El Nino ve La Nina olaylarının Türkiye'deki nehir akımları ve yağış değerleri üzerindeki etkileri
Influences of El Nino and La Nina events on streamflow and precipitation patterns in Turkey
- Tez No: 96235
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ERCAN KAHYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İnşaat Mühendisliği, Civil Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
ÖZET Doktora Tezi EL NİNO VE LA NİNA OLAYLARININ TÜRKİYE'DEKİ NEHİR AKIMLARI VE YAĞIŞ DEĞERLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ M. Çağatay KARABÖRK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Ercan KAHYA 2000, 110 Sayfa Jüri : Prof. Dr. A. Ünal Sorman Prof. Dr. Tülay Özbek Doç. Dr. Nizamettin Çiftçi Doç. Dr. Ercan Kahya Doç. Dr. Ali Berktay Dünyanın pek çok yerinde görülen iklim değişikleri, Tropikal Pasifik Okyanusu'nda ortaya çıkan ve Güney Salınımı'nın ekstrem fazlarını oluşturan El Nino ve La Nina olayları ile ilişkilidir. El Nino ve La Nina ilişkili iklim değişiklikleri ile bunların yağış ve akım paternleri üzerindeki etkileri ağırlıklı olarak 1980'li yılların başından itibaren yapılan global ve bölgesel ölçekli pek çok çalışma ile ortaya konulmuştur. Bununla beraber, adı geçen olayların Türkiye'nin yağış ve akım paternleri üzerindeki etkileri açıklığa kavuşturulmuş değildir. Bu çalışmada, 76 akım gözlem istasyonunda ölçülen aylık ortalama akım değerleri ve 94 istasyonda ölçülen aylık toplam yağış değerleri kullanılmak suretiyle El Nino ve La Nina olaylarının Türkiye'nin yağış ve akım paternleri üzerindeki etkileri detaylı olarak incelenmiş ve bu etkilerin şiddetleri, fazlan ve coğrafik uzanımları belirlenmiştir. İstasyonların 24 aylık El Nino ve La Nina kompozitlerine uygulanan birinci harmonikler söz konusu olaylara bu hidrometeorolojik parametrelerin tepkisi olarak kabul edilmiştir. Birinci harmoniklerin haritada vektörel gösterimi ile aday bölgeler belirlenmiş, daha sonra bu bölgelerdeki El Nino ve La Nina sinyallerinin kararlılık analizi yapılarak El Nino ve La Nina olaylarına tepki veren kararlı bölgeler ortaya konulmuştur. Güney Salınımı'nın eksrem fazlarının kararlı bölgelerdeki yağış ve akım serileri ile olan ilişkisinin istatistiksel önemi hipergeometrik dağılımla belirlenmiştir. Bu analizlerin sonucunda, hem yağış hem de akım değerleri için, ülkenin doğu ve batısında El Nino ilişkili ıslak sezonlara sahip bölgeler belirlenmiştir. La Nina olayları içinse ülkenin sadece doğusunda La Nina ilişkili kurak sezona sahip bölgeler belirlenmiştir. El Nino ilişkili kararlı bölgelerin modüler yıllık ve sezonluk yağış ve akım serileri üzerinde gerçekleştirilen spektral analiz sonucu El Nino ilişkili sayılan periyotlardaki harmonikler önemli bulunmuş ve bu durumun çalışmadaki diğer bulguları desteklediği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler : El Nino, La Nina, ENSO, yağış, nehir akımı, Güney Salımmı, iklim değişikliği, harmonik analiz, spektral analiz. m
Özet (Çeviri)
ABSTRACT PhD Thesis INFLUENCES OF EL NINO AND LA NINA EVENTS ON STREAMFLOW AND PRECIPITATION PATTERNS IN TURKEY M. Çağatay KARABÖRK Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Civil Engineering Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Ercan KAHYA 2000, 110 Pages Jury : Prof. Dr. A. Ünal Sorman Prof. Dr. Tülay Özbek Assoc. Prof. Dr. Nizamettin Çiftçi Assoc. Prof. Dr. Ercan Kahya Assoc. Prof. Dr. Ali Berktay Temporal climatic anomalies which are observed throughout the world are in relation with El Nino and La Nina events, the extreme phases of Southern Oscillation, originally appearing in equatorial Pacific Ocean. El Nino and La Nina events related temporal climatic variations and their impacts on precipitation and streamflow patterns have been fairly documented with a great number of global and regional scale studies especially since early 1980's. Nevertheless, the effects of these extreme events on Turkey's precipitation and streamflow patterns have not been revealed yet. In this study, by using monthly mean streamflows from 76 stramflow gauging stations and monthly precipitation totals from 94 gauging stations, the influences of El Nino and La Nina events on Turkey's precipitation and streamflow patterns have been examined in detail and thus the magnitudes, phases and geographic extents of these atmospheric forcings were determined. The first harmonics extracted from 24 months composites of stations were assumed to be the responses of the hydrometeorological parameters to El Nino and La Nina events. The candidate regions were identified by the vectorial display of these harmonics on a map and then coherent regions were determined by analyzing the temporal coherence of El Nino and La Nina related signals. The statistical significance of the relationships between precipitation and streamflow anomalies and the extreme phases of Southern Oscillation were quantified by a hypergeometric distribution model. As the results of these analyses, for El Nino events two regions which are separately located in the east and west part of Turkey were identified having El Nino related wet seasons for both precipitation and streamflow anomalies. For La Nina events, only one region located in eastern Turkey having a consistent La Nina related dry season was found out for both precipitation and streamflow anomalies. Modular time series of coherent regions were subjected to spectral analysis and some harmonics with El Nino related periods were considered statistically significant and to be an extra confirmation. Keywords : El Nino, La Nina, ENSO, precipitation, streamflow, Southern Oscillation, climatic variability, harmonic analysis, spectral analysis. iv
Benzer Tezler
- Güneş aktivitelerinin Kuzey Atlantik salınımı ve arktik salınım üzerindeki etkileri ile bunların yağış ve sıcaklık değerleri bakımından Türkiye'den örnekler ile değerlendirilmesi
The effects of solar activities over North Atlantic oscillation and arctic oscillation and the evaluation of north atlantic and arctic oscillations in terms of precipitation and temperature by the cases from Turkey
OKAN BOZYURT
- Güneyli salınımın Karadeniz Bölgesi yağış verileri üzerine etkisi
The effect of southern oscillation on the Black Sea rainfall data
GÖKNUR ELİF YARBAŞI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
İnşaat MühendisliğiKonya Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ İHSAN MARTI
- Assessing the wave climate variability along with large scale climate indices in the Pacific Ocean
Pasifik Okyanusu dalga iklimi değişkenliğine büyük ölçekli iklim indislerinin etkisinin değerlendirilmesi
GHOLAMREZA MASHAYEKHINIA
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKıyı Bilimleri ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZGER
- Assessing added value of wave coupling for the Mediterranean climate and extremes in regional earth system model simulations
Bölgesel yer sı̇stem modelı̇ sı̇mülasyonlarında Akdenı̇z ı̇klı̇mı̇ ve ekstremlerı̇ ı̇çı̇n dalga bı̇rleşı̇mı̇nı̇n katma değerı̇nı̇n belı̇rlenmesı̇
FULDEN BATIBENİZ
Doktora
İngilizce
2020
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BARIŞ ÖNOL
- Kuzey Atlantik salınımı ve güney salınım indeksi iklim göstergelerinin sinyal analizi yöntemleri ile incelenmesi
Investigation of the North Atlantic oscillation and southern oscillation index climate indices by signal analysis methods
BİRSEN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP SABRİ ÖZKAZANÇ