Süt sığırcılığında kalite kontrol yöntemlerinin kullanımı
Use of quality control methods in dairy cattle
- Tez No: 957254
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASİN ALTAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoistatistik, Ziraat, Biostatistics, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Zootekni Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Süt sığırcılığının ekonomik verim seviyesinde yapılabilmesi için sürü yönetimi oldukça önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı, süt sığırlarının bazı özelliklerinin süreç ve işletme temelli istatistik kalite kontrol grafikleri yardımıyla değerlendirilmesidir. Çalışmada süreç temelli kalite kontrol grafiklerinin oluşturulmasında, Niğde ilinde özel bir işletmede bulunan ilk laktasyondaki 30 baş Siyah Alaca ırkı sığırın her 30 günde (test günlerinde) bir alınan günlük süt verimleri (GSV), sağım süreleri (SS) ve adım sayıları (AS) kullanılmıştır. İşletme temelli kalite kontrol grafiklerinin oluşturulmasında ise, Niğde ilinde hem Simental hem de Siyah Alaca ırkı sığırları bulunduran 100' den az (küçük) ve 100' den fazla (büyük) hayvan bulunan işletmelerden alınan 305 günlük düzeltilmiş süt verimi (LSV), laktasyon süresi (LS), süt yağ yüzdesi (YY) ve süt protein yüzdesi (PY) kullanılmıştır. Ele alınan özelliklerin %5 I. tip hataya (α) göre değerlendirilmesinde istatistik kalite kontrol grafikleri olan X-S (Shewhart), EWMA ve CUSUM kullanılmıştır. GSV zelliği, süreç temelli X-S, EWMA ve CUSUM kalite kontrol grafikleri tarafından değerlendirildiğinde sırasıyla; 4, 2, 1 ve 2 hayvanın kontrol limitlerini aştığı saptanmıştır. Sağım süresi özelliği değerlendirildiğinde, 27, 28, 16 ve 5 hayvanın kontrol limitlerinde olduğu belirlenmiştir. AS özelliğinde ise, 3, 1, 10 ve 11 hayvanın kontrol limitlerini dışında olduğu tespit edilmiştir. İşletme temelli kalite kontrol grafikleri ile LS özelliği değerlendirildiğinde, ırklar arasında S'de sürecin kontrol dışında, X, EWMA ve CUSUM kontrol grafiklerinde sürecin kontrol içinde olduğu belirlenmiştir. İşletme büyüklüğü olarak bakıldığında LS özelliğinde durumun değişmediği saptanmıştır. LSV özelliğinde, hem ırk hem de işletme büyüklüğünde tüm grafiklerde durum kontrol dışında olarak tespit edilmiştir. PY bakımından X'te küçük işletmelerdeki Siyah Alaca ve Simental ırkında durumun kontrol dışında olduğu, büyük işletmelerde ise her iki ırk açısından da durumun kontrol altında olduğu belirlenmiştir. EWMA ve CUSUM kontrol grafiklerinde, küçük işletmelerde Simental ırkında kontrol dışındadır. Büyük işletmelerde her iki ırkta da böyle bir durum söz konusu değildir. YY özelliğinde küçük işletmelerde Siyah Alaca ırkı X-S kontrol grafiklerinde ve büyük işletmelerin S kontrol grafiklerinde durum kontrol dışında olarak tespit edilmiştir. Sonuç olarak, süt sığırcılığında istatistik kalite kontrollerin grafiklerinin sürü yönetiminde uygulanabileceği ve sektöre katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Herd management is very important in performing dairy cattle farming at an economically efficient level. This study aims to evaluate some characteristics of dairy cattle with the help of process- and farm-based statistical quality control charts. In the study, daily milk yields (DMY), milking times (MT), and steps per day (SPD) of 30 head of Holstein cattle in the first lactation on a private farm in Niğde province were used in the creation of process-based quality control charts. In the creation of farm-based quality control charts, 305-day corrected milk yield (CMY), lactation period (LP), milk fat percentage (MFP), and milk protein percentage (MPP) taken from farms with less than 100 (small) and more than 100 (large) cattle, both Simmental and Holstein breeds in Niğde province, were used. In the evaluation of the considered traits according to 5% type I error (α), statistical quality control charts X-S (Shewhart), EWMA, and CUSUM were used. When the DMY trait was evaluated by the process-based X-S, EWMA, and CUSUM quality control charts, it was determined that 4, 2, 1, and 2 cattle exceeded the control limits, respectively. When the MT trait was evaluated, it was determined that 27, 28, 16, and 5 cattle were within the control limits. In the SPD trait, it was determined that 3, 1, 10, and 11 cattle were outside the control limits. When the farm-based quality control charts and the LP trait were evaluated, it was found that the process was out of control in S among the breeds, and the process was under control in X, EWMA, and CUSUM control charts. When the farm size was examined, it was determined that the situation did not change in the LP trait. In the CMY trait, the situation was observed to be out of control in all charts in both breed and farm size. In terms of MPP, it was determined that the situation was out of control in the Holstein and Simmental breeds in small farms in X and under control in both breeds in large farms. In EWMA and CUSUM control charts, the situation was out of control in the Holstein breed on small farms. There was no such situation in both breeds on large farms. In the MFP trait, the situation was identified to be out of control in the Holstein breed X-S control charts in small farms and in the S control charts in large farms. As a result, it is thought that statistical quality control charts in dairy farming can be applied in herd management and contribute to the sector.
Benzer Tezler
- Süt sığırcılığında teknoloji kullanım düzeyini etkileyen faktörler: Kahramanmaraş ili örneği
Factors affecting the level of technology use in dairy cattle farming: A case of Kahramanmaras province
MELİH ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN BURAK AĞIR
- Türkiye süt sanayi işletmelerinin ekonomik analizi ve sektöre ilişkin sorunların tespiti
Economic analysis of Turkish dairy industry enterprises and identification of the problems of the sector
AHMET CUMHUR AKIN
Doktora
Türkçe
2016
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiHayvan Sağlığı Ekonomisi ve İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAVUZ CEVGER
- Batı Anadolu Bölgesinde süt ve süt ürünleri işletmelerinde lojistik yönetimi
Logistics management of dairy businesses in Western Anatolia Region
YASEMİN DEMİR
- İzmir ili süt sığırcılığının mevcut durumu ve geliştirilmesi üzerine bir araştırma
A research on the present situation and potential improvement of dairy cattle farming in Izmir province
ALİ MUTLU UYGUR
- Süt sığırcılığında döl kontrolu yoluyla damızlık erkek bireylerin seleksiyonu yöntemleri
Selection of the bulls by progeny testing methods in dairy cattle
TUĞBA AKINAY