Türk sinemasında din olgusu: Kemal Sunal filmleri örneği
The phenomenon of religion in Turkish cinema: The case of Kemal Sunal's films
- Tez No: 963257
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sahne ve Görüntü Sanatları, Sosyoloji, Religion, Performing and Visual Arts, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Sinema, 19. yüzyılın sonlarında bir eğlence ve gösteri aracı olarak doğmuş; zamanla hem bir sanat formu hem de toplumsal etki gücü olan bir iletişim biçimine dönüşmüştür. Görsel anlatımın gücüyle, duygulara ve düşüncelere doğrudan hitap eden sinema; bireylerin hayal dünyasını genişletirken, aynı zamanda yaşadıkları dünyayı sorgulamalarına da zemin hazırlamıştır. Sinema hem estetik bir sanat hem de aynı zamanda toplumsal, politik ve kültürel bir ifade biçimidir. Her dönemin filmleri, o dönemin değerlerini, korkularını, umutlarını ve çelişkilerini yansıtmaktadır. Bu nedenle sinema, tarihsel bağlamda incelendiğinde yalnızca teknik gelişimi değil, toplumların değişen yapısını da gözler önüne sermektedir. Örneğin savaş, göç, modernleşme, sınıf çatışması, kadın hakları gibi temalar sinema yoluyla kitlelere ulaşmış; fikirlerin yayılması ve tartışılması için güçlü bir zemin oluşturmuştur. Kemal Sunal, Türk sinemasında bir güldürü ustası olduğu kadar; aynı zamanda toplumun çelişkilerini ve yapısal sorunlarını mizah yoluyla görünür kılan, güçlü bir sanatçı kimliğine sahip figürdür. Filmleri; adaletsizlik, sınıfsal eşitsizlik, geleneksel yapının baskısı ve dini istismar gibi toplumsal konulara eleştirel bir perspektifle yaklaşır. Bu yönüyle Sunal,“güldüren halk aydını”olarak tanımlanmaktadır. Filmlerinde din olgusu, genellikle inanç boyutundan çok toplumun dini nasıl araçsallaştırdığı üzerinden ele alınır. Zübük, Üçkağıtçı, Talih Kuşu ve Sakar Şakir gibi yapımlarda din; çıkar, ikiyüzlülük ve cehaletle iç içe geçmiş bir sistemin parçası olarak gösterilmektedir. Hoca, hacı, mürit gibi figürler, halkın saf inancını sömüren kişiler olarak sunularak dini yozlaşma hicvedilmektedir. Sunal'ın sanat anlayışı; doğal oyunculuğu, sade dili ve halkla kurduğu güçlü bağla biçimlenmektedir. Canlandırdığı karakterler, çoğu zaman ezilen, aldatılan ama vicdanını yitirmeyen bireylerdir. Bu sayede Sunal, sadece güldürmekle kalmamış, aynı zamanda toplumsal vicdana seslenmiştir. Sonuç olarak, Kemal Sunal sineması; halkı temsil eden, toplumu eleştiren ve dini inancı değil, onun yozlaştırılmış hâllerini hedef alan bir anlatı bütünlüğüne sahiptir. Tez bu bağlamda din olgusu ve Kemal Sunal sineması üzerine toplumsal bir okuma ve eleştiri yapmaktadır. Nitel araştırma yöntemi kullanılarak; doküman incelemesi, içerik analizi ve eleştirel söylem analizi teknikleriyle konu araştırılmaktadır.
Özet (Çeviri)
Cinema was born in the late 19th century as a means of entertainment and spectacle; Over time, it has turned into both an art form and a form of communication with social influence. Cinema that directly addresses emotions and thoughts with the power of visual expression; While expanding the imagination of individuals, it has also paved the way for them to question the world they live in. Cinema is not only an aesthetic art; it is also a social, political and cultural statement. The films of each era reflect the values, fears, hopes and contradictions of that era. For this reason, when cinema is examined in a historical context, it reveals not only the technical development but also the changing structure of societies. For example, themes such as war, migration, modernization, class conflict, and women's rights reached the masses through cinema; It provides a strong basis for the dissemination and discussion of ideas. Kemal Sunal is not only a master of comedy in Turkish cinema; At the same time, he is a figure with a strong artistic identity who makes the contradictions and structural problems of society visible through humor. Films; It approaches social issues such as injustice, class inequality, the oppression of the traditional structure and religious abuse with a critical perspective. In this respect, Sunal is defined as a“public intellectual who makes people laugh”. In his films, the phenomenon of religion is generally dealt with through how society instrumentalizes religion rather than the dimension of belief. Religion in productions such as Zübük, Üçkağıtçı, Fortune Bird and Sakar Şakir; Self-interest is portrayed as part of a system intertwined with hypocrisy and ignorance. Figures such as hodjas, pilgrims, and disciples are presented as people who exploit the pure faith of the people, satirizing religious corruption. Sunal's understanding of art; It is shaped by its natural acting, simple language and strong connection with the public. The characters he portrays are individuals who are often oppressed and deceived, but do not lose their conscience. In this way, Sunal not only made people laugh, but also appealed to the social conscience. In this context, the thesis makes a social reading and criticism on the phenomenon of religion and Kemal Sunal. The subject was investigated by conducting a descriptive, explanatory and literature review. As a result, Kemal Sunal's cinema; It has a narrative integrity that represents the people, criticizes the society, and targets not religious belief, but its corrupt forms.
Benzer Tezler
- Türk sinemasında din olgusu
The religion phenomenon in Turkish cinema
ADNAN YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıHarran ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELİL ABUZAR
- Sinema ve din: Türk sineması örneği
Cinema and religion: the sample of the Turkish cinema
YALÇIN LÜLECİ
- Doğu Batı ve Türk sinemasında din olgusunun karşılaştırmalı analizi: Narayama Türküsü, Yedinci Mühür, Takva filmleri örneği
Comparative analysis of the phenomenon of religion in the Eastern, Western, and Turkish cinema: The cases of Narayana Song, Seventh Seal, and Takwa films
TARIK GÜVENDİ
Doktora
Türkçe
2021
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMALEDDİN TAŞ
- Toplumsal tezahürleri bağlamında Türk sinemasında din dindarlık ve din adamı olgusu
Religion, piety and religious man phenomenon in the Turkish cinema the context of social appearings
İBRAHİM YENEN
Doktora
Türkçe
2011
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİYAZİ AKYÜZ
- Türk sinemasında muhafazakârlık ve modernleşme söyleminde din olgusu
In the context of conservatism and modernization the phenomenon of religion in The Turkish cinema
AYŞE İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonAtatürk ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM YILMAZ