Şeybani Han Divanı'nda sosyal hayat unsurları
Elements of social life in Shaybani Khan Divan
- Tez No: 960472
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİYE YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu çalışmada, Şeybânî Han Divanı'nda sosyal hayat unsurları incelenmiştir. Divan, 16. yüzyıl Çağatay edebiyatının önemli eserlerinden biri olup, dönemin edebi anlayışını yansıtmanın yanı sıra Orta Asya'nın sosyal, kültürel ve siyasi yapısına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Günümüze ulaşan tek yazma nüshası, İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi 3. Ahmed Kütüphanesi'nde bulunmaktadır ve hem sanatsal hem de tarihsel değeriyle dikkat çekmektedir. Eserde aile ve sosyal ilişkiler, aşk ve sevgi, savaş ve zafer gibi temalar işlenirken, doğa tasvirleri de önemli bir yer tutmaktadır. Şeybânî Han, şiirlerinde halkın yaşadığı ekonomik sıkıntıları, dostluk ve komşuluk ilişkilerini, savaş meydanlarında kazandığı zaferleri ve kişisel kayıplarını içten bir dille anlatmıştır. Geleneksel divan şiiri anlayışının ötesine geçerek, tarihi olayları ve toplumsal konuları şiir formunda aktarmıştır. Aynı zamanda kendisini İslam'ın savunucusu olarak görmüş, ancak katı dindarlığa karşı çıkmış ve tasavvufi düşüncelere açık bir bakış açısı sergilemiştir. Divan'daki dini unsurlar, ibadet, tevekkül ve Hz. Muhammed sevgisi etrafında şekillenmiştir. Allah'a mutlak bağlılık, O'na kulluk etmenin insanın gerçek yüceliği olduğu düşüncesi şiirlerde vurgulanmıştır. Hz. Muhammed'e duyduğu derin sevgi, onun kainatın varlık sebebi olduğu inancıyla işlenmiş, bu bağlamda Miraç Kandili, Mevlid Kandili ve Nevruz gibi kutsal günler de özel bir yer tutmuştur. Nevruz, doğanın yeniden canlanışıyla manevi arınma ve yenilenmenin simgesi olarak ele alınmış, Şeybânî Han bu günü ayrılık acısını hafifletmek ve umut tazelemek için bir fırsat olarak görmüştür.
Özet (Çeviri)
In this study, the elements of social life in Shaybani Khan Divan are analyzed. The Divan is one of the most important works of 16th century Chagatai literature and provides important information about the social, cultural and political structure of Central Asia as well as reflecting the literary understanding of the period. The only surviving manuscript copy is in the Ahmed III Library of the Topkapı Palace Museum in Istanbul and is notable for both its artistic and historical value. The work deals with themes such as family and social relations, love and affection, war and victory, while depictions of nature also play an important role. In his poems, Shaybani Khan sincerely described the economic difficulties experienced by the people, friendship and neighborly relations, victories in battlefields and personal losses. He went beyond the traditional divan poetry and conveyed historical events and social issues in the form of poetry. At the same time, he saw himself as a defender of Islam, but he opposed rigid religiosity and was open to Sufi ideas. Religious elements in the Divan are shaped around worship, trust and love for the Prophet Muhammad. The idea that absolute devotion to Allah and servitude to Him is the true glory of man is emphasized in the poems. The deep love for the Prophet Muhammad is treated with the belief that he is the reason for the existence of the universe, and in this context, holy days such as Miraç Kandili, Mevlid Kandili and Nevruz have a special place. Nowruz was taken as a symbol of spiritual purification and renewal with the revival of nature, and Shaybani Khan saw this day as an opportunity to ease the pain of separation and renew hope.
Benzer Tezler
- Muhammed Yahya Hafızî Jawzjanî (Hayatı, sanatı ve eserleri)
Muhammed Yahya Hafizî Jawzjanî (Life, art and works)
SAIFUL MALIK UYGUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇERİBAŞ
- Buhara Hanlığı'nda İmamkulu Han dönemi (1611-1641)
İmamkulu Han's period in the Bukhara Khanate (1611-1641)
ŞEYDA DUMAN
- Siyasal kültürde değişim: Şeybani Han ve Özbek siyasal oluşumu (1500-1510)
Change in political culture: Shaybani Khan and the Uzbek political formation in Central Asia (1500-1510)
NURTEN KILIÇ
- Fazlullah Ruzbihân el-Huncî'nin 'Mihmân-nâme-i Buhârâ' adlı eserinin tercüme, tahlil ve değerlendirmesi
Translation, analysis and evaluation of Fazlullah Ruzbihân el-Huncî's work which named 'Mehman-nama-i Bukhara'
REMZİYE ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Sanat Tarihiİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Safevî?Özbek siyasî ilişkileri ve Osmanlı'nın tesiri (1524?1630)
Political relations of safavid?uzbek and effect of Ottoman (1524?1630)
GÜLAY KARADAĞ ÇINAR