Interplay of sociocultural attitudes towards appearance, benevolent sexism, and mental well-being: A self-objectification framework
Kendini nesneleştirme bağlamında görünüşe yönelik sosyokültürel tutumlar, korumacı cinsiyetçilik ve ruh sağlığının ilişkisi
- Tez No: 964790
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET ESKİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 80
Özet
Görünüşe yönelik sosyokültürel baskılar ve geleneksel cinsiyet rolleri, bireylerin ruh sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Bu çalışma, kendini nesneleştirme kuramını temel alarak, içselleştirilmiş güzellik standartlarının anksiyete ve depresyon belirtilerine nasıl katkıda bulunduğunu; beden gözetimi, beden utancı ve görünüş kaygısı olmak üzere üç aracı değişken üzerinden incelemiştir. Ayrıca, korumacı cinsiyetçiliğin sosyokültürel baskılar ve kendini nesneleştirme arasındaki ilişkiye moderatör etkisi olup olmadığı değerlendirilmiştir. Veriler, 314 Türk katılımcıdan toplanmış ve analizler Hayes'in PROCESS makrosu kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular, sosyokültürel baskıların ruh sağlığı üzerinde anlamlı bir doğrudan etkisi olduğunu göstermiştir. Öne sürülen üç aracıdan yalnızca görünüş kaygısı anlamlı bulunmuştur. Korumacı cinsiyetçilik ise öne sürülen yolların hiçbirinde anlamlı bir moderatör rolü oynamamıştır. Yaş gruplarına göre yapılan ek analizler, genç ve ileri yaştaki yetişkinlerin görünüşe yönelik baskıları farklı psikolojik mekanizmalar aracılığıyla deneyimleyebileceğini ortaya koyarak, yaşa duyarlı yaklaşımların önemine işaret etmiştir. Cinsiyet temelli analizler, kadınlar için sosyokültürel baskıların hem doğrudan hem de görünüş kaygısı aracılığıyla dolaylı olarak ruh sağlığı belirtilerini etkilediğini; erkekler için ise bu ilişkinin tamamen aracılı bir biçimde işlediğini ortaya koymuştur. Araştırmanın sonuçları, görünüş kaygısını, görünüşe dayalı toplumsal baskılar ile ruh sağlığı arasındaki en belirgin mekanizma olarak öne çıkarmakta ve kültür ve cinsiyet temelli müdahalelere olan ihtiyacı vurgulamaktadır.
Özet (Çeviri)
Sociocultural appearance pressures and traditional gender roles play a critical role in shaping individuals' body image and psychological well-being. Grounded in self- objectification theory, this study examined how internalized standards regarding appearance contribute to symptoms of anxiety and depression through three mediators: body surveillance, body shame, and appearance anxiety. Benevolent sexism was examined as a moderator of the relationship between appearance pressures and self-objectification. Data were collected from 314 Turkish participants and analyzed using Hayes' PROCESS macro. Results showed that sociocultural pressures had a significant direct effect on mental health symptoms. Among the proposed mediators, only appearance anxiety was significant. Benevolent sexism did not moderate any of the hypothesized pathways. Analyses by age group suggested that younger and older adults may experience appearance pressures through different psychological pathways, underscoring the potential value of age-sensitive approaches. Exploratory gender-based analyses showed that for women, sociocultural pressures predicted symptoms both directly and indirectly through appearance anxiety, while for men, the effect was fully mediated. These findings highlight appearance anxiety as the most salient mechanism linking appearance-based social pressures to mental health, emphasizing the need for culturally and gender-sensitive interventions.
Benzer Tezler
- Şiddete dayalı toplumsal hareketlerin ortaya çıkışında siyasal sistemin rolü: Latin Amerika örneği (1945-1991)
The role of the political system in the emerge of violence based social movements: The case of Latin America (1945-1991)
ALTUĞ KOÇ
Doktora
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT METİNSOY
- Sociocultural factors affecting efl learners' anxiety in a Turkish setting
Türkiye ortamında yabancı dil öğrencilerinin anksiyetelerini etkileyen sosyokültürel faktörler
TAJ BAKHSH HOSSEINI
Doktora
İngilizce
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN TÜTÜNİŞ
- İstanbul konut mimarisi kimliğinin, konut örüntülerine bağlı değişimi ve kent kimliği ile etkileşimi
The architectural identity of the dwellings in İstanbul, releated with the metamorphosis of the dwelling types and the interaction with the identity of the city
CANDAN ILGIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN HACIHASANOĞLU
- False memory formation and misinformation in an honor culture: The Role of individual differences and gender specific dynamics
Namus kültüründe sahte haber oluşumu ve dezenformasyon: Bı̇reysel farklılıkların ve cı̇nsı̇yete özgü dı̇namı̇klerı̇n rolü
DİLAN GÖNÜL
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
PsikolojiKadir Has ÜniversitesiBeşeri ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZİN ÖNER YAMAN
- Adaptation of immigrants in a multicultural context: Yemeni immigrants in Turkey
Çok kültürlü bir bağlamda göçmenlerin uyum süreci: Türkiye'deki Yemenli göçmenler
AHMED GAMAL AHMED GAWAS
Doktora
İngilizce
2025
PsikolojiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL SAMBUR