Temel tasarım eğitimi kapsamında fotoğraf temelli görsel düşünme modeli
A study on the socratic method in architectural design education
- Tez No: 959224
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALTAY ÇOLAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 279
Özet
Mimarlık eğitiminin temelini oluşturan tasarım edimi, Türkiye'deki öğrencilerin ağırlıklı olarak sözel ve matematiksel düşünme alışkanlıklarıyla geldikleri lisans öncesi eğitimlerinden dolayı, görsel ve duyusal düşünme süreçlerine adapte olmalarında önemli zorluklar yaratmaktadır. Bu çalışma, bu zorluğu aşmak amacıyla, temel tasarım eğitimine yönelik yeni bir pedagojik model önermektedir. Tezin temel amacı, görsel dilin temel bileşenlerinin fotoğrafın soyutlanması yoluyla öğretildiği, formel akıl yürütme yöntemlerine (Tümevarım, Analoji) dayalı bir öğretim modeli geliştirmek ve bu modelin öğrencilerin görsel düşünme kapasiteleri üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırma, Tasarım Tabanlı Araştırma (TTA) çerçevesinde bir örnek vaka olarak kurgulanmış ve Çukurova Üniversitesi Mimarlık Bölümü birinci sınıf Temel Tasarım I dersinde uygulanmıştır. Süreçte, kompozisyon kurallarına göre üretildiği varsayılan çeşitli türlerdeki fotoğraflar somut veri seti olarak kullanılmış; öğrencilerin Analoji Aşamasında ürettikleri soyut temsiller toplanmış ve Gestalt algı ilkeleri temelinde Geriye Dönük Yorumlayıcı Analiz (GDYA) ile çözümlenmiştir. Bulgular, önerilen modelin uygulanabilir ve etkili bir yöntem olduğunu; öğrencilerin başlangıçtaki adaptasyon zorluklarına rağmen süreç içinde motivasyonlarının ve soyutlama becerilerinin arttığını göstermiştir. Modelin, Lipman (2003) tarafından tanımlanan üst düzey düşünme becerilerini desteklediği tespit edilmiştir. GDYA, öğrencilerin fotoğraflardaki nesnelerden ziyade, onları oluşturan denge ve ritim gibi soyut ilkeleri ve yapısal ilişkileri başarıyla“tutup”kendi özgün kompozisyonlarına aktarabildiklerini ortaya koymuştur. Sonuç olarak bu tez, temel tasarım eğitiminde soyutlama sürecini, formel akıl yürütme yöntemleri ve fotoğrafın analitik kullanımıyla yapılandıran özgün bir pedagojik model sunarak alana katkı sağlamaktadır.
Özet (Çeviri)
The act of design, central to architectural education, poses a significant challenge for students whose pre-university education has predominantly cultivated verbal and mathematical modes of thinking, often leading to difficulties in adapting to the visual and sensory processes required for design. To address this issue, this thesis proposes and evaluates an original pedagogical framework for foundation studies in design. The primary objective is to develop a model based on formal methods of reasoning—Induction and Analogy—where the fundamentals of visual language are taught through the analytical abstraction of photography. Structured as a case study within a Design-Based Research (DBR) framework, the model was implemented in a first-year design studio at the Department of Architecture, Çukurova University. Photographs served as concrete datasets for analysis, and students' two- and three-dimensional abstract representations, created during the Analogy stage, were the primary data. These works were subsequently analyzed using a Retrospective Interpretive Analysis (RIA) informed by Gestalt principles of perception. The findings demonstrate that the model is both applicable and effective. Despite initial adaptation challenges, students showed increased motivation and enhanced abstraction skills over time. The model was also found to support higher-order thinking skills as defined by Lipman (2003). RIA, confirmed that students learned to distill the underlying abstract principles (e.g., balance, rhythm, dominance) from photographs, rather than merely representing the objects themselves, and successfully transferred these principles into new, original compositions. This thesis, therefore, contributes a unique pedagogical model that structures the abstraction process through formal methods of reasoning and positions photography as an analytical tool within design fundamentals.
Benzer Tezler
- Temel tasarım derslerinde kavram temelli uygulamalara ilişkin bir eylem araştırması
An action research related to concept-based practices in basic design courses
ELİF ÇAKIROĞLU
Doktora
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜZİN AYRANCIOĞLU
- Povscape: a research through design approach to anamorphic projection as a spatial game mechanic in impossible game spaces
Povscape: imkânsız oyun mekânlarında anamorfik projeksiyonun mekânsal bir oyun mekaniği olarak kullanımına yönelik tasarım yoluyla araştırma yaklaşımı
İREM AYDINDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM DOĞAN
- Kentsel tasarımda ses ve mekan etkileşimi: Mekansal sesparametreleri ve görsel algı
The interaction of sound and space in urban design: Spatialsound parameters and visual perception
KÜBRA TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELTEM ERDEM KAYA
- The transformative role of digital art in public space: an experimental study on Haydarpaşa silos
Dijital sanatın kamusal mekanda dönüştürücü rolü: Haydarpaşa siloları üzerine deneysel bir inceleme
GÜLAY DİDİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EREN KÜRKÇÜOĞLU
- Photogrammetry based heritage modeling with shape embedding
Tarihi yapıların fotogrametri ve gömülü biçimlerle modellenmesi
DEMİRCAN TAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU