Geri Dön

Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları nedeniyle hekimlere açılan davaların ve disiplin soruşturmalarının incelenerek etik sorunların belirlenmesi

Identification of ethical problems by examining the lawsuits and disciplinary investigations opened to physicians due to traditional and complementary medicine practices in Turkey

PDF İndir

  1. Tez No: 964593
  2. Yazar: SÜMEYYE YILMAZ ÇELİK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KARATAŞ, DR. ÖĞR. ÜYESİ GAMZE ÖZBEK GÜVEN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Deontoloji ve Tıp Tarihi, Medical History and Ethics
  6. Anahtar Kelimeler: GETAT, disiplin soruşturması, tıp etiği, hekim sorumluluğu, fitoterapi, ozon tedavisi, malpraktis, Traditional and Complementary Medicine, disciplinary inquiry, medical ethics, physician responsibility, phytotherapy, ozone therapy, malpractice
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İnönü Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 87

Özet

Amaç: Bu araştırmanın temel amacı, Türkiye'de Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) uygulamaları nedeniyle hekimler hakkında açılmış adli davalar ile Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından yürütülmüş disiplin soruşturmalarını inceleyerek, bu süreçlerde karşılaşılan etik ihlalleri ve meslekî sorumluluk sorunlarını belirlemektir. Gereç ve Yöntem: Bu çalışma, nitel araştırma deseniyle yürütülmüş bir doküman analizidir. 2014–2024 yılları arasında GETAT uygulamalarıyla ilişkili olarak kayıtlara geçmiş toplam 79 vaka incelenmiştir. Bu vakaların 13'ü adli dava, 66'sı ise TTB Yüksek Onur Kurulu tarafından karara bağlanmış disiplin soruşturmasıdır. Veriler, yargı kararları (Yargıtay, Danıştay, BAM) ve meslek örgütü disiplin kayıtlarından elde edilmiştir. Bulgular: İncelenen 79 vakanın %32,9'u“yarar sağlamama veya zarar verme”, %20,3'ü“bilim dışı yöntem kullanımı”, %19'u ise“ticari ürün veya hizmet tanıtımı”nedeniyle şikâyet edilmiştir. Uygulamalara göre dağılımda en sık bildirilen yöntemler: fitoterapi (%35,3), yönetmelik dışı uygulamalar (%18,8), akupunktur (%9,4) ve ozon tedavisi (%8,2) olmuştur. Disiplin soruşturmalarına konu olan hekimlerin %54,4'ü uzman, %29,1'i pratisyen hekimdir; %64,6'sı erkek hekimdir. TTB tarafından verilen yaptırımların %56'sı para cezası, %33'ü meslekten geçici veya kalıcı men kararıdır. Adli davalarda en sık dava edilen uygulama ozon tedavisidir (%26,7); bunu akupunktur (%20,0) ve fitoterapi (%13,3) izlemiştir. Mahkeme kararlarının %25'i hekim aleyhine idari işlem onayı, %18,8'i beraat, %18,8'i ilk derece mahkûmiyet kararıdır. Sonuç: GETAT uygulamaları, yalnızca yasal düzenleme altında yapılması yeterli olmayan, yüksek düzeyde etik ve meslekî sorumluluk gerektiren tıbbi girişimlerdir. Etik ihlallerin çoğunluğu hasta yararı, bilimsel geçerlilik ve aydınlatılmış onam eksikliğiyle ilgilidir. Hekimlerin sertifikasız uygulamaları ve çıkar çatışması oluşturan davranışları, meslekten men ile sonuçlanabilmektedir. Çalışmanın bulguları, Türkiye'de GETAT uygulamalarının disiplin mekanizmalarıyla daha sıkı denetlenmesi, tıp eğitiminde bu alana yönelik etik farkındalığın artırılması ve klinik etik kurulların aktif kılınması gerektiğini ortaya koymaktadır.

Özet (Çeviri)

Objective: This study aims to examine judicial cases and professional disciplinary proceedings initiated against physicians in Turkey due to their involvement in Traditional and Complementary Medicine (TCM) practices (GETAT), with the goal of identifying associated ethical violations and professional liability issues. Materials and Methods: This research employs a qualitative design based on document analysis. A total of 79 cases recorded between 2014 and 2024 were reviewed, comprising 13 judicial proceedings and 66 disciplinary cases adjudicated by the High Honor Boards of the Turkish Medical Association (TTB). The data were obtained from judicial decisions (Supreme Court of Appeals, Council of State, Regional Courts of Justice) and professional disciplinary archives. Results: Among the 79 cases analyzed, 32.9% were reported for“failure to provide benefit or causing harm,”20.3% for“the use of non-scientific methods,”and 19% for“promotion of commercial products or services.”The most frequently reported modalities included phytotherapy (35.3%), non-regulatory practices (18.8%), acupuncture (9.4%), and ozone therapy (8.2%). Of the physicians subject to disciplinary investigation, 54.4% were specialists, 29.1% were general practitioners, and 64.6% were male. TTB sanctions included financial penalties in 56% of cases and temporary or permanent professional suspension in 33%. In judicial cases, the most litigated practice was ozone therapy (26.7%), followed by acupuncture (20.0%) and phytotherapy (13.3%). Of all court rulings, 25% upheld administrative actions against physicians, while 18.8% resulted in acquittals and another 18.8% in convictions at the trial court level. Conclusion: GETAT practices constitute medical interventions that require not only legal authorization but also a high level of ethical and professional responsibility. Most ethical violations involved inadequate patient benefit, lack of scientific validity, and insufficient informed consent. Unauthorized practices and financial conflicts of interest have led to professional sanctions, including dismissal from practice. The findings underscore the need for more robust oversight of GETAT through disciplinary xi mechanisms, enhanced ethical training in medical education, and the activation of institutional clinical ethics committees in Turkey.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    872296

    Türk Tabipleri Birliği yüksek onur kurulu bağlamında Türkiye'de geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının etik ve hukuk boyutları

    Ethic and legal aspecs of traditional and complementary medicine in contex of Turkish Medical Association's high honour board

    RASİM LEVENT KILIÇASLAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Deontoloji ve Tıp TarihiAnkara Üniversitesi

    Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BERNA ARDA

  2. Tez No

    843219

    Akademisyen ve klinisyen fizyoterapistlerin geleneksel, tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları ile ilgili bilgi ve tutumları

    Knowledge and attitudes of academicians and clinician physiotherapists towards traditional, complementary and alternative medicine methods

    KERİM ONUR AKSEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonDokuz Eylül Üniversitesi

    Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BAYRAM ÜNVER

  3. Tez No

    617840

    İstanbul'da yasal yetkinliği olan müzik terapi kurum ve kuruluşların incelenmesi

    A research of music therapy institutions and organizations with legal competence in Istanbul

    DOĞUKAN ÇAVLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik Üniversitesi

    Müzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı

    PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU

  4. Tez No

    469031

    Kontrollü tıbbi sülük yetiştiriciliğinde farklı ortamların yavru ve koza sayısına etkisi

    The effects of various environments on the number of cocoons and juveniles in controlled medicinal leech breeding

    BAHADIR UĞURAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Biyolojiİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Su Ürünleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. RAMAZAN SEREZLİ

  5. Tez No

    31915

    Gümrük birliğinde Türk cam sanayii

    Başlık çevirisi yok

    R. SİNAN BAYBURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Ekonomiİstanbul Üniversitesi

    Maliye Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ESER KARAKAŞ

Geri Dön