İyonküredeki termoküresel rüzgarlar
Thermospheric winds in the ionosphere
- Tez No: 96362
- Danışmanlar: DOÇ.DR. OSMAN ÖZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Ionosphere, thermosphere, neutral winds, vertical velocity
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 56
Özet
Bu çalışmada, iyonküredeki termoküresel (nötr) rüzgarlar (40° K, 40° D) coğrafik koordinatı için F2-bölgesinin tepe yüksekliği (hmF2)'de incelenmiştir. Nötr havanın hareket denklemi çözülerek, nötr rüzgarın kuzey-güney (Uy) ve doğu-batı (Ux) bileşenlerinin matematiksel ifadeleri elde edildi. Bu ifadeler kullanılarak nötr rüzgarın Uy ve Ux bileşenlerinin nümerik değerleri hesaplandı. Hesaplamalar için gerekli olan parametreler International Reference Ionosphere (IRI) modelinden elde edildi. Nötr rüzgar hızının günlük ve mevsimsel değişimleri incelendi. 21 Aralık'ta nötr rüzgarın hızı maksimumdur (~200 m/s). Uy hızı yaklaşık olarak saat 06-18 yerel zaman (YZ) arasında kutuba, günün geri kalan saatlerinde ise ekvatora doğrudur. Ux hızı ise yaklaşık 02-14 YZ arasında batıya doğru iken, günün diğer saatlerinde doğuya doğrudur. Ayrıca nötr rüzgarın düşey bileşeni hesaplanarak bu hızın iyonküre plazması üzerindeki etkisi araştırıldı. Düşey hızın yönü gündüz saatlerinde aşağıya, gece saatlerinde ise yukarıya doğrudur. Bu hız gündüz saatlerinde hmF2 tepesini aşağıya, gece saatlerinde ise yukarıya doğru hareket ettirir. Nötr rüzgar gündüz saatlerinde elektron yoğunluğunu azaltır gece saatlerinde ise artırır Son olarak, IRI modeli kullanılarak hesaplanan Ux ve Uy hızlan, Horizontal Wind Model (HWM-93) ile elde edilen Ux ve Uy hızlan karşılaştırıldı. Anahtar Kelimeler : İyonküre, termoküre, nötr rüzgarlar, düşey hız.
Özet (Çeviri)
In this study, thermospheric (neutral) winds in the ionosphere have been investigated for geographic coordinates of (40° K, 40° D) at F2 peak height (hmF2). The mathematical expressions of north-south (Uy) and east-west (Ux) components of the neutral wind have been obtained by solving the equation of neutral air motion. The numerical values of Uy and Ux have been calculated by using this expression. The ionospheric parameters which are necessary for the calculations are obtained from International Reference Ionosphere Model-95 (IRI95). The diurnal and seasonal variation of neutral wind velocity has been investigated. The neutral wind velocity is maximum (~200 m/s) at 21 December. Uy velocity is poleward approximately between 06-18 LT and it is equatorward during the rest hours of the day. Ux is westward between 02-14 LT and it is eastward during the rest hours of the day. In addition, the effect of this velocity on ionospheric plasma has also been examined by computing the vertical component of neutral wind. The vertical velocity is downward during the daytime and upward during the nighttime. During the daytime this velocity moves the hmF2 height downward and upward during the nighttime. The neutral wind decrees the electron density during the daytime and increases during the nighttime. Finally the calculated of the Ux and Uy velocities using IRI-model, were compared with the Ux and Uy velocities obtained by Horizontal Wind Model (HWM- 93)
Benzer Tezler
- 3D electron density estimation in the ionosphere by using IRI-Plas model and GPS measurements
IRI-Plas modeli ve YKS ölçümleri kullanarak iyonkürede 3 boyutlu elektron yoğunluğu kestirimi
HAKAN TUNA
Doktora
İngilizce
2016
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN ARIKAN
- İyonküredeki ani karışıklıklar
Sudden disturbances in the ionosphere
TUBA KARABOĞA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. OSMAN ÖZCAN
- Deprem ile iyonküredeki toplam elektron içeriği arasındaki ilişkinin araştırılması
Investigation of the relation between the earthquake and the ionospheric total electron content
SEÇİL KARATAY
Doktora
Türkçe
2010
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiFırat ÜniversitesiYüksek Enerji ve Plazma Fiziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AYDOĞDU
PROF. DR. FEZA ARIKAN
- Kuantum mekaniksel yaklaşım ile iyonküredeki O++H2 → OH++H reaksiyonunun incelenmesi
Investigation of the O++H2 → OH++H reaction by quantum mechanical approach in the ionosphere
MEHMET YAŞAR
Doktora
Türkçe
2017
Fizik ve Fizik MühendisliğiFırat ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT CANYILMAZ
- GPS verilerini kullanarak alıcı ve uydu cihaz yanlılık değerlerinin kestirilmesi
Estimation of satellite and receiver instrumental biases using GPS data
MERVE ARMAĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK TOKER