Sağlık bilimlerinde yapılan gözlemsel çalışmalarda eğilim skoru kullanım alanları
Applications of propensity score in observational studies in health sciences
- Tez No: 964706
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKER ÜNAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoistatistik, Biostatistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoistatistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Biyoistatistik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 74
Özet
Eğilim skoru yöntemleri son zamanlarda gözlemsel çalışmalarda artan sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak araştırmacıların hangi veri setinde hangi yöntemi kullanacağına dair net bir bilgi yoktur. Bu tez çalışmasında, farklı eğilim skoru yöntemlerinin kullanım alanları, üstün ve eksik yönleri incelenerek yöntem seçiminde etkili faktörler araştırılmıştır. Çalışmada eğilim skoru yöntemlerini karşılaştırmak amacıyla Üroloji alanından elde edilen, parsiyel nefrektomi yapılan 239 hastalık bir veri seti ve R programında erişime açık olarak sunulan osteoporoz hastalarına ait verileri içeren“Osteoarthritis”veri seti kullanılmıştır. Verilerde tedavi yönteminin sonuç üzerindeki etkisini tahmin etmek için farklı senaryolar oluşturulmuştur. Eğilim skoru yöntemlerinin tedavi etkisini tahmin etme başarısına; sonuç değişkenin ikili yapıda veya sürekli yapıda olmasının, değişen örneklem büyüklüğünün ve ikili yapıdaki sonuç değişkenindeki değişen yanıt oranın etkisi araştırılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, eşleştirme yöntemi; karıştırıcı değişkenlerin neden olduğu dengesizliği gidermede en etkili yöntem olsa da, küçük örneklem büyüklüğünde tedavi etkisi tahmininde başarısının düştüğü (yüksek standart hata ve düşük sınıflama oranı) gözlenmiştir. Ters olasılıklı ağırlıklandırma yöntemi genel olarak tüm senaryolarda kabul edilebilir bir performans göstermiştir. Tabakalandırma yöntemi, tüm popülasyonu kullanabilmesi ve diğer yöntemlere göre daha yüksek eğri altındaki alan değerine sahip olmasıyla öne çıkarken, geniş güven aralıkları dezavantaj olarak saptanmıştır. Regresyon düzeltmesi, özellikle sürekli sonuç değişkenlerinde iyi performans sergilemiş ve düşük örneklem sayılarında yüksek sınıflama başarısı göstermiştir. Sonuç olarak, eğilim skoru yöntemi olarak en çok bilinen ve sıklıkla tercih edilen eşleştirme yöntemi yerine verinin yapısal özelliklerine ve çalışmanın amacına yönelik olarak diğer eğilim skoru yöntemlerinin tercih edilmesi önerilmektedir. Bu yöntemler arasında sonuç değişkenin ikili yapıda olması halinde ters olasılıklı ağırlıklandırma veya tabakalandırma yöntemi, sonuç değişkenin sürekli yapıda olması halinde ise regresyon düzeltmesi veya eşleştirme yönteminin kullanılması tahmin başarısını artırarak çalışmanın bilimsel değerini yükseltebilecektir.
Özet (Çeviri)
The utilization of propensity score methods has seen a marked increase in observational studies in recent times. However, there is a lack of clear information about which method researchers should use in which data set. This thesis study aims to address this knowledge gap by examining the areas of use, advantages, and disadvantages of different propensity score methods. Additionally, it investigates the factors affecting method selection. To this end, a data set comprising 239 patients who underwent partial nephrectomy and obtained from the field of Urology, as well as the“Osteoarthritis”data set containing data from osteoporosis patients, which is openly available in the R program, were utilized for the study. To evaluate the effect of the treatment method on the outcome in the data, different scenarios were created. The impact of the binary or continuous nature of the outcome variable, the variation in sample size, and the alteration in response rate within the binary outcome variable on the efficacy of propensity score methods in estimating treatment effects was examined. The analyses performed revealed that, while the matching method is the most effective method in eliminating the imbalance caused by confounding variables, its success in estimating the treatment effect decreases in small sample sizes (high standard error and low classification rate). Conversely, the inverse probability weighting method demonstrated consistent and satisfactory performance across all scenarios. The stratification method merits particular attention for its capacity to utilize the entire population and attain a high area under the curve value. However, it is important to note that wide confidence intervals were identified as a notable drawback. Regression adjustment demonstrated notable efficacy, particularly in continuous outcome variables, and exhibited high classification success in low sample sizes. Consequently, as opposed to the most prominent and frequently favored the propensity matching method, it is advised to prefer alternative propensity score methods depending on the structural characteristics of the data and the objective of the study. Among these methods, if the outcome variable is binary, the inverse probability weighting or stratification methods should be employed. If the outcome variable is continuous, the regression adjustment or matching methods should be used to enhance the scientific value of the study by increasing the success of prediction.
Benzer Tezler
- Deri sağlığını geliştirme programının genç çalışanlarda deri semptomlarını azaltma ve koruyucu sağlık davranışları geliştirmeye etkisi
Effects of skin promotion program on reduce occupational skin diseases symptoms and improvement of protective health behaviors
EMİNE AKTAŞ KURTULUŞ
Doktora
Türkçe
2017
Dermatolojiİstanbul ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK NİHAL ESİN
- İstanbul ili aile hekimlerinin defansif tıp uygulamaları tutumu ve bunun sürücü raporu düzenleme uygulamalarına etkisinin değerlendirilmesi
Attitudes of family physicians in İstanbul province on defense medicine practices and evaluation of the effect of this on driver report editing applications
SÜLEYMAN KARTAL
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZUHAL AYDAN SAĞLAM
- Afet sonrası geçici barınma birimlerine yönelik tasarım ve değerlendirme parametrelerinin belirlenmesi: İyileştirme temelli öneriler
Determining design and evaluation parameters for temporary shelter units after disasters: Improvement-based recommendations
BETÜL İREM TARAKÇI
Doktora
Türkçe
2025
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL EMRE KAVUT
- Matematiğin farklı disiplinlerde kullanım durumlarının incelenmesi
Examination of the use of mathematics in different disciplines
SEVAL LAÇİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAMER KUTLUCA
- Acil servis aydınlatma tasarım rehberi
Emergency service lighting design guide
FİRDEVS KULAK TORUN
Doktora
Türkçe
2020
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAMLA ALTUNCU