Futbol hakemlerinin psikolojik sağlamlık ve streskaynaklarının incelenmesi
An investigation of psychological resilience and sources ofstress among football referees
- Tez No: 957453
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDA SABAH
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Spor, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Amasya Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 59
Özet
Bu çalışmada, futbol hakemlerinin psikolojik sağlamlık ve stres kaynaklarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2024–2025 aktif olarak görev yapan futbol hakemleri oluşturmakta olup örneklem grubu 314 futbol hakemi kapsamındadır. Araştırmanın veri toplama aracı üç bölümden oluşmaktadır. İlk olarak araştırmacı tarafından oluşturulan“Demografik Bilgiler”, ikinci bölümde Doğan (2015) tarafından uyarlanan“Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği”ve son olarak üçüncü bölümde ise Koca (2018) tarafından geliştirilen“Futbol Hakemlerini Strese İten Faktörler Ölçeği”kullanılmıştır. Tüm istatistiksel hesaplamalar SPSS 22.0 V istatistik paket programda yapılmıştır. Çalışmada yaş, cinsiyet, eğitim durumu, gelir durumu, mesleki kıdem ve klasman durumuna göre psikolojik sağlamlık ölçek toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Öte yandan Futbol Hakemlerini Strese İten Faktörler ölçek toplam puan ve alt boyut toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda, Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ile Futbol Hakemlerinin Stresine İtki Eden Faktörler Ölçeği (FHSİFÖ) ve alt boyutları arasında zayıf düzeyde ancak anlamlı negatif ilişkiler gözlemlenmiştir. Elde edilen bulgular, psikolojik sağlamlık düzeyinin özellikle sosyal kaynaklı stres faktörlerinin etkisini azaltmada önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. Bu durum, psikolojik sağlamlık düzeyi arttıkça stres yaratan faktörlerin algılanma düzeyinin azaldığını göstermektedir. Nitekim çalışma bulguları, psikolojik sağlamlık seviyesinin özellikle sosyal faktörlerden kaynaklanan stres üzerinde koruyucu bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, futbol hakemleri gibi yüksek stres altında çalışan bireyler için psikolojik sağlamlık geliştirme programlarının uygulanması önemli bir adım olabilir. Bu tür programlar, stres faktörlerinin daha etkili bir şekilde yönetilmesine ve bireylerin stresle başa çıkma becerilerinin güçlendirilmesine katkı sağlayabilir. Özellikle hakemlere dayanıklılık, öz farkındalık, stres yönetimi ve duygusal denge kazandıran psikolojik becerilerin geliştirilmesi hususunda destek verilmeli. Farklı klasman, kıdem, yaş ve gelir grubundaki hakemlerin ihtiyaçlarına göre özelleştirilmiş destek sistemleri oluşturulmalıdır.
Özet (Çeviri)
This study aims to examine the psychological resilience and sources of stress among football referees. In line with this aim, the relational screening model, one of the quantitative research methods, was used in the study. The study population consists of football referees actively officiating during the 2024–2025 period, and the sample group includes 314 football referees. The data collection tool of the research consists of three parts. The first part includes“Demographic Information”created by the researcher; the second part consists of the“Brief Resilience Scale”adapted by Doğan (2015); and the third part includes the“Factors Causing Stress in Football Referees Scale”developed by Koca (2018). All statistical analyses were carried out using the SPSS 22.0 statistical software package. The study found no statistically significant differences in the total scores of the psychological resilience scale based on variables such as age, gender, educational status, income level, professional seniority, and referee classification. On the other hand, statistically significant differences were found in the total and sub-dimension scores of the“Factors Causing Stress in Football Referees Scale.”Correlation analysis revealed weak but negative significant relationships between the Brief Resilience Scale and the Factors Causing Stress in Football Referees Scale (FCSFRS) and its subdimensions. These findings indicate that psychological resilience may play an important role in reducing the impact of stress factors, particularly those arising from social sources. In other words, as the level of psychological resilience increases, the perceived level of stress-inducing factors decreases. Indeed, the findings suggest that psychological resilience has a protective role especially against stress originating from social factors. In this context, implementing psychological resilience development programs could be an important step for individuals working under high stress, such as football referees. Such programs may contribute to more effective stress management and to strengthening individuals' coping skills. Referees should be supported particularly in developing psychological skills that enhance resilience, self-awareness, stress management, and emotional balance. Customized support systems should be established based on the specific needs of referees from different classification levels, seniority, age, and income groups.
Benzer Tezler
- Psikolojik sermaye ve tükenmişlik ilişkisi: Futbol hakemleri üzerine bir inceleme
The relationship between psychological capital and burnout: A study on football referees
CELAL GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
SporAtatürk ÜniversitesiSpor Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHARREM ALPARSLAN KURUDİREK
- Futbol hakemlerinin klasmanlarına göre psikolojik dayanıklılık ve karar verme stillerinin incelenmesi
Analayzing the phychological resielence and making a call of referees according to their divisions
HAKAN ULUTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SporOndokuz Mayıs ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BADE YAMAK
- Spor psikolojisi ve Türkiye'deki futbol hakemlerinin hakemlik psikolojik durumları üzerine bir araştırma
Sports psychology and case study of Turkish football referees psychological situation
HAKAN EYGÜ
- Futbol hakemlerinin stres kaynakları, iş tatmini ve iş performansı arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examination of relationships among stress sources, job satisfaction and job performance of football referees
ÜMİT ATEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
SporKocaeli ÜniversitesiSpor Yöneticiliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE BAŞARAN
- Futbol hakemlerinin maruz kaldıkları yıldırma (mobbing) davranışlarının incelenmesi: istanbul il örneği
Evaluation of intimidating behaviors (mobbing) which football referees are exposed to rights: istanbul province example
FERHAT GÜRBÜZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SporHaliç ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. İBRAHİM TURGAY TURAN