Geri Dön

Sosyal medyadaki algoritma ve botlara yönelik farkındalıkta dijital okuryazarlığın rolü

The role of digital literacy in awareness of algorithms and bots in social media

PDF İndir

  1. Tez No: 960246
  2. Yazar: NEZAHAT BAYLACI
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AYSEL ÇETİNKAYA
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Gazetecilik, Journalism
  6. Anahtar Kelimeler: Digital Literacy, Social Media, Algorithm, Social Bots
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Gazetecilik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 200

Özet

Günümüzde dijitalleşmenin hızla artmasıyla birlikte bireylerin bilgiye erişim biçimleri, gündelik yaşam pratikleri ve medya tüketim alışkanlıkları da dönüşmektedir. Sosyal medya platformları, bireylerin hem içerik üreticisi hem de tüketicisi olarak rol aldığı etkileşimli dijital alanlar sunmakta, bu mecralarda bilgi akışı algoritmalar ve bot yazılımları tarafından yönlendirilmektedir. Algoritmalar, kullanıcının geçmiş davranışlarını analiz ederek kişiselleştirilmiş içerik sunarken, botlar ise genellikle manipülasyon amacı taşıyan otomatik hesaplar olarak sosyal medya akışını yapay biçimde şekillendirebilmektedir. Bu bağlamda, bireylerin dijital medya ortamlarını yalnızca teknik olarak kullanabilmeleri yeterli olmamakta; aynı zamanda dijital süreçleri anlamlandırma, değerlendirme ve eleştirel biçimde analiz edebilme becerileri de hayati önem taşımaktadır. Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin sosyal medyada algoritma ve botlara yönelik farkındalık düzeyleri ile dijital okuryazarlık becerileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmada nicel araştırma yöntemi benimsenmiş, veri toplama aracı olarak beşli likert tipi ölçekle yapılandırılmış bir anket formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi, Kocaeli Üniversitesi'nde lisans düzeyinde eğitim gören öğrencilerden oluşmaktadır. Elde edilen bulgular, katılımcıların temel dijital kullanım becerileri açısından belirli bir farkındalığa sahip olduklarını; ancak algoritmaların işleyişi, yapay zekâ etik ilkeleri, kişiselleştirilmiş içeriklerin etkileri ve bot hesapların manipülatif rolleri gibi daha soyut konularda ciddi bilgi eksiklikleri yaşadıklarını ortaya koymuştur. Çalışma sonucunda, dijital okuryazarlığın yalnızca teknik becerilerle sınırlı kalmaması; algoritmik düşünme, etik farkındalık ve eleştirel medya kullanımı gibi alanları da kapsayacak biçimde geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu bağlamda üniversite öğrencilerine yönelik kapsamlı dijital okuryazarlık eğitimlerinin hayata geçirilmesi, bilgi kirliliği ve dijital manipülasyonla mücadelede toplumsal direnci artırmak açısından kritik bir öneme sahiptir. Anahtar Kelime: Dijital Okuryazarlık, Sosyal Medya, Algoritma, Sosyal botlar

Özet (Çeviri)

With the rapid increase of digitalization today, individuals' access to information, daily life practices, and media consumption habits are also transforming. Social media platforms offer interactive digital spaces where individuals take part as both content producers and consumers, and the flow of information on these platforms is directed by algorithms and bot software. Algorithms analyze users' past behaviors and present personalized content, while bots, as automated accounts, can artificially shape the social media feed, often for manipulative purposes. In this context, it is not sufficient for individuals to only use digital media environments technically; it is also vitally important to comprehend, evaluate, and critically analyze digital processes. This study examines the relationship between university students' awareness of algorithms and bots on social media and their digital literacy skills. A quantitative research method was adopted, and a five-point Likert-type scale questionnaire was used as the data collection tool. The sample of the study consists of undergraduate students studying at Kocaeli University. The findings revealed that participants possess a certain level of awareness regarding basic digital skills; however, they have significant knowledge gaps in more abstract topics such as the functioning of algorithms, ethical principles of artificial intelligence, the effects of personalized content, and the manipulative roles of bot accounts. As a result of the study, it was emphasized that digital literacy should not be limited to technical skills only; it should be developed to include algorithmic thinking, ethical awareness, and critical media usage as well. In this regard, implementing comprehensive digital literacy education for university students is of critical importance in increasing societal resilience against misinformation and digital manipulation.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    876508

    Sosyal medyadaki Türkçe paylaşımlarda olası terör propagandasının makine öğrenimi algoritmaları ile sınıflandırılması

    Classification of possible terrorist propaganda in Turkish shares on social media using machine learning algorithms

    MERVE NUR GÜLER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolJandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi

    Suç Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET ÇEVİK

  2. Tez No

    844774

    Sosyal medyadaki nefret söylemi içeren yayınların tespitinde yapay zeka temelli makine öğrenmesi algoritmalarının performans değerlendirmesi

    Performance evaluation of artificial intelligence based machine learning algorithms in detecting publications containing hate speech on social media

    KADİR TURGUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mühendislik Bilimleriİstanbul Gedik Üniversitesi

    Yapay Zeka Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ AYTAÇ UĞUR YERDEN

  3. Tez No

    801817

    Individual and algorithmic filtering in social media: Practices and literacy of users

    Sosyal medyada bireysel ve algoritmik filtreleme: Kullanıcıların pratikleri ve okuryazarlıkları

    MİREY BAŞARAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesi

    İletişim Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TOLGA ÇEVİKEL

  4. Tez No

    864413

    Kültürün yeniden üretiminde yapay zekanın ve algoritmaların rolü: YouTube öneri sistemi örneği

    The role of artificial intelligence and algorithms in the reproduction of culture: The case of YouTube recommendation system

    HAKAN KÜRKÇÜOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Radyo-Televizyonİstanbul Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NİLÜFER TİMİSİ NALÇAOĞLU

  5. Tez No

    465404

    Ticari banka kredilerinin değerlendirilmesine yönelik bir karar destek modeli

    A decision support model for the evaluation of commercial credits

    SAİT GÜL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGÜR KABAK

    PROF. DR. YUSUF İLKER TOPCU

Geri Dön