Taşkın yönetiminde doğa tabanlı çözümler
Nature based solutions in flood management
- Tez No: 958172
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖNDER KOÇYİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Günümüzde yaşanan taşkınlar önemli bir sorun haline gelmektedir. Her ne kadar taşkınlar genelde akarsu güzergahı üzerinde görülse de özellikle değişen iklim sebebiyle, yoğunluğu ve şiddeti artan yağmurların oluşturduğu taşkınlar, şehirlerde sıklıkla problemlere yol açmaktadır. Şehirlerdeki geçirimsiz alanların artması sebebiyle, ani bastıran sağanak yağmurlar köprü altlarında, bodrum katlarında veya çukur alanlarda su baskınları oluşturup büyük maddi zararlara neden olabilmektedir. Şehirlerde yaşanan bu duruma karşı alınabilecek önlemlerin başında geleneksel metotlardan olan yağmur suyu toplama hatları akla gelir. Ancak bu önlem türü, plansız ve çarpık büyüyen kentlerde yeterli olmamaktadır. Son yıllarda önerilen doğa tabanlı çözümlerin, şehirlerde yaşanan taşkınlara karşı etkili olabileceği düşünülmektedir. Bu çözümler geçirimli alanları artırmak suretiyle taşan suyun tahliyesini değil, toprağa sızdırılmasını içermektedir. Doğa tabanlı çözüm yöntemleri için İngilizce terminolojide“Low Impact Development”(LID) terimi tercih edilmektedir. Türkçe literatürde konu ile ilgili terminoloji henüz olgunlaşmadığından ve anlam olarak en yakın çeviriye karşılık geldiğinden bu çalışma kapsamında“çevre dostu”ya da“çevreye duyarlı”ifadeleri tercih edilmiştir.“Çevre Dostu Uygulamalar (ÇDU)”geleneksel yapılardan uzak, doğaya zarar vermeden, doğa ile iç içe olarak tasarlanmalıdır. Başlıcaları;“yeşil çatılar”,“sızdırma havuzları”ve“geçirgen döşeme”lerdir. Ancak doğa ile uyumlu olmaları gerektiğinden, tasarımları için geniş ve düz alanlara ihtiyaç vardır. Bu çalışmada sıklıkla su baskınlarına maruz kalan Ankara ili Mamak ilçesi Türközü mahallesi çalışma sahası olarak seçilmiştir. Çalışma sahasında oluşturulacak tasarım için önemli olan parametreler, Amerika Birleşik Devletleri, Çevre Koruma Ajansı (EPA) tarafından geliştirilen açık kodlu bir yazılım olan SWMM (Storm Water Management Model), kullanılarak elde edilmiştir. Yazılımda yapılan modellemede boru çapları, en kötü senaryonun analiz edilmesi amacıyla ana kollektör olabilecek en küçük çap olarak 400mm olarak düşünülmüştür. Yazılımın kullanıldığı literatürdeki çalışmalardan, havza içerisindeki su akış durumu ile ilgili simülasyon sonuçlarının başarılı olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma kapsamında elde edilen sonuçlar, ÇDU'ların çarpık bir yerleşime sahip şehir içerisinde meydana gelen su baskınlarına karşı performanslarını değerlendirmektedir.
Özet (Çeviri)
Floods are becoming a significant problem nowadays. Although floods are generally faced within the river route, especially due to the climate change, inundation produced by excessive and intensive rain cause problems in urban area. Due to the increase in impermeable areas in suburban, sudden heavy rains may cause floods under bridges, in basements or in potholes resulting with large financial losses. Traditional protection method at first coming into the mind that can be taken against the flood experienced in urban area is usually rainwater collection pipelines. However, traditional methods sometimes cannot produce sufficient solutions where in urban with unplanned settlements. It is thought that nature-based solutions proposed in recent years can be operative against floods experienced in those areas. These solutions provide water infiltration into the soil rather than collecting and carrying overflowing water away as traditional system suggestion. The term“Low Impact Development”(LID) is preferred in English terminology for nature-based solution methods. Since the terminology on the subject has not yet matured in Turkish literature, also due to it corresponds to the most accurate translation in terms of meaning, the terms“environmentally friendly”or“environmentally sensitive”were preferred in this study. LIDs must be designed to be far from traditional structures, not harming nature, and intertwined with nature. The main ones are;“green roofs”,“detention basins”and“permeable pavements”. However, since they need to be in harmony with nature, large and flat areas are needed for their designs. In this study, Türközü suburb in Mamak district of Ankara province, which is frequently exposed to floods, was selected as the case study area. Crucial parameters for the design were obtained using an open-source software, SWMM (Storm Water Management Model), developed by the Environmental Protection Agency (EPA) of the United States. In the modelling, in order to analyse the worst case scenario pipe diameters were considered as 400 mm which is the minimum diameter possible for the main collector. Literature review shows that water flow in the basin is successfully simulated by the software. The results obtained within the scope of this study evaluate the performance of LIDs against floods occurring in a city with an irregular layout.
Benzer Tezler
- Dam break induced flood analysis by soft computing techniques
Yumuşak hesaplama teknikleri ile baraj yıkılması kaynaklı taşkın analizi
HALİD AKDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CİHAN BAYINDIR
- İstanbul kadıköy Acıbadem ve Hasanpaşa Hahallesi örneğinde yağmur suyu yönetimi
Stormwater management in the Acibadem and Hasanpaşa neighbordoods: a case study from Kadiköy İstanbul
BAŞAK ABRAVANEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Peyzaj MimarlığıIşık ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN UZUN
- Investigating hydraulic geometry of unregulated rivers in western Turkey for sustainable river management
Sürdürülebilir akarsu yönetimi için regüle edilmemiş batı Türkiye akarsularının hidrolik geometrisinin incelenmesi
GÖKÇE DUMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN ERDEM GÖRGÜN
DOÇ. DR. ORAL YAĞCI
- İstanbul derelerinin fiziki değişimi ve arazi kullanım ilişkisi
Transformation of streams in Istanbul and the impact of landuse
HÜLYA DİNÇ
Doktora
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. FULİN BÖLEN
- Aşağı Meriç vadisi Taşkın ovasının biyosfer rezervi olarak belirlenmesi üzerine bir araştırma
A study on the implementation of lower Meriç valley flood plain as a biosphere
NİHAT ZAL
Doktora
Türkçe
2006
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT ERTUĞRUL YAZGAN