısı olan her iki vaka grubu arasında sitokin, oksidan-antioksidan, lenfosit fonksiyonu belirteçleri ile duygu düzenleme güçlüğü ve bilişsel esneklik arasında anlamlı fark bulunmamıştır. Sonuç: MDB, inflamatuar süreçler, oksidatif stres değişiklikleri ve bilişsel işlevlerde çeşitli alanlardaki bozukluklarla ilişkili kompleks bir bozukluktur. ÇOYD, MDB'de depresif semptom şiddeti ve bilişsel işlevlerde çeşitli bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Bulgular, MDB'nin biyopsikososyal etkenlerle şekillenen çok boyutlu doğasını desteklemektedir. Ancak hem neden-sonuç ilişkisinin kurulabilmesi hem de özellikle ÇOYD'in inflamatuar, oksidatif süreçler, bilişsel işlevlerde bozukluklarla ilişkisinin değerlendirilmesi için boylamsal çalışmalara ihtiyaç vardır.

Özet (Çeviri)

Comparison of Childhood Adverse Experiences in Patients with Depression in Terms of Inflammatory Markers, Oxidative Stress Markers, and Cognitive Functions Aim: Major Depressive Disorder (MDD) is a psychiatric condition with high global prevalence and is a leading cause of significant functional impairment. Adverse Childhood Experiences (ACEs) are recognized as a major risk factor in the development of MDD and have been associated with greater symptom severity, increased risk of relapse, and treatment resistance. MDD is characterized by impairments in cognitive domains such as attention, executive functions, processing speed, and memory, along with disturbances in cognitive flexibility and emotion regulation processes. Recent studies have also highlighted the potential role of inflammation and oxidative stress in the pathophysiology of MDD. The primary aim of this study is to investigate the association between the presence of ACEs and depressive symptom severity, cognitive functioning, oxidative stress, and inflammatory markers in individuals diagnosed with MDD. Cognitive flexibility and emotion regulation processes will also be assessed. This comparative study, which includes healthy individuals, is designed to provide a multidimensional contribution to the literature by ensuring that clinical diagnoses are established based on DSM-5 criteria and by attempting to control for additional factors that may influence biomarkers. Materials and Methods: A total of 76 participants were included in the study, comprising three groups: 26 patients diagnosed with MDD and ACE positive, 24 patients diagnosed with MDD without a ACE, and 26 healthy participants. The diagnoses were clinically defined in accordance with DSM-5 criteria; The severity of depression was assessed with the Beck Depression Inventor (BDI); ACE were measured using the Childhood Trauma Questionnaire (CTQ); cognitive functioning was evaluated using the Montreal Cognitive Assessment (MoCA), the Cognitive Flexibility Inventory (CFI), and the Difficulties in Emotion Regulation Scale (DERS). Blood samples were collected from participants under optimal conditions for the analysis of inflammatory markers (IL-1beta, IL6), oxidative/antioxidant status (XO, SOD, GPx, CAT, NO, MDA), and lymphocyte function (ADA, DPP-4). Results: Compared to healthy participants, serum levels of IL-1β and IL-6 were found to be statistically significantly higher in the MDD group, while xanthine oxidase (XO) levels were also found to be statistically significantly elevated after controlling for the severity of depressive symptoms. A significant positive correlation was found between CTQ scores and BDI scores, particularly in relation to the CTQ total score and the emotional abuse subscale. Both MDD subgroups (with and without childhood trauma) showed significantly higher levels of emotion regulation difficulties scores and lower levels of cognitive flexibility scores compared to healthy participants. As depressive symptom severity increased (higher BDI scores), cognitive flexibility significantly decreased and emotion regulation difficulties increased in the trauma-positive MDD group. In contrast, while emotion regulation difficulties also increased in the trauma-negative MDD group, no statistically significant change was observed in cognitive flexibility levels.. Although none of the participants scored below the MoCA cutoff value, significant differences were observed between the three groups. Lastly, no significant differences were found between the two MDD subgroups in terms of cytokine levels, oxidative/antioxidant status, lymphocyte function markers, emotion regulation difficulties, or cognitive flexibility. Conclusions: MDD is a complex disorder associated with inflammatory processes, oxidative stress alterations, and impairments in various cognitive domains. ACEs have been linked to increased depressive symptom severity and cognitive dysfunctions in individuals with MDD. These findings support the multidimensional nature of MDD, shaped by biopsychosocial factors. However, longitudinal studies are needed both to establish causal relationships and to evaluate the association of ACEs with inflammatory and oxidative processes, as well as cognitive dysfunctions.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    625688

    Psoriasis hastalarında olumsuz çocukluk çağı deneyimleri

    Adverse childhood experiences in psoriasis patients

    EMİN GÜNDÜZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DermatolojiMersin Üniversitesi

    Deri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÜMİT TÜRSEN

  2. Tez No

    622140

    Alkol ve madde kullanım bozukluğunda travma belirtileri ve ilişkili etmenler

    Traumatic symptoms and related factors in alcohol and substance use disorders

    EBRU MERCANDAĞI

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    PsikiyatriSakarya Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET BÜLENT YAZICI

  3. Tez No

    825630

    Annelerin olumsuz çocukluk çağı yaşam deneyimlerinin ergen çocuklarıyla ilişkisinde ruminasyonun ve depresyonun aracı rolü

    The mediating role of rumination and depression in the relationship of mothers' adverse childhood experiences and mother-adolescent relationship

    TUANA ERALP

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikolojiAcıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEBNEM AKAN

  4. Tez No

    691069

    Understanding intergenerational transmission of early maladaptive schemas from a memory perspective: Moderating role of overgeneral memory on adverse experiences

    Anı bakış açısından erken dönem uyumsuz şemaların kuşaklararası aktarımını anlamak: Otobiyografik bellek özgüllüğünün olumsuz yaşam deneyimleri üzerindeki rolü

    İDİL ALAFTAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    PsikolojiTED Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TUĞBA UZER YILDIZ

  5. Tez No

    742798

    The relationship of time perspective and negative past experiences with risk-taking behavior in obesity

    Zaman perspektifi ve olumsuz geçmiş deneyimlerinin obezitede risk alma davranışı ile ilişkisi

    SELİN KILIÇKAYA

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    Beslenme ve DiyetetikYeditepe Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ EZGİ SONCU BÜYÜKİŞCAN

Geri Dön