Hayat bilgisi ders kitaplarının hayat bilgisi dersi öğretim programında yer alan temel yaşam becerileri açısından incelenmesi
A critical examination of life studies textbooks in relation to the core life skills outlined in the national life studies curriculum
- Tez No: 960121
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞEGÜL AVŞAR TUNCAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 165
Özet
Hayat Bilgisi dersi, öğrencilere temel yaşam becerileri kazandırma, kendilerini tanıma, sağlıklı ve güvenli bir yaşam sürme, toplum değerlerini benimseme ve doğaya karşı duyarlı bireyler olma gibi konularda yardımcı olan önemli bir derstir. Bu çalışmanın amacı, Hayat Bilgisi ders kitaplarının öğrencilerin dünyayı anlamaları ve toplumsal değerleri içselleştirmeleri açısından oynadığı rolü incelemektir. Bu çalışma, hayat bilgisi ders kitaplarının, hayat bilgisi dersi öğretim programında yer alan 23 temel yaşam becerisi (Araştırma, BİT Kullanımı, Değişim ve Sürekliliği Algılama, Dengeli Beslenme, Doğayı Koruma, Girişimcilik, Gözlem, İletişim, İş Birliği, Karar Verme, Kariyer Bilinci Geliştirme, Kaynakların Kullanımı, Kendini Koruma, Kendini Tanıma, Kişisel Bakım, Kurallara Uyma, Mekânı Algılama, Millî ve Kültürel Değerleri Tanıma, Öz Yönetim, Sağlığını Koruma, Sorun Çözme, Sosyal Katılım, Zaman Yönetimi) açısından ünitelere göre değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Araştırmanın yöntemi, nitel araştırma kapsamında değerlendirilen doküman incelemesine dayanmaktadır. Araştırma kapsamında incelenen dokümanlar, amaçlı örnekleme yöntemi ile seçilen Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylı ve ilkokullarda kullanılan birinci, ikinci ve üçüncü sınıf hayat bilgisi ders kitaplarından oluşmaktadır. Araştırmada verilerin elde edilmesi için birinci, ikinci ve üçüncü sınıfların hayat bilgisi ders kitaplarındaki metinler ve görseller 23 temel yaşam becerileri açısından incelenmiştir. Söz konusu ders kitaplarında, hangi beceriye ne kadar yer verildiği sorusunu cevaplamak için veri toplama sürecinde, temel yaşam becerilerine yönelik bir kodlama listesi oluşturulmuştur. Bu liste, MEB Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nda yer alan 23 temel yaşam becerileri baz alınarak hazırlanmıştır. Araştırma bulgularına göre tüm sınıflar bazında en fazla öz yönetim, iletişim ve sosyal katılım becerisine, en az girişimcilik ve zaman yönetimi yaşam becerilerine yer verildiği tespit dilmiştir. Hayat bilgisi 1. Sınıf ders kitabında sosyal katılım yaşam becerisi en fazla yer alırken en az girişimcilik yaşam becerisi yer almıştır. Hayat Bilgisi 2. Sınıf ders kitabında en fazla iletişim yaşam becerisi yer alırken zaman yönetimi yaşam becerisi en az yer almıştır. Hayat bilgisi 3. Sınıf ders kitabında da en fazla öz yönetim yaşam becerisi, en az araştırma yaşam becerisinin yer aldığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına dayalı olarak, Hayat Bilgisi ders programı ve ders kitaplarında temel yaşam becerilerine daha fazla odaklanılarak, öğrencilerin daha adil ve eşitlikçi bir toplum inşa etmelerine katkı sağlanabileceği düşünülmekte, Hayat Bilgisi dersi öğretim programlarının hazırlayıcılarına, öğretmenlerine ve araştırmacılara yönelik önerilerde bulunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
The life studies course occupies a pivotal position within primary education as it equips students with fundamental life skills, fosters self-awareness, promotes healthy and safe lifestyles, instills societal values, and nurtures environmental consciousness. The present study aims to investigate the extent to which life studies textbooks contribute to students' comprehension of the world and their internalization of social values. More specifically, the research focuses on the integration of the 23 core life skills identified in the Life Studies Curriculum—namely, Research, Use of Information and Communication Technologies (ICT), Understanding Change and Continuity, Balanced Nutrition, Environmental Protection, Entrepreneurship, Observation, Communication, Collaboration, Decision-Making, Career Awareness, Resource Utilization, Self-Protection, Self-Recognition, Personal Care, Rule Compliance, Spatial Awareness, Recognition of National and Cultural Values, Self-Management, Health Maintenance, Problem-Solving, Social Participation, and Time Management—across textbook units.Employing a qualitative research design, this study is grounded in document analysis. The data corpus comprises life studies textbooks used in first, second, and third grades, officially approved by the Ministry of National Education and selected through purposive sampling. To systematically examine the texts and accompanying visuals, a coding framework was constructed based on the 23 core life skills articulated in the life studies Curriculum.Findings indicate that, across grade levels, the skills of self-management, communication, and social participation are most extensively addressed, whereas entrepreneurship and time management receive comparatively limited attention. At the grade-specific level, the first-grade textbook places the greatest emphasis on social participation while devoting minimal coverage to entrepreneurship. The second-grade textbook prioritizes communication, with time management being the least represented. In the third-grade textbook, self-management emerges as the most prominent skill, while research is addressed to the least extent.In light of these findings, it is posited that greater emphasis on the integration of core life skills within Life Studies curricula and instructional materials may significantly enhance students' capacity to contribute to the development of a more just and equitable society. The study concludes with a set of recommendations directed toward curriculum developers, educators, and researchers engaged in the field of life studies education.
Benzer Tezler
- Hayat Bilgisi öğretim programındaki değerler bağlamında Hayat Bilgisi ders kitapları ile yüz temel eser listesindeki ulusal masalların karşılaştırılması
An examination of the stories i̇n 'a hundred main books' with regards to transmission of the values that are i̇dentified i̇n the social studies curriculum
ZEYNEP DEMİREL BALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimYüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AHMET YAYLA
- Sınıf öğretmenlerinin hayat bilgisi dersinde öğrencilere demokratik değerlerin kazandırılmasına yönelik görüşleri
The opinions of classroom teachers on having students gain democratic values in life sciences course
SALİH ÇANAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVİM GÜVEN
- Hayat bilgisi dersi öğretim programının ve ders kitaplarının duyuşsal kazanımlar ve sosyal ve duygusal beceriler açısından incelenmesi
Examination of the life studies curriculum and textbooks in terms of affective objectives and social and emotional skills
KADER DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA MIZIKACI
- Hayat bilgisi dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi
An evaluation of teacher opinion of values education with the social science course curriculum
ÜMİT GÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAydın Adnan Menderes ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BESTE DİNÇER
- Değişen öğretim programları sürecinde hayat bilgisi ve sosyal bilgiler ders kitabı yazarı olmak: Bir eğitimciyi anlamaya çalışmak
Being a life and social studies textbook author in the process of changing educational programs: Trialing to understand an educator
EDA DAMLA ZAMBAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL KABAPINAR