Geri Dön

Yabani gernik (Triticum dicoccoides) ve makarnalık (Triticum durum) buğdayları kullanarak sentetik ekmeklik buğday genotiplerinin sentezlenmesi

Synthesis of synthetic bread wheat genotypes using wild emmer (Triticum dicoccoides) and durum (Triticum durum) wheats

  1. Tez No: 958485
  2. Yazar: MELİKE BİÇİCİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HAKAN ÖZKAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Ziraat, Agriculture
  6. Anahtar Kelimeler: Sentetik buğday, Aegilops tauschii, Triticum dicoccoides, melezleme, Synthetic wheat, Aegilops tauschii, Triticum dicoccoides, hybridization
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çukurova Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 60

Özet

Bu çalışma, yabani gernik buğdayı (Triticum dicoccoides) ve makarnalık buğday (Triticum durum) genotipleri ile Aegilops tauschii arasında gerçekleştirilecek melezlemelerle sentetik ekmeklik buğday hatlarının geliştirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışma, 2023–2024 ve 2024–2025 yetiştirme sezonlarında yürütülmüş ve melezlemeler tarla koşullarında yapılmıştır. 2023-2024 yetiştirme sezonunda, yabani gernik × Ae. tauschii arasında 55 farklı kombinasyon gerçekleştirilmiştir. Bu kombinasyonlarda toplam 1253 çiçek melezlenmiş ve 28 tohum elde edilmiştir; bunlardan 14 bitki elde edilmiştir. Sera koşullarında yetiştirilen bitkilerde kromozom katlanması başarıyla gerçekleştirilememiştir. Aynı yıl, makarnalık buğday × Ae. tauschii melezlemelerinde 14 kombinasyonda 838 çiçek melezlenmiş, 56 tohum ve bu tohumlardan 14 bitki elde edilmiştir. 'Aeuro × TOWWC0022' kombinasyonunda kromozom katlanmasıyla tohum elde edilmiştir. 2024-2025 yetiştirme sezonunda, yabani gernik × Ae. tauschii kombinasyonlarında 1053 çiçek melezlenmiş ve 26 tohum elde edilmiş, makarnalık buğday × Ae. tauschii kombinasyonlarında ise 812 çiçek melezlenmiş 42 tohum elde edilmiştir. Her iki gruptan toplam 38 bitki yetişmiş, tohum elde etme başarı oranları %1.9 ile %33.3 arasında değişmiştir. İki yıllık veriler birlikte değerlendirildiğinde, yabani gernik ile gerçekleştirilen melezlemelerde toplam 103 kombinasyon için 2306 çiçek melezlenmiş, 54 tohum ve 28 bitki elde edilmiştir. Ancak sentetik ekmeklik buğday genotipi elde edilememiştir. Makarnalık buğday ile yapılan 29 kombinasyonda 1650 çiçek melezlenmiş, 98 tohum ve 38 bitki elde edilmiş; yalnızca 'Aeuro × TOWWC0022' kombinasyonunun bir bitkisinde kromozom katlanması sağlanabilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, sentetik ekmeklik buğday elde etmek için hem yabani gernik hem de makarnalık buğdayın anaç olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Ancak, bu tür çalışmaların mutlaka kontrollü koşullarda yürütülmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Özet (Çeviri)

The objective of this study was to develop synthetic bread wheat lines through hybridization between wild emmer wheat (Triticum dicoccoides) and durum wheat (Triticum durum) genotypes with Aegilops tauschii. The study was conducted during the 2023–2024 and 2024–2025 growing seasons, with hybridizations performed under field conditions. In the 2023–2024 growing season, 55 different combinations were made between genotypes of wild emmer and genotypes of Ae. tauschii. A total of 1253 flowers were hybridized in these combinations, yielding 28 seeds, from which 14 plants were obtained. Chromosome doubling was not successfully achieved in plants grown under greenhouse conditions. In the same year, for durum wheat × Ae. tauschii hybridizations, 838 flowers were hybridized across 14 combinations, resulting in 56 seeds and 14 plants. Seed production was achieved through chromosome doubling in the 'Aeuro × TOWWC0022' combination. In the 2024–2025 growing season, 1053 flowers were hybridized in wild emmer × Ae. tauschii combinations, yielding 26 seeds, while 812 flowers were hybridized in durum wheat × Ae. tauschii combinations, resulting in 42 seeds. A total of 38 plants were grown from both groups, with seed production success rates ranging from 1.9% to 33.3%. When the two-year data were evaluated together, a total of 2306 flowers were hybridized across 103 combinations for wild emmer, resulting in 54 seeds and 28 plants. However, no synthetic bread wheat genotype was obtained. For durum wheat, 1650 flowers were hybridized across 29 combinations, yielding 98 seeds and 38 plants, with chromosome doubling achieved in only one plant from the 'Aeuro × TOWWC0022' combination. Based on the research findings, it was determined that both wild emmer and durum wheat can be used as parental material for developing synthetic bread wheat. However, it was concluded that such studies must be conducted under controlled conditions.

Benzer Tezler

  1. Yabani makarnalık buğdayda (Triticum dicoccoides) DNA metilasyon çeşitliliğinin MSAP (methylation-sensitive amplification polymorphism) tekniğine göre saptanması

    Determination of dna methylation diversity in wild durum wheat (Triticum dicoccoides) according to MSAP (methylation sensitive amplification polymorphism) technique

    MEHMET ALPER GÖKÇE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    BiyoteknolojiÇukurova Üniversitesi

    Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKAN ÖZKAN

  2. Türkiye orijinli bazı yabani gernik buğday genotiplerinin (Triticum turgidum Subsp. Dicoccoides) iPBS-retrotranspozon marker yöntemiyle genetik karakterizasyonu

    Genetic characterization of some wild emmer wheat genotypes (Triticum dicoccoides) from Turkey by iPBS-retrotransposon markers

    MEERİM ARYSTANBEK KYZY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    BiyolojiSakarya Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ KENAN TUNÇ

    DOÇ. DR. FAHEEM SHAHZAD BALOCH

  3. Türkiye orijinli yabani gernik buğday (Triticum turgidum subsp. dicoccoides) popülasyonlarının agro-morfolojik ve moleküler karakterizasyonu

    Agro-morphological and molecular characterization of the wild emmer populations from Turkey

    ESRA ÇAKIR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    ZiraatÇukurova Üniversitesi

    Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAKAN ÖZKAN

  4. Bor toksisitesine yanıt olarak bor toleranslı triticum dicoccoides genotipinin gen ekspresyon analizi

    Gene expression analysis of a boron tolerant triticum dicoccoides genotype grown under boron toxic conditions

    BERNA ŞEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    ZiraatSelçuk Üniversitesi

    Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ANAMIKA PANDEY

    PROF. DR. ALİ TOPAL

  5. Tatarlı höyük (Ceyhan/Adana) kazısı 2011-2012 yılları erken, orta ve geç tunç dönemlerine ait arkeobotaniksel kalıntıların değerlendirilmesi

    The arcaheobotanical evaluation of plant remains from early, middle and late bronze periods of tatarli höyük (Ceyhan/Adana) 2011-2012 excavation seasons

    SALİH KAVAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    BiyolojiÇukurova Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL ÇAKAN