Doğu Trakya Bölgesi yel değirmenleri
The windmills of Eastern Thrace Region
- Tez No: 957641
- Danışmanlar: PROF. DR. HAMİDE BURCU ÖZGÜVEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Trakya Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 330
Özet
Geçmiş çağlardan itibaren tahılın öğütülüp işlenilmesinde kullanılan yel değirmenleri aynı zamanda toprak ve su drenajının kontrolü gibi başkaca işlerde de kullanılmıştır. Yel değirmenleri, günümüzde nostaljik ve dolayısıyla turistik peyzaj etkileri bulunan adeta yörede kırsal mimarinin anıtsal figürlerini oluşturan, rüzgâra bağlı enerjiyi toprağa bağlı üretime katan, kırsal ekonomik ve kültürel bir mirastır. Bu tez kapsamında Türkiye Trakyası bölgesindeki kırsal ve kentsel yerleşim alanlarında mimarlık ve peyzaj mimarlığı tarihleri ve endüstri arkeolojisi bağlamında yel değirmenlerinin araştırılması ve unutulmuş değerlerini gün yüzüne çıkarılması amaçlanmaktadır. Bu tezde, yel değirmenlerinin varoluşu, nedensellik ilkesi çerçevesinde ve arkeolojik bilimsel kaynaklara dayanarak ele alınmış; ardından, bu değirmenlerin Türkiye Trakyası (Doğu Trakya) Bölgesi'ne nasıl ulaştıkları, ne zamana kadar varlıklarını sürdürdükleri ve hangi nedenlerle yok oldukları incelenmiştir. Trakya bölgesinde bazı noktalarda“Değirmenlik Tepesi”,“Değirmen sokak”,“Dirmen yanı”ve benzeri yer adlarına rastlanması geçmişte buraların (yel) değirmen(i) olarak kullanıldığı hakkında ipuçları sunmaktadır. Rüzgâr enerjisinin coğrafi özelliklere göre farklılaşması incelendiğinde birçok yel değirmeni tipolojisinin varlığı tespit edilebilmektedir. Ülkemizde çoğunlukla Akdeniz tipi yel değirmeni mirasıyla karşılaşılmaktadır. Doğu Trakya bölgesinde yel değirmenlerinin günümüze kadar işlevini koruyarak gelmesi mümkün olmamış, hatta bazı yörelerde arındırılma faaliyetleri ile hiçbir somut izi kalmayarak tarihe karışmıştır. Bu çalışmada Trakya bölgesinin günümüze ulaşamamış yel değirmenlerinin eski arşiv belgelerinden elde edilen görünümlerin mekânsal analizleriyle tarihsel miraslarına ışık tutulması amaçlanmaktadır. Bu çalışma ile hem bölgenin unutulmuş bir miras grubu incelenecek hem de endüstri öncesi Türkiye Trakya'sının rüzgâr gücünün tarımsal üretimde kullanımı mimarlık tarihi bağlamında ele alınacaktır.
Özet (Çeviri)
Since ancient times, windmills used for grinding and processing grain have also served various other functions, such as managing soil and water drainage. Today, windmills are a form of rural economic and cultural heritage that not only capture the wind's energy to fuel land-based production but also stand as monumental figures of rural architecture with nostalgic and thus touristic landscape appeal. Within the scope of this thesis, it is aimed to investigate windmills in both rural and urban settlements of Turkish Thrace in the context of architectural and landscape architectural history as well as industrial archaeology, and to shed light on their forgotten legacy. In this thesis, the existence of windmills is addressed within the framework of the principle of causality and based on archaeological and scientific sources. Subsequently, the study examines how these mills arrived in the Turkish Thrace (Eastern Thrace) region, how long they remained in use, and for what reasons they eventually disappeared. In certain parts of the Thrace region, place names such as“Mill Hill (Değirmenlik Tepesi),”“Mill Street (Değirmen Sokak),”or“Beside the Mill (Dirmen Yanı)”offer clues that these areas were once sites of (wind) mills. When variations in wind energy according to geographic features are examined, it becomes evident that many various windmill typologies once existed. In our country, the windmill heritage is predominantly of the Mediterranean type. In the Eastern Thrace region, however, it has not been possible for windmills to survive with their functions intact into the present day; in fact, in some areas, they have been completely erased through winding up efforts, leaving no tangible trace behind. This study aims to elucidate the historical heritage of windmills in the Thrace region that have not survived to the present day, through spatial analyses of their appearances as recorded in historical archival documents. In doing so, it seeks both to delve into a forgotten architectural and landscape heritage in the region, and to explore the use of wind power in agricultural production in pre-industrial Turkish Thrace within the broader context of architectural history.
Benzer Tezler
- Investigation of crustal deformation related to the earthquake cycle in the Alpine-Himalayan belt using INSAR
Alp-Himalaya Kuşağı'nda deprem döngüsüyle ilişkili kabuk deformasyonunun INSAR yöntemiyle incelenmesi
TOHID NOZAD KHALIL
Doktora
İngilizce
2025
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZİYADİN ÇAKIR
PROF. DR. SEMİH ERGİNTAV
- Doğu Trakya Bölgesi (Silivri) ergene formasyonunda kum-çakıl üretimindeki atık killerinin mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi
Mineralogical and geochemical investigation of waste clays in sand-gravel production in the ergene formation of Eastern Thrace Region (Silivri)
AYŞE SEHRA ÖZKAN KOSİFOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP FAHRİ ESENLİ
- Trakya'da Roma ve Bizans dönemi yerleşmeleri, anıtları, erken cumhuriyet döneminde koruma ve restorasyon modaliteleri üzerine bir araştırma (1923-1950)
Roman and Byzantine settlements, monuments in Thrace: A research on the conservation and restoration modalities in the early republican period (1923-1950)
ÖZGE ÖZGÜR SARIOĞLU
- Uydu görüntülerinin piksel ve nesne tabanlı sınıflandırma sonuçlarının karşılaştırılması (Doğu Trakya bölgesi örneği)
Comparison of the pixel-based and object-based classification results of satellite imageries (Case of Eastern Thrace)
SERDAR BAYBURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiJeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DERYA MAKTAV
- Trakya İlk Tunç Çağı kronolojik sistemlerinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi
A comparative study of Early Bronze Age chronological systems in thrace
İLKAY İVGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ArkeolojiTrakya ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ÇEVİK