Tarihi kültürel mirasın yeniden işlevlendirilmesinde kullanılabilecek bir yöntem önerisi: Türk ocakları örneği
A proposed method that can be used in re-use historical cultural heritage: Example of türk ocak's
- Tez No: 962802
- Danışmanlar: PROF. DR. ESRA YALDIZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 289
Özet
Koruma kavramının temelleri, ilk çağlara dayanmakla birlikte dünü, bugünü ve yarını kapsayan, geçmiş ile gelecek arasındaki sürekliliği sağlamaya yönelik sürdürülebilir uygulamalar bütünüdür. İlk olarak manevi etkenlerle ortaya çıkan koruma anlayışı, 17. yüzyılda bir kavram olarak ele alınmaya başlanmış ve günümüze kadar gelişerek bugünkü şeklini almıştır. Günümüzde ise dünyada ve ülkemizde çeşitli mevzuat, tüzük ve ilke kararları ile hangi yapıların korunacağı ve nasıl korunması gerektiğinin sınırları çizilmiştir. Yeniden kullanım, koruma yöntemlerinden biri olarak tarihi kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasında önemli bir araç olarak kabul edilmektedir. Ancak bazı örneklerde, yeniden kullanım uygulamalarının yapının sürdürülebilirliğini sağlamanın ötesinde, yapıya zarar vermekte, özgün yapı karakterini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bağlamda, çalışma alanı da bu problemden hareketle belirlenmiştir. Özgün işlevini yitirmiş tarihi kültürel mirasın gelecek kuşaklara en iyi biçimde aktarılması amacıyla, karar vericilerin öznel yaklaşımlarından ziyade koruma bakış açısı doğrultusunda özellikler reel verilerle; yapının mekânsal, hacimsel, teknik ve çevresel özellikleri gibi çok boyutlu verilerin birlikte değerlendirilmesi gerekliliği çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Türkiye ve dünya genelinde gerçekleştirilen yeniden işlevlendirme çalışmalarında hangi yöntemlerin kullanıldığına yönelik kapsamlı bir literatür taraması yapılmıştır. Bu araştırmalar sonucunda, sıklıkla tercih edilen yöntemlerden birinin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri olduğu belirlenmiştir. Ahp ise çok kriterli karar verme yöntemlerinin bir çeşidi olup, özellikle üst ölçekli işlev kararlarında uygun bulunmakla birlikte, yapı özelinde işlevin uygunluğunu belirlemek için tek başına yeterli olmadığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda çalışmada, Ahp yöntemiyle önerilen yeni işlevin uygunluğunu değerlendirmek amacıyla, tarihi kültürel mirasın yeniden işlevlendirilmesinde kullanılabilecek bütüncül bir yöntem önerisi geliştirilmiştir. Önerilen yöntemde, öncelikle Ahp ile yapıya uygun işlev önerileri belirlenmiştir. Daha sonra, koruma bakış açısıyla, ulusal ve uluslararası mevzuat, tüzük, toplantı ve ilke kararları kapsamında oluşturulan ölçütler ile yeni işlev önerisinin uygunluğu analiz edilmiştir. Bu çerçevede, Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşüne ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna tanıklık eden; devlet ideolojisinin mimariye yansıması olarak değerlendirilebilen Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı örneklerinden, özgün işlevini kaybetmiş Türk Ocağı yapıları çalışma kapsamında ele alınmıştır. Çalışma sonucunda, tarihi kültürel mirasın yeniden kullanımında yapının özgünlüğünün ve mekânsal kurgusunun bozulmadan korunması; reel veriler ile yapıdan elde edilen bilgilerin birlikte değerlendirilerek, yapıya en uygun işlevin seçilmesini sağlayacak bir yöntem kurgusu geliştirilmiş, özgün işlevini kaybeden bir yapı türü olan Türk Ocağı yapıları üzerinden sınanmıştır.
Özet (Çeviri)
The foundations of the concept of conservation date back to ancient times, it encompasses the past, present, and future, and is a set of sustainable practices aimed at ensuring continuity between the past and the future. The concept of conservation, which first emerged as a spiritual influence, began to be addressed as a concept in the 17th century and has developed into its current form. Today, various laws, regulations, and principles in the world and in our country define the boundaries of which structures should be protected and how they should be protected. Reuse is recognized as an important tool for transferring historical cultural heritage to future generations as one of the methods of preservation. However, in some cases, reuse practices go beyond ensuring the sustainability of the structure and cause damage to it, negatively affecting its original character. In this context, the scope of this study was determined based on this problem. In order to best transmit historical cultural heritage that has lost its original function to future generations, the main focus of this study is on the need to evaluate multidimensional data, such as the spatial, volumetric, technical, and environmental characteristics of the structure, based on real data rather than the subjective approaches of decision-makers. A comprehensive literature review was conducted on the methods used in re-functionalization studies carried out in Turkey and around the world. As a result of these studies, it was determined that one of the most frequently preferred methods is Multi-Criteria Decision Making Methods. Ahp is a type of multi-criteria decision-making method that is particularly suitable for high-level functional decisions, but it has been determined that it is not sufficient on its own to determine the suitability of a function for a specific structure. In this context, a comprehensive method model that can be used in the re-functionalization of historical cultural heritage has been developed to evaluate the suitability of the new function proposed by the Ahp method. In the proposed model, functional suggestions suitable for the structure were first determined using Ahp. Subsequently, the suitability of the new functional suggestion was analyzed using criteria established within the scope of national and international legislation, regulations, meetings, and principle decisions from a conservation perspective. Within this framework, Turkish Ocağı structures, which witnessed the collapse of the Ottoman Empire and the establishment of the Republic of Turkey and can be considered as a reflection of state ideology in architecture, were examined in the study as examples of Republican Period Architecture that have lost their original function. As a result of the study, a method was developed to ensure that the originality and spatial structure of the building are preserved without being compromised when reusing historical cultural heritage. This method involves evaluating real data and information obtained from the building together to select the most appropriate function for the building. It was tested on Turkish Ocağı buildings, a type of building that has lost its original function.
Benzer Tezler
- Türkiye'de nüfusunu yitiren kırsal yerleşimlerin korunması için bir yöntem önerisi: Ödemiş-Lübbey Köyü örneği
A model proposal for conservation of abandoned rural settlements in Turkey: Case study of Odemis-Lubbey Village
KORAY GÜLER
Doktora
Türkçe
2016
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR
- Adaptive reuse of architectural heritage buildindings with the experience economy approach: Case of Tire Bedesten
Kültür mirası yapılarda yenileme ve işlevsel dönüşüm çalışmalarının deneyim ekonomisi kavramıyla değerlendirilmesi: Tire, Bedesten örneği
ASIM OKAN DELİORMAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
İç Mimari ve DekorasyonYaşar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NAĞME EBRU AYDENİZ
- Boğaziçi yalılarının yeniden işlevlendirilmesinde mekan ve kimlik ilişkisinin analizine bir örnek: Kuruçeşme Les Ottomans Oteli
An example of analysing the relationship between space and identity in the re-functionalisation of Bosphours mansions: Kuruçeşme Les Ottomans Hotel
AYFER YALÇINDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İPEK FİTOZ
- Mimari mirasın yeniden işlevlendirilmesinde koruma kavramı ve taşıyıcı sistem değerlendirmeleri: Elazığ 4. umumi müfettişlik binası örneği
The concept of conservation and carrier system evaluations in re-functioning of architectural heritage: The example of Elazıg 4th general inspectorate building
SÜMEYYA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
MimarlıkFırat ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET KURUCU
- Yeniden işlevlendirilmiş tarihi yapıların mobilya seçimlerinin iç mekan üzerine etkisi - Hışvahan ve Şirehan örneği
The effect of furniture choices of re-Tunctioned historical buildings on the interior space - The example of Hişvahan and Şirehan
SENA BİLGİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İç Mimari ve DekorasyonHaliç Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FATMA CEYDA GÜNEY YÜKSEL